TIRANE- Ish-prokurori i
Përgjithshëm, Maksim Haxhia, në një intervistë për gazetën
“Shqiptarja.com” deklaron për herë të parë si e propozoi Azem Hajdari në
këtë post, si refuzoi Ministrinë e Mbrojtjes, marrëdhëniet e acaruar me
ish-Presidentin Berisha, ish-ministrin e Mbrojtjes Zhulali për Sazanin
dhe ish-ministrin e Rendit, Kopliku.
Ish-kryeprokurori rrëfen
përgatitjen e dosjes për Ramiz Alinë, për 2 prillin, për Ilir Metën, si
mbrojti nga burgu dy drejtuesit e qazetës Koha Jonë, Nikollë Lesi dhe
Aleksandër Frangaj, presioni për dënime në shkallë të gjërë. Kryetari I
Dhomës Kombëtare të Avokatisë, prof. as. dr. Maksim R. Haxhia tregon se
udhëheqja e atëhershme kërkoi goditjen përmes drejtësisë të
"mocionistëve" Ceka, Pashko, Imami, Keko dhe Zogaj por dhe si përdorën
pretekste për ta shkarkuar, pasi nuk dha dorëheqjen siç ia kërkuan. Në
një rrëfim të gjatë, Maksim Haxhia flet për përplasjet dhe klanet në PD,
të cilat vepronin si njësi më vete dhe që sollën dhe shkatërrimin e
drejtësisë shqiptare.
Zoti Haxhia, jeni Kryeprokurori i parë për periudhën postkomuniste. Si erdhët në krye të Prokurorisë shqiptare?
Është
e vërtetë që unë kam qënë Kryeprokurori jo vetëm i parë pas rrëzimit të
regjimit totalitar komunist, por mund të them që kam qënë dhe prokurori
më i ri në atë periudhë. Kuptohet që në atë periudhë kërkohej një
kryeprokuror që të mos kishte implikime në pozicionet e drejtësisë së
nomenclatures komuniste. Unë në atë kohë kam qënë pedagog, shef katedre
dhe zv.dekan në fakultetin e drejtësisë.
Cili ishte personi që ju propozoi në krye të Prokurorisë shqiptare dhe si u arrit të përzgjidhej emri juaj?
Kuptohet
që lidhjet e mia kanë qenë me studentët, me iniciativën e tyre për
grevën e urisë, heqjen e emrit të Enver Hoxhës nga Universiteti,
pluripartizmin dhe hapjen e shoqërisë shqiptare drejt ekonomisë së
tregut dhe pronës private. Lidhjet e mia ishin me studentët, të cilët
ishin dhe iniciuesit e lëvizjes demokratike në Shqipëri, siç ishte dhe
heroi I demokracisë, i ndjeri Azem Hajdari. Pikërisht Hajdari ishte dhe
promotori i propozimit për emërimin tim. Fillimisht qe një përpjekje për
të më emëruar ministër të Mbrojtjes, ku natyrisht presidenti i asaj
kohe Sali Berisha insistoi, me atë njohje që i kishin referuar. Por unë
refuzova disa herë, pasi nuk më lidhte asgjë me Ministrinë e Mbrojtjes.
Por me idealet e kohës kërkoja të kontribuoja në profesionin tim, për të
cilin kisha akumuluar dhe një bazë tetorike dhe praktike. Kështu që
përfundimisht m'u propozua posti i Prokurorit të Përgjithshëm.
Ishte detyrë e vështirë, i parashikoje presionet politike...?
Gjithsesi,
unë e pranova këtë detyrë. Kuptohet që nuk doja të luaja "djalin e
përkëdhelur", megjithëse e parandjeja se ishte detyra më e vështirë e
kohës. E them këtë sepse në fund të fundit, të gjitha presionet do të
përfundonin tek prokuroria. Qoftë nga forcat demokratike, të cilat
aspironin për drejtësi, por që po ta themi dhe në mënyrë të sinqertë
kishin dhe sensin e hakmarrjes ndaj nomenklaturës, qoftë dhe për t'i
hapur rrugë zhvillimit dhe për të frenuar eksodet. Por ishte dhe
mentaliteti i kohës, sepse shoqëria shqiptare vinte nga një mbyllje e
gjatë dhe nuk mund ta pranonte që dhe shtypi të merrte atë zhvillim që
mori në atë kohë, siç ishte gazeta 'Koha Jonë' apo gazetat e tjera që
filluan në atë kohë, të cilat dashur pa dashur filluan të bëhen opozitë e
fortë e qeverisë së kohës, qeveri e cila harroi se kishte ardhur dhe
kishte marrë një mision demokratik, por që harroi dhe një gjë tjetër të
rëndësishme, misionin informues të medias.
Pra u përballët me presionet dhe përplasjet e para...?
Ritheksoj,
në mes të këtyre përplasjeve ishte prokuroria, e cila përgithësisht
përbëhej nga prokurorë të rinj, pasi u lëvizën të gjithë për shkak të
një reforme totale. Mjete nuk kishim, eksperincë nuk kishim, mbështetje
nuk kishim. Aq më tepër që unë nuk militoja në strukturat e larta të PD,
që të kisha dhe unë përkrahjen e ndonjë klani të caktuar. Gjithashtu
filluan dhe eksodet nga Shqipëria në drejtim të vendeve fqinje.
Po përplasjet e para reale kur filluan, duke ua bërë të vështirë detyrën?
Kishim
ngjarjen e Poliçanit, ku pretendohej se ishte implikuar dhe deputeti I
Partisë Socialiste, atëherë në opozitë, Ilir Meta. Kam qënë vetë
personalisht në vendngjarje, bëmë diferencimet tona juridike, duke u
pozicionuar dhe qëndruar në ato linja ku unë I kisha vënë qëllim vetes,
që të mos implikohesha politikisht.
Pra pavarësisht se kisha presione politike, isha më se i vendosur që prej
këtyre
presioneve politike të evidentoja dhe të merrja vetëm atë që ishte
juridike, jo të bëhesha mashë për të realizuar qëllimet politike ndaj
një grupi apo ndaj një grupi tjetër.
Por, situatat e vështira nuk mbaruan, me sa duket mandati juaj do të ishte me përplasje të tilla...?
Më
8 gusht u krijua dhe grupi i mocionistëve me Neritan Cekën, të ndjerët
Gramoz Pashko e Teodor Keko, me Zogajn, Imamin etj, të cilët kuptohet si
grup i parë në një fluks të madh siç ishte pozicionimi dhe autoriteti i
Partisë Demokratike, ishte e pakonceptueshme një dalje e tillë. Në këtë
këndvështrim kuptohet pati dhe presione dhe reagime për ndonjë
ndërhyrje të fortë juridike kundër tyre, pasi ishin pozicionuar kundër
PD. Por që unë isha i vendosur, zbatim të ligjit dhe vetëm të ligjit.
Pra, ka pasur presione nga të gjitha anët dhe për gjithçka...?
Ka
pasur një sërë denoncimesh për gazetarët, të cilat unë nuk i pranova.
Unë nuk mbroja ata nëse do të kishin ndonjë aktivitet riminal, apo që
kishin elementë penale, or duke kërkuar të isha gjithnjë sa më
profesional. Edhe shtresa e të përndjekurve politikë që ndoshta nuk e
kuptuan pozicionin tim, ose isha i parakohshëm në atë situatë bënë
presionin e tyre. Të gjitha këto krijuan rrethanat dhe presionin që mua
më çuan deri në largimin nga detyra.
Me zotin Berisha keni komunikuar apo jeni takuar në atë kohë dhe si kanë qënë marrëdhëniet me të si President i asaj kohe?
Në
atë kohë unë kam pasur marrëdhënie shumë të mira me Berishën dhe ai në
atë kohë ishte i përkushtuar për drejtësinë. Duke e pare sot në
retrospektive, e shoh shumë ndryshe pozicionin e tij.... Pasi bëj një
analizë të të gjithë ecurisë politike, sociale të vendit mund të them që
Berisha në atë kohë ka qënë nën trysninë e grupeve të ndryshme brenda
partië, sepse kërkonin një prokuror që të kënaqnin dhe ata kërkesat e
tyre. Ndoshta unë, duke qenë profesionist dhe i paanshëm, më quanin si
një njeri që doja të mbroja nomenklaturën komuniste ose të bëja lojën e
ndonjë klani brendapërbrenda PD. Kështu që erdhi momenti qe dhe zoti
Berisha u vu në një pozicion të tillë, që u bë pjesë e konfliktit. Pas
kësaj situate, konflikti i agravua, pasi pa miratimin e Berishës nuk
mund të bëhej asnjë hap. Siç duket ishte e natyrshme që unë duhej të
sakrifikohesha përballë të gjithë atyre klaneve që ishin në PD-në e asaj
kohe.
Ju kërkuan dorëheqjen...?
Mua
m'u kërkua dorëheqja dhe nuk e dhashë. Dhe jo se nuk e njihja
institucionin e dorëheqjes, por sepse arsyet për të cilat më është
kërkuar një gjë e tillë, nuk më bindën. Aq më tepër që unë isha i
përkushtuar dhe isha ëndërrimtar për atë mision që kisha marrë.
Sakrifikova për këtë mision, pasi pata një bursë në Gjermani, 5 vjet për
doktoraturë dhe sakrifikova për të ardhur në këtë detyrë. Por nuk ishte
vetëm kjo, por që dhe gjithë brezi ynë në atë kohë kishte ideale dhe
ishim të përkushtuar për një sistem të ri, me ato parime, secili në
fushën e vet.
Si nisi shkarkimi juaj në atë kohë...?
Kur
më kanë thirrur në interpelancë në Kuvend me grupin e ish-mosionistëve,
kryetari i Kuvendit, i ndjeri Pjetër Arbnori, pasi në bazë të
dispozitave kushtetuese mua nuk më takonte të thirresha në interpelancë
në Kuvend si Prokurori i Përgjithshëm, por vetëm ministrat, më tha që
'mund të ikni pasi nuk lejohet'. Në një bisedë konfidenciale me të, I
thashë se "unë do të vij në interpelancë, pavarësisht se nuk më takon,
por do të vij vetëm e vetëm se dua të iki nga detyra. Më mirë iki tani
dhe gjejnë ndonjë sebep dhe ia lë vendin bosh një personi që mund të
përshtatet dhe të kënaqë interesat e klaneve se sa të përdhos të ardhmen
time. Më mirë iki tani me këtë kosto",i thashë.
Po çfarë kërkonin realisht...?
Konflikti
filloi që me ministrin e Rendit të asaj kohe, Bashkim Koplikun, pasi
filluan ca kontrolle banesash te ish-ushtarakët e Laçit që i bënin në 2
të natës, ndërkohë që mund t'i thërrisnin vetëm duke u marrë armën. Unë
këtë e kundërshtova duke filluar dhe penalizimet në Ministrinë e Rendit,
sepse ishte atribut I Prokurorit të Përgjithshëm që të jepte lejen për
kontrolle.
Pastaj konflikteve sikur u "hape" derën...?
Një
konflikt tjetër ishte dhe problemi i Sazanit. Kishte një eksod me një
anije nga Sazani, ku ishin disa ushtarakë me fëmijët e tyre. Për herë të
parë gjetëm një grup të organizuar për eksodet drejt Italisë, sepse
deri atëherë ishin kështu në mënyrë sporadike dhe të paorganizuara,
kapej një anije dhe me të ikej. Anija u rrëmbye dhe vajti në Itali, dhe
gjithë këta persona, bashkë me familjarët nuk erdhën. 14 veta që ne
zbuluam i vumë përpara përgjegjësisë. Me të ndjerin ministrin e
Mbrojtjes, Safet Zhulali patëm një konflikt, pasi ai kërkonte që të
penalizoheshin të gjithë ushtarakët që ishin në anije, me idenë se përse
nuk luftuan për të mbrojtur anijen. Unë i thashë se nuk mund të
luftonin, pasi nuk jemi në kushtet e filmit 'Duel i Heshtur', ndërkohë
që në anije kishte fëmijë dhe gra.
Dhe
të gjitha këto përplasje me politikën e kohës bëheshin kur goditeshin
gazetarët, por dhe "fabrikoheshin" juristë me kurse tremujore te
"plepat" në Durrës...?
Kam qënë kundërshtar i prerë ndaj
kurseve të përshpejtuara të përgatitjes së juristëve, të cilët për tre
muaj kurs u bënë gjyqtarë. Kam pasur përplasje të forta dhe për
problemin e gazetarëve. Më është bërë presion, madje më është kërkuar me
këmbëngulje arrestimi i disa gazetarëve të Koha Jonë, por unë nuk e kam
pranuar një urdhër të tillë, pasi nuk kishte asnjë element të veprës
penale, jo se doja thjeshtë t'I mbroja. Bëhet fjalë për Nikollë Lesin
dhe Aleksandër Frangajn. Ata më erdhën të dy në zyrë dhe unë i garantova
ata se, duke vënë në funksion anën time profesionale dhe se si e shoh
unë këtë problem, pasi shqyrtova akuzat, se sa të jem unë Prokuror i
Përgjithshëm në këto veprime nuk ka vepër penale. Jo se desha t'i mbroj
por s'kishte shkelje.
Goditjet të bëheshin se s'kishe mbështetje politike...?
Përplasje
kisha, siç e thashë dhe më lart për problemin e mocionistëve, që më
bëhej presion të bëja diçka kundër tyre. Ishte dhe problemi I Hajdin
Sejdisë që pati një konflikt juridik. Këto ishin elementë të një
treguesi që unë s'isha pjesë tu u bë derisa çështja shkoi në Gjykatë.
Pastaj unë e lashë sepse kështu erdhën situatat.
Po për arrestimin e ish-presidentit Ramiz Alia...?
Po,
unë kam qënë Prokuror i Përgjithshëm në momentin e mbledhjes së
dokumentacionit për procedimin penal ndaj ish-presidentit Ramiz Alia.
Kam kërkuar me insistim që çdkush që kishte prova t'i sillte, në mënyrë
që të krijohej dosja për të dhe më pas të kalonin për gjykim. Atëherë
pas dy ditësh, unë më 17 shtator të vitit 1992, u shkarkova dhe pastaj
Ramiz Alia u arrestua nga pasardhësi im në detyrën e Prokurorit të
Përgjithshëm.
Pas kësaj kohe ju keni ushtruar profesionin e avokatit...?
Për
hir të së vërtetës unë kam qënë shumë I apasionuar pas procesit
akademik. Kërkova të kthehesha pranë fakultetit juridik, por m'u mohua
kjo mundësi dhe kështu fillova në profesionin e avokatit. Që në fillesat
e punës sime si avokat më zgjodhen në krye të avokatëve të Tiranës,
sepse kryetar i përgjithshëm u zgjodh I nderuari Kleanthi Koçi.
Ju keni pasur çështje të rëndësishme që keni mbrojtur, cilën vlerësoni si më të rëndësishmen...?
Unë
kam pasur shumë çështje, por nuk mund të them se cila ka qënë çështja
më e rëndësishme. Në gjuhën tuaj gazetareske mund të thuhet çështje e
rëndësishme dhe persona të rëndësishëm. Por për një avokat nuk ka
çështje dhe persona të tillë. Për një avokat ka një çështje, të cilët
duhet t'I përkushtohet me përgjegjësi dhe ta vlerësojë maksimalisht, si
për atë që ka një çështje të vogël se për atë është një çështje e madhe,
dhe si për atë që ka një çështje të madhe, pasi sërisht është çështje e
madhe për të. Si ai që është fukara, si ai që është i pasur, si ai që
ka një poizicion social si ai që nuk e ka një të tillë. Jam munduar të
jem i përkushtuar, por mund të them që nuk ka profesion më të vështirë
se sa avokati. Është shumë i vështirë, pasi me hallet e tua çmendesh dhe
jo më të jetosh dhe me hallet e tjetrit. Aq më tepër që tjetri të ka
besuar jetën, të ka besuar lirinë, të ka besuar familjen, të ka besuar
pasurinë, përgjegjësia jote shumëfishohet. Dhe me këtë përgjegjësi duhet
të ruash balancat që të ushtrosh maksimalisht profesionin tënd, dijet
profesionale, ta mbrosh sa më me efektivitet sa më me besnikëri,
kuptohet duke shfrytëzuar dhe ndonjë lidhje me prokurorinë, gjykatën apo
palën, në kuptimin e drejtë që të të mos mohohet e drejta që të takon
për palën që t'i mbron si avokat.
Keni pasur përballë dhe prokurorët dhe gjyqtarët, si e mendoni ecurinë e drejtësisë në Shqipëri, sa profesionale është?
Kjo
është pyetja që unë e kam pritur prej kohësh dhe që mendoj se duhet të
jetë objekt i një tryeze të përbashkët me politikanë, juristë,
ekonomistë, me shoqërinë civile dhe me ndërkombëtarët. Unë kam qëndrimin
tim të prerë që konsiston: Demokracia në Shqipëri do të vendoset vetëm
ateherë kur të vendoset drejtësia. Drejtësia në Shqipëri do
vendosetatëherë kur të perfeksionohet Gjykata e Lartë. Gjykata e Lartë
do të perfeksionohet atëherë kur një president të jetë I përgjegjshëm që
të përfillë e të respektojë gjithë mendimin e shoqërisë civile dhe duke
lënë të fundit fare interesat politike, në emërimin e gjyqtarëve. Këtu
fillon dhe mbaron përgjegjësia dhe tulla e parë e themelit të drejtësisë
dhe demokracisë në Shqipëri.
Eshtë kjo drejtësi që është dhe po e
vuajmë ne sot, sepse nuk janë respektuar pikërisht piketat e kriteret e
përgjedhjes së gjyqtarëve. Kam insistuar, dhe në emër të komunitetit që
përfaqësoj që pika më e dobët, pra dhe korrupsioini politik, dhe ai
krahinor, klanor dhe korrupsioni financiar, është në këtë pikë.
(aq/shqiptarja.com)
Maks Haxhia: Preferoj Nanon President, Gërdeci jo aksident
TIRANE - Ish-prokurori dhe kreu i
Dhomës Kombëtare të Avokatisë, Maksim R.Haxhia, në pjesën e dytë të
intervistës për gazetën "Shqiptarja.com" flet për sistemin e drejtësi,
emërimet skandaloze në Gjykatën e Lartë, Kushtetuese, KLD dhe Avokatin e
Popullit dhe se preferenca e tij për President është Fatos Nano.
Njëherësh ai thotë se "Gërdeci" nuk ishte një aksident por vepër e
grupeve që s'donin anëtarësimin në NATO. Sipas tij, NATO kishte
lajmëruar për këtë incident një muaj përpara.
Ju keni pasur në dorë këto kohët e fundit çështje të nxehta. Ka pasur presione nga politika?Në
eksperiencën time 22 vjeçare si avokat dhe 30 vjeçare si jurist,
kuptohet që të thuash se nuk ka pasur presione është që të mbulosh
gjithçka me dafina. Për të qënë realist ka pasur presione. Por presioni
nuk bëhet tek avokatët, rrallë bëhet. Presionet i ke tek prokuroria dhe
tek gjykata. Në çështjet që ju përmendet duke marrë shkas nga çështja e
"Gërdecit", kjo është një temë që nuk zgjidhet me këtë intervistë. Por
vetëm mund ta përmbledh që, ata që janë të pandehur, dhe personalisht që
ai që kam mbrojtur unë, Mihal Delijorgji, mund të them me plot gojën që
është i pafajshëm. Eshtë fryrë dhe është spostuar përgjegjësia reale
tek një person që ka bërë një biznes të ligjshëm.
Por ka pasur reagim dhe nga familjarët...?Natyrisht
që ky konkluzion nuk u vjen mirë shumë shtresave dhe familjeve, të
cilat kanë mbajtur një qëndrim që nuk ka qënë dinjitoz, por që unë i
justifikoj me hallin që kanë pasur. Por halli i tyre lehtësohet kur
vihen përpara drejtësisë jo njerëz që nuk kanë qënë kurrë fajtorë....
Mendoni se përgjegjësia është më lart...?Përgjegjësia
është zinxhir. Në këto lloj ngjarjesh nuk ka përgjegjësi individuale.
Ndërsa sot unë po bëj një deklaratë e cila nuk është bërë seriozisht,
apo është anashkaluar më përpara. Ngjarja e Gërdecit nuk është aksident
njerëzor, por është një ngjarje e paralajmwruar. Dhe po të citoj
deklarimin e një personi të rëndësishëm në ministrinë e Mbrojtjes, në
procesin e zhvilluar i cili tha: Një muaj më përpara na kanë thirrur në
qendrën e NATO-s, Ministrin e Mbrojtjes dhe mua dhe na kanë thwnë
tekstualisht kështu "bëni kujdes, se nga të dhënat që kemi ne nga
informacionet sekrete (NATO do të thotë gjithë bota, në krye CIA), grupe
individësh dhe grupe të interesuar për të minuar procesin e futjes së
Shqipërisë në NATO janë të interesuar të krijojnë incidente për të ulur
reputacionin e Shqipërisë si i garantuar dhe i mbështetur nga fuqitë e
mëdha me në krye SHBA për t'u anëtarësuar në NATO". Dhe është e vërtetë,
pas një muaji ndodhi ky incident.
Por nuk është analizuar kjo deri më tani...?Nëse
kjo do bëhej analizë, dhe kam shumë materiale në dosje që kanë shumë të
dhëna, me specialistë që unë i kam kërkuar për ekspertimin hetimor,
kurrë nuk ndizej baruti nga karroca, e cila ka ardhur pas 20 minutash
sipas tyre. Sepse djali i atij që është vrarë dhe që pretendohet se ka
sjellë karrocën thotë që babai i tij atë ditw nuk ka ardhur të saldojë
karrocë në shtëpi sepse unë po lidhja hardhitë. Pra kjo është e vërteta.
Dhe specialistët thonë se baruti pa dotenator nuk shpërthen. Po të
shikoni me vëmendje ngjarjen që jepet nga mediat, ka një shpërthim. Edhe
dëshmitarët thonë se dëgjuam një plasje pastaj zjarr. Këto janë
elementë që habitem përse shteti shqiptar, përse shoqëria shqiptare,
përse media shqiptare nuk e vlerësojnë këtë rrethanë.
Por ata akuzohen nga Prokuroria dhe është dhënë vendimi...?Përsa
i përket anës juridike, procesi jo vetëm që ka shkelje të tmerrshme dhe
të papranueshme procedurialisht, por nuk është pranuar në asnjë rast që
të pandehurit të jenë përgjegjës për këtë shkelje. Dritan Minxholli
flinte aty, rrinte 24 orë aty dhe si mund ta akuzosh për vrasje atë. Ky
proces tërë të keqen e ka nga prokuroria. E cila, duke mos qënë e aftë
të bënte punën në afate, sepse ashtu e filloi çështjen me akuzën e
shkeljes së rregullave mbi lëndët plasëse, djegëse dhe radioaktive, dhe e
kaloi në vrasje për të fituar afate më të gjata. Kushdo e kupton se kur
thuhet një aksident njerëzor, ai nuk është bërë me dashje, sepse asnjë
njeri nuk do që të vrasë. Por si ky proces ka pasur dhe procese të tjera
në karrierën time dhe kënaqësia më e madhe është kur merr pafajsinë, më
shumë se sa vetë personi të cilin mbron. Dhe po kaq emocione të mëdha
provon dhe kur rri prapa derës së gjykatës që pret vendimin.
Si
e vlerësoni drejtësinë shqiptare, emërimet e reja në krye të gjyqësorit
dhe plotësimin e vendeve vakante në gjykatën Kushtetuese, Gjykatën e
Lartë dhe në KLD?Uhnë kam qënë fatmirësisht në grupin e
teknik kur u përgatit Kushtetuta e vitit 1998 dhe kam insistuar sëbashku
me kolegët e mi të stafit teknik që të vinim kritere, sa më serioze, sa
më pak të manipulueshme për emërimet në Gjykatën e Lartë dhe në
Kushtetuese. Pse? Sepse duke lënë kritere evazive, atëherë bëhej
gjithçka. Bëra lobing atëherë me disa deputetë me kryetarin e ndjerë
Sabri Godo, Majkon, Gjinushin etj që të vendoseshin kritere të qarta por
nuk u dëgjuam. Dhe Godo më tha: I dashur Maks, mos kujto se këta nuk e
dinë rëndësinë e Gjykatës së Lartë dhe Kushtetuese, mos kujto se këta
nuk e kuptojnë çfarë do të thotë kritere, por këta vënë këto kritere,
sepse që tani i kanë përcaktuar emrat se kush do të jenë. Dhe kriteret
vendosen për emrat dhe jo emrat për kriteret. Pra për sa kohë të vëmë
kritere që të fitojë filani dhe filani nuk ka për t'u bërë drejtësi.
Si i mendoni anëtarët e drejtuesit e këtyre gjykatave...?Po
ta shikosh me kujdes, pikërisht ata që plotësojnë minimumin e kritereve
ata janë vendosur. Po të shohim Gjykatën e Lartë, pikërisht ata që kanë
plotësuar minimumin e kriterit janë vendosur. Por një gjë nuk kuptoj,
këta që venë në Gjykatën e Lartë, janë 9 vite, pas nëntë vjetëve ku do
shkojnë. Eksperienca ka treguar se asnjë nuk mbetet i respektuar nga
shtetit shqiptar, ai i lë rrugëve, qoftë anëtarët e Gjykatës së Lartë,
të Kushtetueses, qoftë dhe Prokurorin e Përgjithshëm. Pra unë kam qënë
gjithmonë që pa 50 vjeç minimumi, nuk janë të gatshëm profesionalisht
dhe për probleme të tjera për të qënë pjesë e këtyre institucioneve.
Pra, duhet të jenë mbi 50 vjeç, të jenë persona me integritet, të kenë
miratimin e komunitetit nga kanë ardhur, të kenë një status ekonomik dhe
e fundit kush ka tituj akademik, aq më mirë dhe të mos jenë të
prononcuar politikisht. Pra jo se nuk i dinë këto, por nuk duan ti
bëjnë, sepse duan të vendosin njerëzit e tyre.
Keni bërë ndonjë propozim ju...?Dhe
ne, si Dhomë Avokatie i kemi kërkuar dhe Presidentit aktual që
kandidatët që kalojë për Gjykatën e Lartë, nëse ka pesë vende bosh, ne
si komunitet i avokatëve, i gjyqtarëve, i prokurorëve ti shikojmë dhe të
themi se nga këto që kanë ardhur këta janë 10 më të mirët. Pastaj ndër
10 kandidatë, zgjedhja e pesë kandidatëve është çmimi subjektiv i
Presidentit. Por i gjithë komuniteti thotë shkoi ky apo ai, por ishte në
dhjetëshe ama, plotëson standrtet më të larta. Këtu plotësojnë
standardet ata që s'kanë standarde, pra katapultohen njerëzit në këto
pozicione dhe nuk dihet nga dolën, siç është rasti i këtij Elvis Cefës.
Më vjen keq se nuk e njoh, por ai s'ka lidhje me drejtësinë. Madje
nëqoftëse mendohet që do të jetë dhe nënkryetar i KLD është e tmerrshme,
sepse nënkryetar i KLD duhet të jetë patjetër nga trupa e nëntshes së
KLD që vjen nga gjyqësori, sepse ata e njohin më mirë gjyqësorin, e
drejtojnë më mirë atë. Aq më tepër që ky nuk ka as eksperiencë avokatie,
as gjyqësore, as prokurorie, pasi do marrë vendime, do jetë pjesë e
vendimmarrjes.
Por nënkryetarin e KLD e propozon Presidenti...?Aq
më tepër që nënkryetari i KLD është personi më i afërt i Presidentit.
Ne i dërguam një letër grupeve parlamentare, parlamentit ku u thamë që
dhoma kombëtare e avokatisë të dërgojmë dhe ne disa kandidatura që të
vendoset. Sot po deklaroj një qëndrim personal, që nëse duam të
tregohemi të përgjegjshëm për këtë detyrë, ta stopojmë procesin e
zgjedhjes së nënkryetarit të KLD. Sepse kushdo që do të shkojë në këtë
post, do jetë personi bashkëpuntor më i ngushtë i Presidentit. Ky
president është në ikje, dhe mendimi im është ta lënë zgjedhjen kur të
vijë presidenti i ri dhe ai ta zgjedhë personin me të cilin do të
bashkëpunojë. Pasi ligji e procedura e zgjedhjes së nënkryetarit e KLD
thotë me propozim të Presidentit dhe miratimin e anëtarëve të KLD.
Atëherë ky president do të propozojë një nënkryetar që do të punojë me
presidentin e ardhshëm. S'kam gjë me kandidaturat, por duhet të jemi më
të përgjegjshëm. As ata vetë nuk duhet të bëhen pjesë e një sistemi që
nuk e njohin.
Po Avokati i Popullit, është zgjedhur përmes një procesi transparent nga PS...?Në
parantezë, personalisht dhe me aq sa kam parë dhe në bashkëpunim me
kolegët, nuk kemi absolutisht asnjë gjë me personin konkret që tashmë
është zgjedhur Avokat i Popullit. Përkundrazi, ne mund të themi fjalët
më të mira. Por nëqoftëse ka proces më të përdhosur për mua, është
procesi i zgjedhjes së Avokatit të Popullit. I cili, jo vetëm la një
shije të hidhur por krijoi një precedent tepër tepër të rrezikshëm.
Deformoi, kuptimin, rolin dhe aktivitetin e Avokatit të Popullit, vetëm e
vetëm se ndërhyri politika në këtë proces. PS ka bërë një nga gabimet e
saja më të mëdha, sepse Avokati i Popullit e cila është një eksperiencë
e huazuar nga vendet nordike, është një figurë e cila duhet të marrë
konsensusin e gjithë shoqërisë civile. Duhet të vijë nga sgoqëria
civile, jo nga politika. Ai mirë që erdhi nga politika, por u bë dhe me
konsensusin e dy partive të mëdha. Pra, Avokati i Popullit u politizua,
është anëtar apo simpatizant i PS, kur çdo kush mund t'i kërkojë të ikë,
sepse je zgjedhur nga PS dhe s'je pjesë e konsensusit të shoqërisë
civile, e cila duhej të bënte përzgjedhjen dhe të dërgonte kandidaturat
dhe jo PS. Prandaj politika e ka paralizuar aktivitetin e këtij
institucioni që në embrion.
Kur
flitet për drejtësinë, menjëherë mendja të shkjon te Presidenti që do
zgjidhet. Janë disa kandidatura, Nano, Topalli, Bode, Beja etj. Mendimi
juaj?Eshtë një proces shumë i rëndësishëm, pasi është e para
punës kryetari i shtetit dhe do të jetë ai që do ti lidhë të gjithë, në
kuptimin në kuptimin e mirë të fjalës, do t'i bashkojë, do t'i
harmonizojë, do t'i urtësojë, do t'i bëjë bashkëpunues dhe kuptohet
duhet një figurë që duhet t'i ketë këto cilësi. Kandidatutat i kemi të
dëgjuara dhe nuk kemi asnjë kandidaturë zyrtare. Kuptohet që çdo forcë
politike kërkon të vendosë kandidaturën e vet, në kuptimin e skanimit që
ka, që e realizon më lehtë. Nëqoftëse kërkohet një proces më civil,
mirë do të ishte që kandidaturat zyrtare të hidheshin në shoqërinë
civile. Unë kam dëgjuar shumë kandidatura dhe kam dhe unë preferencën
time. Por të mos harrojmë që Presidenti është personi përgjegjës për
drejtësinë, është kryekomandant i FA. Atëherë këto dy pozicione të
rëndësishme, bashkë me atë që thashë që të jetë harmonizues i forcave
politike për ta integtuar vendin në BE, duhet të shikohen sa janë të
materializuara te kandidatura e ardhshme, dhe sa garantuese është kjo
kandidaturë për t'i realizuar ato. Sepse do të gjejë një drejtësi të
shkatërruar, të korruptuar, jo profesionale nga paraardhësit e tij.
Gjithashtu dhe ushtria, situata politike, marrëdhëniet pozitë-opozitë,
Kodi Zgjedhor dhe Zgjedhjet që janë përpara. Ne kemi nevojë për një
President të tillë, por me kuadrin kushtetues që ka ky nuk e ka
kopetencën e gjithashshme për të realizuara të gjitha ato veprime që
thamë. Por do të jetë hapi i parë për të shkuar drejt ndryshimeve
Kushtetuese.
Ndonjë preferencë...?Përsa
i përket kandidaturave konkrete, unë kam dëgjuar shumë, ka
personalitete, problemi është nëse do zgjidhet ai që duhet, pasi
eksperienca pak e ka treguar këtë. Fatos Nanon e preferoj pasi është
shumë bashkëpunues. Me thënë të drejtën ka dhe një kontribut. Pra unë e
preferoj Fatos Nanon për president, ashtu sikurse preferoj profesorë nga
shoqëria civile. Por këmbëngul, presidenti i ri që do vijë duhet që të
njohë shtetin. Duhet të njohë të drejtën administrative, ç'është shteti,
ç'janë institucionet, si funksionon, si dhe duhet të mbajë balancën.
Por eksperiencën e kemi që nëse janë pesë kandidatë në listë, zgjidhet i
gjashti. Uroj që kjo të mos ndodhë.
Jeni kryetar i Dhomës Kombëtare të Avokatisë, ku konsiston puna juaj dhe projektet tuaja për të ardhmen?Unë
do të bëja një paraqitje të tillë për avokatinë shqiptare. Avokatinë
shqiptare unë e krahasoj pasionin e brezit të ri për fenë. Si avokatia
dhe feja patën një shkëputje në Shqipëri. Pra ne nuk trashëguam
aktivitet fetar, mentalitet fetar, respekt fetar. Gjë që dotë thotë që e
filluam çdo gjë nga e para. Dhe ishte meritë e atyre që e përthithën
dhe e përhapen dhe instaluan dhe fenë, por dhe avokatinë. Ne vijmë nga
një mentalitet që e shohim avokatin bashkë me fajtorin dhe avokati
barazohet shpesh me fajtorin. Dhe nëse humbet gjyqi, njëra palë gjithnjë
akuzon avokatin. Sot janë 4500 avokatë të licensuar, por që e ushtrojnë
aktivitetin rreth 1200 avokatë. Shumë shpejt avokatia do të bëhet një
institucion shumë i madh, duke patur parasysh se ne organizojmë dy herë
provime në vit, janë 17 fakultete juridike private dhe 6 publike. Pra
fluksi që do të vijë është shumë i madh. Pavarësisht nga opinioni në
institucione ku avokatia u është bërë pengesë, pasi gabimisht avokatia
shihet si një institucion që do të ndihmojë drejtësinë, kjo nuk mund të
ndodhë. Pasi ajo është për t'i marrë drejtësisë maksimalen në favor të
klientit të vet.
Kur keni filluar të organizoheni...?Ne
kemi filluar nga hiçi, më 2010 kemi filluar të organizohemi, kemi
krijuar regjistrat, kemi krijuar kartën e identitetit, rrobën e
avokatit, kontributet financiare, kemi organizuar provimin, kemi bërë
statutin, ligjin për avokatinë, kodin e etikës, kemi organizuar në të
gjithë Republikën dhomat e avokatisë dhe ajo që mund të them është se
jemi i vemti institucion shqiptar që jemi pranuar në BE. Pra dhoma
kombëtare e avokatisë është anëtare e dhomave të avokatisë të vendeve të
BE. Në këtë kuadër ne thithim gjithë eksperiencat dhe raportojmë për
aktivitetet. Por mes nesh ka dhe avokatë që luajnë rolin e sekserit apo
luajnë rolin e penguesit të një procesi. Por po ti analizosh dhe ata ka
një të drejtë. Sepse po të shohësh një proces, ku nga 10 kërkesa që bën
prokurori, pranohen 11 dhe nga 10 kërkesa që bën avokati nuk pranohet
asnjë, duhet të gjejë rrugë për të përfituar, për të zgjatur për të
zvarritur procesin.
Pra dhe për këtë e ka fajin gjykata...?Pra
nëse do të kishim një drejtësi me integritet moral dhe profesional, do
të disiplinonte jo vetëm avokatinë por dhe prokurorinë. Nëse një avokat
kur sheh drejtësi me integritet, e garanton dhe klientin, të cilit i
thotë drejtën humb ose fiton. Dhe jo të hysh për të fituar dhe të
humbësh dhe anasjelltas. Avokatia ka filluar procesin e bashkëpunimit me
USAID-in dhe qeverinë britanike ku po ngrihet shkolla e avokatisë. Kemi
krijuar qendra trajnjimi dhe asistence ne Durrës, Vlorë dhe Tiranë dhe
për asistentët dhe avokatët. Avokatia ka dhe organin e vet botues,
Revista e Avokatisë. Mund të them me plot gojën që avokatia në këto vite
ka bërë një hop cilësor. Nuk e prish avokati gjyqësorin, një mijë
avokatë nuk prishin një gjykatë, por një gjykatë prish një mijë avokatë.
Por ka dhe porokurorë dhe gjyqtarë të përkushtuar dhe që duhen
stimuluar nga shteti.
(jm/im/shqiptarja.com)