Gjatë fushatës zgjedhore mbi Berishën u
derdhën një lumë i rrëmbyer e i turbullt akuzash. Menjëherë pas
zgjedhjeve, pas fitores së koalicionit të majtë, u tha lumi i akuzave?!
Edhe gjuha e drunjtë e “Top Channel”, më kritiku, më i ashpri e më
agresivi ndaj Berishës, u bë prej mishi, më e butë e më e moderuar. Për
shembull, pas miratimit të gazsjellësit TAP, në lajmet kryesore nga ky
kanal u tha se Berisha kishte lobuar shumë në Azerbajxhan e nëpër
korridoret e BE.
Sot, në qetësinë që ka rënë pas daljes
së rezultateve të zgjedhjeve, të vlerësuara si më të mirat (edhe kjo
meritë e Berishës dhe e qeverisë së tij),
si dhe pranimit të rezultatit
nga të dyja palët, mund të thotë dikush se ai lumë akuzash ishte thjesht
“material konsumi” për fushatën. Dikush tjetër mund të thotë se nuk
ishte ndonjë hata, “çmim tregu” ishte për fushatat tona të nxehta. Edhe
këto qëndrojnë, duke patur parasysh kulturën konfliktuale që na
karakterizon ne, jo vetëm në kohë fushatash. Por e vërteta është se
akuzat ndaj Berishës, nga më ordineret deri tek ato më të rafinuarat e
më ekstremet, kanë një vazhdimësi 23-vjeçare. Dhe nuk do shumë mend për
ta kuptuar se kundërshtarët politikë, nuk kanë synim vetë Berishën, por
veprën e tij.
Fillimisht,
ishte kasta e vjetër e parti-shtetit, e cila humbi pushtetin dhe
privilegjet politike, ekonomike dhe morale, për vete dhe familjet e
tyre, të cilat i mendonin të përjetshme. Kjo kastë nga akuzat për
pasojat e vetë sistemit demokratik, i cili do të zëvendësonte diktaturën
e tyre, si: pushtimin e vendit nga NATO dhe kultura e shthurur
borgjeze, rikthimin e bejlerëve dhe agallarëve, futjen e koncesioneve
kapitaliste të ndaluara me Kushtetutë etj., filloi me të gjitha levat e
saj të anatemonte e mallkonte protagonistët e lëvizjes studentore,
intelektuale dhe mbarëpopullore. Partia Demokratike quhej parti fashiste
(edhe nga disa që sot na bëjnë leksione për demokracinë), ndërsa
nismëtarët, të shitur e vegla të “reaksionarëve” të gjithë botës.
Sigurisht, në fokus të shigjetimeve ishte doktor Berisha, karizma dhe
vendosmëria e të cilët i dha atij legjitimitetin dhe moralin për të qenë
lideri numër një i proceseve demokratike. Atë mot, Berisha ndihej si
Danieli në shpellën e luanëve, provë që e kaloi me sukses.
Pas
instalimit të sistemit, mbështetjes së mahnitshme të ndërkombëtarëve
ndaj Presidentit Berisha dhe arritjeve të admirueshme brenda pak viteve,
krahas përpjekjeve të humbësve për t’i vënë gurë nën rrota demokracisë,
te një brez më i ri politikanësh filloi të shfaqet xhelozia dhe
ambicia, hem për pushtet, hem për protagonizëm. Kjo bëri dhe bën që edhe
sot, nëpërmjet luftës politike dhe morale ndaj Berishës, të goditet
vepra e tij, sistemi që ai ndërtoi, me qëllim që meritat nesër t’i marrë
dikush tjetër dhe të ngulitet mendësia se Shqipërinë e ka bërë dhe po e
bën e majta. Domethënë as Zogu dhe as Berisha nuk kanë lënë gjurmë në
histori. Ndërsa Enveri dhe dikush tjetër po. Jo pa qëllim kundërshtarët e
tij anashkalojnë intelektualin Berisha. Por jeta e përditshme e
Berishës, si lider partie dhe burrë shteti, ka treguar një aftësi
demoniake pune dhe një vullnet të pamëshirshëm ndaj vetes, duke mos
humbur asnjë grimë të kohës së tij për qëllime vetjake. Pathyeshmëria e
këtij zelli, ndërgjegjja e sertë në punë dhe përkushtimi, mbase përbëjnë
tiparin më të habitshëm të qenies së tij intelektuale.
Realisht,
Berisha shfaqi një “të metë” që në fillimet e tij si lider politik.
Duke kapërcyer kurajon dhe guximin e njohur të tij, ai ishte edhe një
optimist i pandreqshëm në krahasim me varfërinë e aspiratave të masës së
madhe të njerëzve, ndërgjegjja e të cilëve ishte shtypur e dhunuar nga
diktatura gjysmëshekullore. Ky optimizëm u bë adrenalina e rinisë gjatë
lëvizjes demokratike dhe më pas. Për Berishën e pamundura ishte veçse
fantazma e të druajturve dhe streha e frikacakëve. Veç kësaj, ai ishte
edhe shumë inteligjent, tepër energjik, një punëtor i palodhur dhe me
një dinamizëm të pakrahasueshëm me liderët e ngathët e të rënduar, të
kredhur në përtacinë dhe mediokritetin e tyre proverbial, që ne kishim
njohur gjatë regjimit të mëparshëm. Këto cilësi, shto edhe joshja që u
afronte të huajve, e bënë atë sa popullor (kundërshtarët i thonë
populist), aq edhe të distancuar nga liderët e tjerë politikë, të
formuar në shkollën e Partisë së Punës dhe Institutin e Studimeve
Marksiste-Leniniste. Kjo ishte arsyeja që agjencitë e lajmeve të vendeve
perëndimore thanë se komunizmin në Shqipëri e mundi karizma e Berishës.
Fjalë për fjalë, e cituar nga Agjencia spanjolle e Lajmeve.
Begraundi
politik dhe distanca me liderët e tjerë të politikës bashkëkohore në
vendin tonë, bëri që kundërshtarët, jashtë e brenda partisë, të shumtët
nga spektri i majtë, të “vërejnë” me djallëzi e cinizëm prirjen
autokratike të Berishës, për të cilën mediat kritike të tij shpreheshin
me ngazëllim. Kjo vjen edhe nga fakti se ne, si ballkanas, hyjmë në ato
specie të gjalla që nuk i pranojnë lehtë rregullat e demokracisë dhe
pushtetin e të tjerëve. Duke ardhur nga diktatura, nuk e kishim paqen e
ndërgjegjes, e cila mund të ngrihet vetëm mbi tolerancën, pasi dhuna
ndaj ndërgjegjes ishte gjendja e natyrshme e regjimeve komuniste, të
cilën tek ne dinin mirë ta mbarështonin atë. Kush e ka ngritur lart
tolerancën si flamur mbi portën e përparimit dhe ndërtesën e
qytetërimit, nuk mund të jetë një diktator. Njeriu dhe pushteti përbëjnë
një balancë delikate dhe mendoj se Berisha e ruajti më mirë se të
tjerët këtë ekuilibër.
Berisha
nuk ka nevojë për apologjetë, të autorizuar apo të paautorizuar.
Apologjia më e mirë e Berishës janë e do të jenë veprat reale dhe të
dukshme, që nuk i merr dot me vete harresa. Ato u përkasin brezave.
Askush s’mund të harrojë zërin e ngritur dhe kundërshtues të Sali
Berishës në takimin e ish-Sekretarit të Parë të KQPPSH-së, njëherësh dhe
president i vendit, Ramiz Alia, në gushtin e vitit 1990, me elitën e
intelektualë të kohës; inspirimin dhe drejtimin e lëvizjes studentore
dhe intelektuale të dhjetorit ’90; përmbysjen e diktaturës dhe
instalimin e demokracisë; Presidentin e parë të shtetit demokratik dhe
Marrëveshjen e Asociimit, si i pari vend ish-komunist i Lindjes; NATO-n
dhe lëvizjen e lirë në zonën Shengen; statusin e kandidatit për
anëtarësim në BE; joshjen e sa personaliteteve të huaja për të vizituar
vendin tonë, që nga Papa i Romës e deri te Presidenti Bush; TAP-in…
Rruga e Kombit, tuneli i Krrabës, autostradat moderne Tiranë-Durrës,
Fier-Vlorë, Levan-Tepelenë, rruga e Bregdetit, hidrocentralet, ullishtet
e sa e sa të tjera, që nuk të vijnë dot njëherësh në kujtesë. Të gjitha
këto mbajnë firmën e Presidentit e Kryeministrit Berisha.
E
kam përsëritur shumë herë në shkrimet e mia dhe prapë është rasti për
ta përsëritur: Berisha ka romantikën e të qenit i pari. Disa shkrues e
komentues përpiqen ta errësojnë këtë fakt, që e bën njeriun sa fatlum aq
edhe të lavdishëm (kujtoni kryeministrin Majko për kohën e luftës në
Kosovë), se gjoja Berisha ishte projektuar nga ish-presidenti komunist,
Ramiz Alia dhe gjithë “reaksionarët” e botës kapitaliste- mendësi tipike
enveriste. Por për një intelektual të vërtetë nuk ka shumë rëndësi pika
e nisjes, rëndësi ka pika e mbërritjes. Shqipëria ishte këtu,
shqiptarët ishin këtu, por nuk doli ndonjë tjetër të bënte atë që bëri
Berisha dhe të merrte atë që fitoi Berisha, mirënjohjen kombëtare,
panteonin e lavdisë, vendin në histori. Prandaj edhe kundërshtarët
politikë të tij kanë hedhur aq shumë gurë e baltë mbi staturën politike
dhe morale të Berishës, pasi vepra e tij i mbante larg nga pushteti,
larg nga roli i protagonistëve në historinë e deritanishme
postkomuniste. Urojmë ta pasojnë dhe të ecin më para pasardhësit.
Vlerësimi
i personaliteteve dhe ngjarjeve epokale shpesh kalon nëpër një skemë
trinome (si triada e Hegelit). Në fillim sundon apoteoza: mitizimi,
kulti, apologjia. Pastaj vjen apotema, një mohim pak a shumë rrënjësor.
Etapa e tretë është sinteza e elementeve racionalë të dy etapave të
para. Jam i sigurtë se në fazën e tretë, e cila sapo ka filluar, edhe
shumë kundërshtarë të tij do të pendohen e do të bëjnë vlerësimin real.
Këtë kanë filluar ta bëjnë, menjëherë pas dorëheqjes nga funksionet
partiake, edhe mediat më kritike ndaj tij. Dhe ai që ka meritën të jetë i
pari në vlerësimin racional të figurës dhe që bëri apologjinë e
Berishës është vetë zoti Rama, i cili, në ligjëratën e parë publike, si
fitues i zgjedhjeve demokratike dhe të lira, tha se në të ardhmen
historia do ta vlerësojë për atë që ka bërë zoti Berisha. Kjo është
shenjë e një burrështetasi.
No comments:
Post a Comment