Saturday, August 18, 2012

Përse vriten shqiptarët

Nga Vladimir Karaj
Historia e pashkruar e krimit prej mosndëshkimit, prej heshtjes apo rënies së sistemit efikas të drejtësisë penale në vend. Vala e dhunës, ku thuajse çdo ditë ekzekutohen njerëz, ngre pikëpyetje mbi vrasësit e “mëshiruar” nga gjykatat, mbi qytetarë të harruar mes konfliktesh të pazgjidhura apo mbi heshtjen kolektive të një shoqërie që po përballet dhunshëm me pasojat e tranzicionit të gjatë


Shqiptarët nuk janë çmendur më shumë se popujt e tjerë rreth e rrotull. Vapa (sado të duket e lidhur) zor se mund të fajësohet për burrat, gratë e fëmijët që sharrohen nga breshëri kallashnikovi apo përfundojnë humnerave, të ekzekutuar me plumb pas koke. Atëherë kush e ka fajin për valën e dhunës që ka përfshirë vendin?! A ka një fajtor që mund ta kryqëzojmë dhe pas kësaj të pushojmë me ndërgjegje të qetë, se e zgjidhëm këtë punë?! Pse një 18-vjeçare vendos në një moment të vrasë?… Një vëzhgim i përciptë në listën e gjatë të vrasjeve të fundit në Shqipëri, të shtyn të mendosh se vendi po çmendet, por ndërsa thellohesh në motivet dhe historitë e krimeve, gjërat bëhen më të logjikshme dhe nuk mund të justifikohen thjesht me çmenduritë, varfërinë apo xhelozitë e natyrës njerëzore. Në fakt, ndërsa lexon  historitë e më shumë se 70 viktimave prej janarit të këtij viti, të krijohet ideja se krimi në Shqipëri nuk është i çmendur dhe i atypëratyshëm: ai është i ngadaltë e  ndonjëherë shumë i ngadaltë dhe i menduar. Numri i atyre që vriten në një grindje të çastit apo në një moment çmendurie është gjithmonë e më i rrudhur përballë atyre që vriten dhe vrasin pas një historie të gjatë konfliktesh të pazgjidhura apo krimesh të pandëshkuara. Më shumë se 60 për qind e vrasjeve të këtij viti, janë krime që, sipas motiveve të zbardhura prej policisë, rrjedhin prej konflikteve që vijonin prej vitesh, raste të dhunës në familje që mbyllen me vrasje, ose vijnë për shkak të krimeve të mëparshme të padënuara apo dënuara lehtë.
Krimi prej mosndëshkimit   
Ministria e Drejtësisë ka vite që ankohet, kohët e fundit edhe me shkresa publike si ajo për prokurorinë e Korçës, për gjykatës dhe prokurorë mëshirëmëdhej. Burime nga kjo ministri thonë se numri i atyre për të cilët jepet dënimi minimal, apo numri i atyre për të cilët aplikohen masa lehtësuese është në rritje dhe po ashtu është në rritje numri i personave me precedentë penalë që, pasi dalin në rrugë, vriten në vetëgjyqësi apo kryejnë krime të tjera.  Në rangun e arsyeve që sjellin vrasje, kjo është ndoshta edhe më e rënda. Në listën e krimeve prej janarit e deri tek ai më i fundit në Elbasan, ku u vranë babë e bir, numri i personave që kanë pas vetes një histori gjyqi të mbyllur në mënyrë të çuditshme bie dukshëm në sy. Lulash Qarri, i cili u bë viktimë e hakmarrjes në Shkodër muaj më parë, kishte vuajtur rreth 11 vjet për një vrasje, ndërsa pas lirimit ishte rehabilituar, madje edhe zgjedhur në funksione publike. “Mëshira” e gjykatësve në këtë rast ka qenë shumë më e madhe se ajo që mund të përballonin të dyshuarit për vrasjen e tij: djemtë e viktimës që ai kishte shkaktuar para rreth 12 vjetësh. Nga ana tjetër, një vrasje e vitin 2005 vazhdon të shkaktojë viktima në Elbasan. Të fundit, atë e bir, Gentian e Nezir Beqiri, ndërsa autorët e krimeve dalin çuditshëm prej qelive për të përfunduar më pas të vrarë apo duke vrarë sërish. Gentian Beqiri, i cili ishte edhe shenjestra e atentatit, ishte lënë në arrest shtëpie edhe pse akuzohej për një vrasje dhe gjithashtu kishte në shpinë një tentativë arratisje nga qelitë e Sarandës. Në anën tjetër, Agustin Mandrea, duhej të ishte duke vuajtur një dënim të rëndë prej të paktën 18 vjetësh ditën kur u përplas e më pas ekzekutoi dy vëllezër në Rrëshen. Por ai nuk ishte në qeli dhe jo sepse ishte arratisur. Në mënyrë të çuditshme, ishte lënë i lirë.
Rasti tipik i këtyre lirimeve është ai i të akuzuarit dhe të dyshuari kryesor për vrasjen e një 38-vjeçareje në Tiranë, një i ri i cili rrugën për në qeli e kishte bërë të zakonshme. Policia thotë se ai ishte arrestuar disa herë për vjedhje me dhunë, grabitje dhe armëmbajtje pa leje, ndërsa nga arkivi i gjykatës së Tiranës provohet se Aldo Hoxha  ka dalë dy herë para gjyqit. Arrestimi i tij i fundit ishte thuajse 1 vit më parë, ku u kap pasi qëlloi në ajër me kallashnikov pas një grindjeje me persona të tjerë. Po si ka gjasa që ai ishte i lirë? Vendimi i gjykatës, i dhënë në dhjetor të vitit që shkoi, e lironte të riun pasi kishte bërë vetëm 6 muajt e paraburgimit edhe pse për të prokuroria kishte kërkuar 2 vjet dënim. Teorikisht ai duhej të ishte në qeli ditën që, sipas policisë, u ndodh pranë Fushës së Aviacionit dhe qëlloi me thikë 38-vjeçaren Tafa, duke i shkaktuar vdekjen. Arsyet e vendimit të butë ishte “pendesa”. Por i dyshuari i policisë kishte qenë edhe më parë në dyert e gjykatës. Ai ishte arrestuar për tentativë grabitje në vitin 2008, prokuroria kishte kërkuar për të si i mitur që ishte një dënim të lehtë 6 muaj, por gjykata e faktit, duke tejkaluar edhe kërkesën e avokatit, që kishte kërkuar një ndëshkim më të butë (pranim fajësie), ka dhënë pafajësinë. Çështja u dërgua nga prokurori në Apel dhe ky i fundit njohu fajësinë, por pezulloi dënimin. Ajo që e bën këtë rast tipik është fakti që në çështjen e dytë ndaj këtij personi nuk është mbajtur parasysh fakti që ai ishte përsëritës në krim.
Krimi prej heshtjes
Në dukje, vrasja e Fiqiri Muçës nga 18-vjeçarja Nazime Visha  është një krim i ndërmarrë në momentin e fundit. Por nëse historia e çiftit është ajo e një marrëdhënie 4-vjeçare, atëherë krimi ka filluar më herët. Ai me shumë gjasa ka filluar kur mësuesit e shkollës së Zall Bastarit vendosën 4 vjet më parë të mbyllin gojën kur Fiqiri Muça erdhi dhe ua mori në klasë nxënësen, njëkohësisht viktimën dhe vrasësen e vet. Pse heshtën mësuesit? Ndoshta sepse shqiptarëve nuk u pëlqen të përzihen në punët e të tjerëve. Ata heshtën ashtu siç heshtin mjaft prej nesh kur shohim burra të rrahin paq në mes të rrugës gratë e tyre, apo kur prej frikës apo prej mungesës së vullnetit lejojmë në heshtje të fortët e qytezave apo lagjeve të shëtisin me pisqolla në brez. Rasti i Kërrabës mund të duket si i vetmi në listën e gjatë të krimeve që vijnë prej mungesës së denoncimit, por edhe pse është e vështirë të përgjithësohet numri i krimeve që mund të ishin shmangur, nëse do të ishte ndërhyrë më shpejt apo nëse do të kishte pasur denoncime më të hershme është mjaft i madh.
Krimi prej mosndërhyrjes
Mosndërhyrja vjen menjëherë pas heshtjes dhe është më e rëndë për shkak se përfshin përgjithësisht struktura të policisë dhe të shtetit. Avokati i Popullit bëri shembull tre punonjës të policisë së Pukës, që megjithëse kishin dijeni për një konflikt dhe kishin marrë kallëzime, vendosën të mos e bëjnë punën e tyre. Por a janë vetëm ata? Në fakt, vetëm në Qarkun e Shkodrës, përveç dy viktimave të familjes Markaj janë të paktën dy viktima të tjera që mund të ishin shmangur, nëse policia do të kishte vepruar për të ndaluar agresorët apo ndërmjetësuar në konflikt. Gëzim Alia, nga fshati Vukël, nuk do ta kishte ekzekutuar kunatin e tij nëse dikush në strukturat ku ai kallëzoi do t’i kishte ndjekur seriozisht denoncimet që ai kishte bërë ndaj viktimës. Gëzim Alia thotë se vrau pasi ishte kërcënuar, ndërsa vrasja nuk ishte aspak një vendim i momentit. Ashtu si në mjaft raste të tjera, bëhej fjalë për një konflikt të hershëm që nuk shuhet dhe megjithëse përplasjet mes palëve janë të dhunshme ndërhyrjet e vakëta të policisë lejojnë përshkallëzimin deri në pikën pa kthim të vrasjes, që si në rastin e konfliktit mes familjeve Shkreta e Llani, vijon të shkaktojë viktima. Pikërisht rasti i fundit është një shembull mos ndërhyrje ose mungese vullneti për të ndërhyrë. Hakmarrja që filloi pas vrasjes së një fëmije 9-vjeç në një pritë, në fakt e kishte zanafillën në një sherr në vend publik me mjete të rënda, pas të cilit policia mund edhe të kishte ndërhyrë. Është e vështirë të bësh kasandrën apo të përgjithësosh rastet të kësaj natyre, por gjasat, që ndërhyrje më aktive të policisë menjëherë pas denoncimit të konflikteve do të shmangnin vrasjet, janë të mëdha.

Krimi në familje dhe ai i nderit

Dy prej krimeve më të përsëritura gjatë këtij viti dhe ndoshta më të vështirët për t’u parandaluar janë krimet e nderit dhe ato brenda në familje. Numri i vrasje për këto kategori është mbi 20, ndërsa motivet janë përgjithësisht xhelozia, sherre të vazhdueshme. Vrasja më e rëndë e kësaj natyre ishte ajo që ndodhi pak kohë më parë në uzinën e armëve në Poliçan. Vladimir Guri u qëllua nga Shpëtim Dervishi, pasi ky i fundit kishte ngacmuar, sipas dëshmitarëve, bashkëshorten e tij. Dervishi pas kësaj ngjarje vrau veten. Raste të tjera të këtij krimi kanë ndodhur në Tiranë në janar, ngjarje që përfshiu dy punonjës policie dhe një tjetër në Fier. Ndërkohë rastet më të rënda të krimit në familje është vrasja në Tropojë nga gruaja e bashkëshortit dhe një të riu që mendohet se kishte lidhje me gruan. Një tjetër krim i rëndë ndodhi në një zonë të thellë të Shkodrës, ku babai vrau vajzën 14-vjeçe, sepse nuk iu bind.
Krimi që nuk kursen as fëmijët

6 fëmijë, më e madhja Marije Quku 17 vjeç dhe më i vogli vetëm disa ditësh, kanë humbur jetën si pasojë e sulmeve nga të rriturit, ndërsa një 9-vjeçar u plagos rëndë. Indrit Llani 9 vjeç, Marie Quku 17 vjeç, nuk ishin shënjestrat të para të autorëve të krimit, por u vranë pa u diferencuar prej të rriturve në dy raste të ndryshme. Vajza në një sulm hakmarrës me të cilin nuk kishte asnjë lidhje të drejtpërdrejtë dhe djali në një pritë organizuar për babain dhe xhaxhain e tij. Xhevit Lamaj 13 vjeç, ishte vetë shenjestra e krimit të një 22-vjeçari, i cili e qëlloi atë me thikë pasi ishte grindur dhe sharë me të vëllanë bashkëmoshatar. Ndërkohë Marjana Bregu 14 vjeç dhe foshnja e familjes Biba në Tiranë u vranë nga baballarët, e para për motivin banal të mosbindjes dhe në rastin e dytë për shkak të dyshimit të babait të arrestuar se fëmija nuk i përkiste atij. Në Vlorë, Jurgen Lukaj 8 vjeç, humbi jetën i qëlluar nga një plumb rikoshet gjatë një grabitjeje. Një tjetër 9-vjeçar u plagos rëndë nga daja në Shëngjin, pasi ky i fundit i vrau nënën dhe babain italian pas një sherri për pronën.

Konfliktet e pronësisë dhe vrasjet për hakmarrje

Të dy këto motive krimi janë shpesh të lidhur me njëri- tjetrin, ndërsa përbëjnë, sipas statistikave të përvitshme të policisë, rreth 1/3 e krimeve në vend. Krimet për pronën, rrjedhojë e parregullsive, lëvizjeve të popullsisë dhe kryesisht ndarjes së tokës sipas ligjit 7501, janë edhe burim kryesorë i vrasjeve të mëvonshme për hakmarrje, ndërsa sipas studimeve të policisë konflikti për pronësi është ai më i shpeshti në Shqipëri dhe ai që ka shkaktuar edhe numrin më të madh të viktimave. Çështjet e pronësisë mbeten ende të pazgjidhura në vend dhe konfliktet prej tyre kryesisht mes fisesh fqinje apo edhe brenda të njëjtit gjak janë ndër motivet kryesore të krimit në vend. Ndërkohë në të paktën 5 raste hakmarrja u ka marrë jetën personave të afërm me autorë të krimeve për të cilët merrej hak.
Vrasja e foshnjës

Hysen Biba, 31-vjeç, i cili në Shqipëri punonte si kasap, vrau të birin e sapolindur duke e hedhur nga dritarja e katit të katërt të maternitetit, pasi, siç ka pohuar në polici, dyshonte se ai nuk ishte i tiji dhe se e shoqja e kishte tradhtuar. Biba më herët kishte dhunuar dhe dëbuar nga shtëpia gruan shtatzënë. Vrasja që tronditi opinionin është ende në hetim, ndërsa familjet kanë kërkuar edhe një analizë ADN-je të foshnjës së vdekur, për të vërtetuar atësinë e tij.

Masakra në Pukë

Dy vëllezër janë vrarë, ndërsa katër persona mbetën të plagosur në një pritë ku fisi Permarkaj qëlloi kundër komshinjve të tyre Markaj, pas konfliktit që këta kishin prej vitesh për disa metra tokë mes shtëpive të tyre në një fshat të Pukës. Tre punonjës policie janë pezulluar pasi akuzohen nga Avokati i Popullit se kishin dijeni për kërcënimet mes fiseve, por nuk kishin ndërhyrë për të zgjidhur atë.

Hasmëria që vazhdon…

Indriti Llani 9 vjeç dha shpirt në duart e s’ëmës, i sharruar prej plumbave të një atentati hakmarrës, pas një sherri banal mes të rriturve të familjes Llani dhe asaj Shkreta. Ngjarja e rëndë ndodhi në Mamurras dhe sipas policisë në këtë atentat mbeti i plagosur rëndë edhe xhaxhai i 9-vjeçarit Muharrem Llani, që ishte dhe shenjestra e atentatit. Babai i fëmijës së vrarë Jetmir Llani është shpallur ndërkohë në kërkim, për vrasjen e 71-vjeçarit Mark Shkreta, babai i dy vëllezërve që u arrestuan për atentatin ku humbi jetën i biri. Shtëpia e familjes shkreta u hodh në erë me eksploziv pak kohë pas kësaj vrasje të dytë.


Vriten gjysh e mbesë

Një 70-vjeçar dhe mbesa e tij u vranë në një breshëri kallashnikovi nga dy persona, që u hakmorën ndaj vrasjes së një 60-vjeçari dy vjet më parë nga nipi  i viktimës. Gjysh e mbesë, Kolë dhe Marije Quku, kanë mbetur të vdekur pas sulmit nga persona të fisit Prroj, të cilët edhe pse të akuzuar nuk janë arrestuar. Autori i vrasjes, për të cilën ndodhi hakmarrja, ndodhet ndërkohë i dënuar në burg, por kjo duket se nuk ka qenë e mjaftueshme për fisin tjetër që ka qëlluar mbi të moshuarin dhe mbesën, pavarësisht se këta nuk kishin lidhje me krimin e mëparshëm.

Krimi në shifra

12
vrasje që nga fillimi i këtij viti, janë identifikuar nga policia si krime mafioze apo larje hesapesh, pjesa më e madhe e tyre mbeten pa autorë, ndërsa në të gjitha rastet bëhet fjalë për persona me precedentë penalë dhe të gjykuar kryesisht për trafiqe dhe krime të rënda. Një pjesë e tyre të liruar, pasi kanë vuajtur vetëm disa vite burg.

10
vrasjet që mund të përfshihen në kategorinë për nder në listën e krimeve nga janari deri në gusht të këtij viti. Pjesa më e madhe përfshijnë një marrëdhënie jashtë martesore, ndërsa disa prej tyre kanë motiv edhe ngacmimin e thjeshtë.

10
janë rastet e vrasjeve brenda familjeve, kryesisht burra që kanë vrarë gratë pas grindjeve dhe xhelozisë. Rastet më të rënda janë ato të dy baballarëve që vranë fëmijët. I pari një vajzë 14 vjeçe dhe i dyti djalin ende foshnje.

8
janë raste të krimit prej konflikteve të pronësisë, me më shumë se 14 viktima. Rastet më të rënda janë vrasjet e dy vëllezërve Markaj në Pukë, vrasja e një adoleshenteje dhe gjyshit të saj në Shkodër dhe vrasja e dyfishte e vetëvrasja në Shëngjin, ku Sandër Ndoj qëlloi mbi motrën kunatin dhe veten, duke plagosur rëndë edhe nipin e tij.

3 janë raste të vrasjes në grabitje e sipër, dy prej të cilëve kanë ndodhur në Tiranë. Rasti ekstrem ishte ai i grabitësit serial Viktor Gushi, që akuzohet për disa plagosje dhe dy vrasje. Rasti më i fundit ishte ai me viktimë Fatbardha Tafajn. Rasti i tretë është ai i Vlorës, ku humbi jetën një fëmijë 8 vjeç.

4 janë raste të vrasjes së personave që po tentonin vjedhje, që janë qëlluar nga rojet apo pronarët e pikave që ata synonin të grabisnin.



Numri i vrasjeve* dhe koeficenti i vrasjeve për 100 mijë banorë** në Shqipëri prej vitit 1995, sipas shifrave të raportuara nga policia dhe përllogaritjeve nga Zyra për Drogën dhe Krimet në Kombet e Bashkuara.
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
6.7**
8.0
49.9
18.6
16.1
9.0
6.8
7.5
4.6
3.8
4.2
2.8
3.3
2.9
2.7
4.1
3.8
210*
248
1542
573
496
275
208
231
144
119
131
87
105
93
85
127
117

Kristo Frashëri: Deklarata origjinale e pavarësisë ekziston












Historiani i njohur shqiptar Kristo Frashëri e vlerësoi si të panevojshme thirrjen e autoriteteve për të rishikuar historinë. Profesori 92-vjeçar tha se historianët janë vetë të kujdesshëm për këtë çeshtje dhe të gjithë kanë reflektuar, veçanërisht tani në 100-vjetorin e Pavarësisë. Me rastin e përvjetori të Shtetit Shqiptar, prof. Frashëri foli edhe për fatin e deklaratës origjinale të Pavarësisë, të nënshkruar në Vlorë nga themeluesit. Ai thotë që shpreson shumë që poseduesit ta dorëzojnë një ditë në Tiranë në një muze dinjitoz.
Profesor Frashëri! Ky është viti i njëqindtë i shtetit të pavarur shqiptar. Cilat janë përjetimet tuaja dhe krijimtaria juaj për këtë ngjarje historike të Shqipërisë?
Nga jeta ime e gjatë kam patur fatin të kremtoj 25-vjetorin e pavarësisë më 1937, 50-vjetorin e pavarësisë më 1962, 75-vjetorin e pavarësisë më 1987, dhe tani 100-vjetorin. Shpresoj që ta arrij edhe sivjet… Duke i hedhur një sy të kaluarës së këtyre kremtimeve shoh se përvjetori i pavarësisë është kremtuar për meritat e mëdha që ka patur. Natyrisht 25-vjetori më pak, 50-vjetori më tepër, e me radhë; sa më shumë kalon koha, aq më shumë i rritet vlera përvjetorëve të pavarësisë.
Shpallja e pavarësisë është një ngjarje e rëndësishme historike, madje mund të them si historian se ajo është ngjarja më e rëndësishme në historinë e Shqipërisë. Shpallja e pavarësisë është si lindja e një fëmije, është rezultat i një procesi të gjatë ekonomik, politik, shoqëror dhe kulturor. Është dalja e një populli në arenën e historisë si një popull i pavarur me vlerat, meritat edhe me dobësitë e veta.
Cilat janë studimet tuaja dhe botimet tuaja për këtë ngjarje?
Unë për çdo përvjetor jubilar kam botuar studime për pavarësinë. Edhe në 1937 kam botuar një artikull, edhe në 1962 kam botuar një album për pavarësinë, edhe në 75-vjetor po ashtu. Edhe tani për 100-vjetor, nga frika se a do të jetoj dot më gjatë, kam botuar dy libra për pavarësinë. Njëri libër titullohet “Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë”, që e botova dy vjet më parë dhe këtë vit sapo kam botuar një album për Ismail Qemalin.
Ky album me titull emrin e tij përshkruan jetën e tij, pikëpamjet e tij ashtu siç i ka shkruar vetw ai, jo siç i thonë historianët. Ky album në çdo faqe ka nga një fotografi dhe pranë saj, ka nga një citim nga veprat e tij. Të gjitha janë citime të shkruara nga Ismail Qemali për veten e tij, jetën dhe vlerat e punës së tij, për ato aksione që ka bërë.
Profesor Frashëri! Ju përmendët edhe festimet në vitin 1937 për 25-vjetorin e pavarësisë. Atë vit është publikuar edhe dokumenti i pavarësisë, një riprodhim që ju shpërnda popullit atëherë në shumë kopje...
Nuk ishte kartolinë, as fletëpalosje. Ishte vetë deklarata e pavarësisë e riprodhuar në zinkografinë e asaj kohe, shumë e pastër, shumë e qartë, veçse me një mungesë. Nuk e di për ç’arsye ndodhi ajo mungesë. Akti i shpalljes së pavarësisë mbushi dy faqet e letrës, përpara dhe prapashpinën e saj. Firmatarët nuk i nxuri të gjithë faqja e parë. Një pjesë e tyre kanë firmosur në prapashpinën e dokumentit. Këtë faqe nuk e botoi Lef Nosi. Për ç’arsye nuk e di. Ndoshta e ka gjykuar të pamundur, apo të panevojshme. Nuk besoj se ka patur motive politike, sepse ata persona që nënshkruan prapa aktit janë miqtë e tij.
Ndoshta ka ndodhur për pamundësi të shtypshkronjave të kohës?
Ndoshta për pamundësinë e shtypshkronjave të kohës, ose ndoshta që të mos zinte vendin, se donte që të botonte pranë deklaratës së pavarësisë edhe fotografinë e pjesëmarrësve në mbledhje. Pranë tekstit në një foto të madhe është kolektivi i gjithë personave që shpallën pavarësinë. Në foto janë edhe ata persona që nënshkruan prapa letrës, ndërsa në riprodhimin fotografik të faqes së parë të dokumentit firmat natyrisht nuk janë. Në atë publikim mungon pra, faqja e prapme që mban një pjesë të firmave të burrave të pavarësisë.
Prandaj unë kam patur kujdes që në këtë punimin tim të vë në dukje të gjithë ata që ishin pjesëmarrës. Aty ka dy lloj pjesëmarrësish; pjesëmarrës që arritën ditën e shpalljes dhe që firmosën. Sw dyti, ka edhe pjesëmarrës që erdhën disa ditë me vonesë, sepse qe situata shumë e ndërlikuar. Lufta ballkanike ishte akoma në vlagën e saj. Dhe së treti; një 2-3 veta nuk deshën ta firmosnin, sepse nuk ishin dakord me shpalljen e pavarësisë. Ata kanë marrë pjesë në mbledhjen e shpalljes së pavarësisë, por nuk e kanë firmosur.
Ai është një dokument themeltar i shtetit shqiptar; përmban 2-3 rreshta të shkruara me dorën e Ismail Qemalit në gjuhën shqipe dhe në turqishte me penën e Qemal Karaosmanit. Këto unë i di ngaqë kam patur fatin, dhe prirjen time si historian, të interesohem, si historian, qysh në atë kohë për këto dokumenta.
Profesor Frashëri! Ç’mund të thoni diçka më tepër mbi fatin e dokumentit origjinal të pavarësisë, pra të deklaratës origjinale të pavarësisë?
Ky dokument doli në dritë edhe në vitin 1962. Ai që e kishte, pronari i saj, tha se ia kishte dorëzuar Ismail Qemali me dorën e vet. Ai kishte edhe një letër të Ismail Qemalit që i thoshte: “Ta kesh kujdes. Ky është dokument i madh, me rëndësi të jashtëzakonshme”. Ai e mbajti dhe nuk donte ta jepte. Më 1962 ndoshta kishte frikë se mund ta përdhunonin atë dokument, mund ta shfrytëzonin për emrat që kishte atje brenda. Nuk e di për ç’arsye. Unë kam folur vetë me atë pronar, dhe jam munduar që ai t’ia dhuronte muzeumit kundrejt një shpërblimi. Pastaj u kalua ajo, dhe ai dorëzoi vetëm disa dokumenta.
Kjo është historia e origjinalit. Unë nuk mund të them më shumë. Nuk mund të them më shumë. Ai dokument ndoshta ekziston edhe sot, ndoshta ekziston edhe sot. Kushedi, ndonjë ditë mund të dalë befas, sepse është një dokument me vlera të rralla. Kushdo që e ka marrë, nuk ka mundësi ta ketë prishur. Do ta ketë ruajtur. Edhe nga ana materiale ai ka vlera kolosale.
Profesor! Për këtë person, ose për familjarët dhe pasardhësit e tij, a keni ju një mesazh, një thirrje që ata ta dhurojnë, ose së paku ta shfaqin në këtë 100-vjetor? Ky është çasti më i mirë që ky dokument origjinal të dalë.
Nuk janë këtu në Shqipëri. Nuk janë në Shqipëri. Më duket se nuk janë. Nuk e di mirë. Problemi është ky; që neve dokumentin, nëse nuk e kemi në origjinal, e kemi të riprodhuar njësoj si originali. Është shumë mirë. Unë kam parë në Vienë aktin e shpalljes së pavarësisë së Austrisë. Me atë hapej. Ishte krenaria e muzeumit. Kjo do të bënte krenari edhe në muzeumin tonë. Por muzeu tonë nuk është akoma në nivelin e muzeut të Vienës. Këtu sapo ikën drejtori ndryshojnë edhe kriteret. Ikën njëri, vjen një drejtor tjetër ndryshon edhe vlerësimin e personave historikë. Nga kjo anë, më mirë që akoma nuk ka ardhur.
Inshallah një ditë vjen edhe të futet në një muze që të jetë i qëndrueshëm, që të mos jetë me njerëz politikë në krye, me njerëz partiakë në krye. Nuk e kam fjalën vetëm për sot, por edhe për dje, edhe për pardje. Në çdo kohë kështu ka qenë këtu tek ne. Unë uroj të vijë ajo ditë kur historinë dhe vlerat historike, qoftë edhe arkivi i shtetit, qoftë edhe muzeu historik, qoftë edhe institucione të tjera të mos jenë të lidhura me politikën, sepse nuk janë akoma të çliruara nga politika.
Profesor Frashëri! Cili është komenti juaj lidhur me debatet dhe kërkesat që dëgjohen në qarqet shtetërore, politike dhe akademike për nevojën e një rishikimi të historisë, veçanërisht për disa ngjarje dhe figura të caktuara në historinë e Shqipërisë?
Që në fillim po them se thirrja për të rishikuar historinë është krejt pa vend. Historia qysh kur ka lindur ka ndjerë nevojën e rishikimit. Jo sot, por qysh në kohën antike gjenden tekste që e rishikojnë historinë. Aq më tepër sot kur historiografia, si mjeshtëri e të shkruarit, ka edhe kërkesat e veta që ndryshojnë sipas kohës. Prandaj, kërkesa apo thirrja për të rishikuar historinë nuk më duket e drejtë. Ose më mirë të them, është pa vend. Historinë e shkruajnë historianët në të njëjtën kohë në mënyra të ndryshme.
Tjetër punë është historia që mësohet në shkollë. Ajo është unike. Atë duhet ta miratojë jo qeveria, por duhet ta miratojë akademia, e cila supozohet që të jetë jashtë politikës. Sepse edhe qeveria ka preferencat e veta për të kaluarën, për partitë, për njerëzit. Nuk është nevoja që t’u bëhen thirrje historianëve. Unë e kam rishikuar historinë pa më thirrur kurrkush. Edhe kolegët e mi e rishikojnë historinë pa i thirrur kurrkush.
Prandaj, do të bëjë mirë politika, dhe e ka për detyrë, të mos ndërhyjë në shkrimet historike; të mos thotë kjo vlen, ajo s’vlen. Qeveria nuk ka për detyrë ky vlen dhe ai nuk vlen; se për shembull Fan Noli është figurë e madhe, ose është një figurë jo e madhe. Kjo nuk i takon një qeveria demokratike. Qeveritë që flasin për këto dhe ndërhyjnë, e shkelin parimin demokratik të paanësisë së historisë si shkencë.

Nard Ndoka: Në shtator pres nga Berisha një post ministri

Shtatori mund të sjellë ndryshime jo vetëm në skenën politike shqiptare por dhe në kabinetin qeveritar Berisha. Një prognozë të tillë e ka dhënë dje kreu i Partisë Demokristiane, Nard Ndoka. Ai ka pohuar për gazetën "Shqiptarja.com" se është në negociata me mazhorancën dhe kreun e saj Berisha për përfshirjen në një koalicion të djathtë, duke pretenduar për të qënë pjesë e kabinetit qeveritar me një post ministri, pikërisht në muajin shtator.

 "Vijojmë negociatat me mazhorancën dhe kreun e saj Sali Berisha për arritjen e një marrëveshje koalicioni që do të sjellë dhe përfshirjen e PDK në kabinetin qeveritar. Në shtator pritet të ketë ndryshime në kabinetin qeveritar dhe ne shpresojmë për një kontribut real në qeverisjen e vendit, me një post ministror. Ne jemi në pritje dhe gjithçka pritet të përfundojë në muajin shtator", ka qënë deklarata e djeshme e kreut të PDK, Nard Ndoka për gazetën.

Njëherësh ai ka mohuar mundësinë që të përfshihet një një koalicion qeverisës me kontribut në nivel zv.ministri, duke nënvizuar dhe njëherë faktin se nuk ka pasur prishje të marrëveshjes bashkëqeverisëse mes PD dhe PDK, por një ngrirje të kësaj marrëveshjeje. Ndërkohë kreu demokristian Ndoka nuk ka munguar të shprehet se me koalicionin e majtë nuk i ka shkëputur të gjitha lidhjet dhe se nuk përjashton mundësinë e hyrjes në zgjedhje brenda këtij koalicioni opozitar, nëse nuk plotësohen kushtet që të arrihet një marrëveshje dinjitoze me koalicionin e djathtë qeverisës. "PDK nuk i ka shkëputur të gjitha marrëdhëniet e bashkëpunimit me PS dhe koalicionin opozitar, pasi kemi qënë shumë kohë në të njejtin front opozitarizmi në tërë këto vite. Pra ne e kemi lënë derën të hapur për një mundësi koalicioni nëse dhe Rama përafron qëndrimet e tij me tonat dhe nëse nuk arrihet një akord me mazhorancën e djathtë. Ne nuk jemi statikë në qëndrimet tona", tha Ndoka.

 Sinjalet për një mundësi të largimit të Ndokës nga koalicioni opozitar në atë të mazhorancës së djathtë janë dhënë muaj më parë. Ato janë forcuar pas debateve për ligjin zgjedhor, ku PS u akuzua nga aleatët se nuk arriti të imponojë korrektimin e sistemit. Ndërsa demokratët përmes Patozit janë shprehur më se njëherë se PDK është natyrshëm në koalicionin e djathtë duke lënë derën hapur për PDK. Me sa duket ndryshimet e reja në qeverisje nuk paskan qenë përfundimtare. Teksa tashmë të fiksuar janë vetëm ministritë e aleatëve dhe ministri i ri i Brendshëm Flamur Noka që s'lëvizin. Ndërkohë që pritet që vala e ndryshimeve të përfshijë ministritë e tjera, jo vetëm për t'i bërë vend kreut të PDK në shtator, por dhe për të bërë një ripërtëritje të kabinetit qeveritar, për të përballuar me fytyra të reja sfidën e ardhshme elektorale të qershorit të vitit 2013.

(Shkrimi u botua sot ne gazeten Shqiptarja.com)
(sg/shqiptarja.com)

Tuesday, August 14, 2012

Lesi: Shefi i SHISH të mos ketë mentalitetin e ‘97-ës

Nga: TEDI BLUSHI
Me një eksperiencë të hidhur nga SHIK-u famëkeq i Bashkim Gazidedes, të cilin e ka akuzuar si përgjegjës për djegien e redaksisë së gazetës “Koha Jonë”, natën e 2 marsit 1997, ish-botuesi i saj, Nikollë Lesi, shpreson që Visho Ajazi Lika, (ish-bashkëpunëtor i Gazidedes), ta drejtojë SHISH-in me mentalitetin e vitit 2012-të dhe jo me atë të 1997-ës. Në një intervistë të dhënë për “Gazeta Shqiptare”, zv/ministri i Kulturës e Turizmit, njëherazi kryetari i Lidhjes Demokristiane apelon edhe nevojën e ndryshimeve të thella në qeveri. Lesi thotë se me të njëjtat portrete zyrtarësh në kabinetin Berisha, prej vitit 2005, koalicioni qeverisës rrezikon humbjen në zgjedhjet parlamentare të vitit të ardhshëm.
Keni kohë që nuk flisni në media as si zv/ministër, por as si kryetar i LDK-së. Për çfarë arsyesh?
Nuk është e vërtetë, pasi unë kam folur disa herë për ndryshime drastike në qeveri. Rrezikojmë të shkojmë në zgjedhjet e ardhshme parlamentare në vitin 2013 me të njëjtat portrete zyrtarësh të lartë që nga viti 2005 dhe t’i humbasim. Nuk është ndonjë dramë e madhe edhe humbja, pasi në kushtet e një demokracie që synojmë të jemi, edhe rotacioni është pjesë e rregullave të demokracisë. Pra në pozicionin e kryetarit të një force politike kristiane jam munduar t’i thërras sirenave që të më dëgjojnë, bile më shumë të më dëgjojnë për veten e tyre. Insistoj se jemi prapë vonë, ndonëse nuk duhen mohuar disa punë të mira që janë bërë, sidomos në infrastrukturë. Ndërsa në rolin e një zv/ministri nuk kam folur, pasi edhe me lëvizjet e fundit, sidomos në Ministrinë tonë, ka kaq shumë zv/ministra, aq sa me humor thonë se “më shpejt bëhesh zv/ministër se sa drejtor”. Një kat e kemi bllokuar ne të katër zv/ministrat, një kat ministri me dy drejtorë të përgjithshëm, pjesa tjetër e punonjësve shtrëngohet të punojë në një kat. Ministria ka 108 veta personel. Qeveria përbëhet nga 15 ministra dhe janë vërdallë 36 zv/ministra.
Nëse nuk ndjeheni mirë përse nuk jepni dorëheqjen nga qeveria dhe të largoheni nga koalicioni?
Unë jam në këtë koalicion qeverisës me votat e mia dhe nuk më ka dhuruar njeri post apo karrige. Nëse është harruar nga opinioni publik atëherë më lejoni të sqaroj shkurt disa gjëra, përderisa insistoni që përse nuk jap dorëheqje. Unë kam hyrë në politikë në vitin 1997 me PS dhe kam qëndruar me të majtën deri në vitin 2003, kohë kur erdhi në pushtet z.Nano si kryeministër. Me PD-në as që më lidhte gjë në kuptimin e afinitetit, pasi vinim nga periudha duelesh të forta që nga fundi i vitit 1992 e deri në fund të vitit 1997. Bile edhe për djegien e gazetës time “Koha Jonë”, asokohe, kam akuzuar pushtetin e PD-së dhe nuk heq asnjë presje nga ato çfarë kam deklaruar, bile dhe në Prokurori vazhdon prej vitesh një hetim dhe ka mjaft fakte për këtë që pohoj. Vonesa nga Prokuroria për ta mbyllur hetimin, e ndëshkuar autorët si dhe për dëmshpërblimin nga drejtësia të djegies së gazetës, kur isha botues i saj, mendoj se vjen ngaqë nuk guxohet të thirren në Prokurori disa persona të fuqishëm të asaj kohe, por që edhe sot janë në pozita jo të vogla ekzekutive. Pra unë u bashkova me PD-në e z.Berisha në vitet 2003-2005 kur kryeministri Nano u bë i rrezikshëm për shoqërinë e siç është thënë publikisht dhe nga z.Berisha se Fatos Nano është kupola e krimit dhe korrupsionit në Shqipëri. Jam bashkuar pa asnjë interes personal me z.Berisha në këto vite, duke harruar shumë gjëra nga vitet 1992-1997. Këtë e bëra vetëm për interesa madhore kombëtare e të shoqërisë, pasi duhej rrëzuar Fatos Nano nga pushteti. E për këtë gjë kam marrë kosto të mëdha personale e familjare. Dhe nuk kam kërkuar asgjë nga z.Berisha që u bë kryeministër, edhe në saj të kontributit tim kundër Fatos Nanos në vitet 2003-2005. Më pas, të them të drejtën, jam ndjerë shumë keq, kur e kam parë në Pallatin e Brigadave, z. kryeministër me z.Nano, e aq më keq kur e vlerësoi figurën e z.Nano si politikan patriot e burrë shteti. Natyrisht që e kuptova se ishte interes momenti, porse me ato deklarata ai hodhi poshtë gjithë parimet e fushatës anti-Nano e me këtë edhe luftën time kundrejt pushtetit të korruptuar të Fatos Nanos. Qëndrova në mazhorancën e z.Berisha për disa vlera ende të pa konsumuara nga pushteti i ri, ndonëse çështja Nano dhe raportet e tij me z.Berisha më kanë bërë dyshues dhe të kujdesshëm. Por kjo nuk do të thotë të qëndroj vetëm nën kujdes e me sytë katër nga goditjet e kompromisit që mund t’i jenë bërë z.Nano, edhe në drejtimin tim. Loja është e hapur dhe po vijnë minutat e fundit të pjesës së dytë të lojës. Ndaj dhe unë kam të drejtë të shikoj djathtas e majtas.
Kur thoni “loja është e hapur” nënkuptoni një presion ndaj kryeministrit Berisha?
Më lejoni t’ju sqaroj një gjë se sido që të vijnë punët në këtë fundviti; z.Berisha nuk është politikan që ha presion apo shantazh; janë të tjerë ata që bien nën presion.
Kur do të bashkoheni me PDK e z. Ndoka?
Jemi në proces bisedimesh, por larg konkretizimit, të paktën për momentin. Jemi në pozicione të kundërta politike dhe duhet pak kohë të gjejmë një zgjidhje ku të mos pendohemi.
Jeni në dijeni të negociatave që po zhvillon PDK për hyrjen në qeveri?
Jo, saktësisht, porse disa lëvizje i kuptoj se ku duan të dalin me afrimitetin e fundit PD-PDK, e sidomos nga deklaratat në media të z. Patozi, nënkryetar i PD-së.
Nënkuptoni kalimin e LDK në PS?
Po të përgjigjem me humorin e një spektakli të njohur humori “Ju e thatë!”. Unë jam në një marrëveshje dhe e zbatoj, ndonëse kam të drejtë të flas hapur për gjëra për të cilat mund të qeveriset më mirë për njerëzit. Dhe e dyta, me këtë Kod Zgjedhor të miratuar nga dy partitë e mëdha i kanë groposur partitë e tjera, përjashtuar LSI e cila tani me këtë Kod Zgjedhor ka anëtar komisioni në çdo qendër votimi e numërimi. Ne, të tjerët, do të presim se çfarë do të teprojë nga ato që do të na lenë nga votat tona, ata që janë në komisionin e votimit e numërimit. E përkthyer ndryshe do të thotë se kam të drejtën të shikoj ku mund të jem në Parlament për të përfaqësuar njerëzit që më kanë votuar, pavarësisht ngjyrës së koalicionit. Sezoni i markatës sportive është në verë dhe në janar, ndërsa në politikë çdo muaj e çdo javë është markato politike.
Cili është komenti juaj lidhur me emërimin e kryetarit të ri të SHISH-it?
Nuk kam komente për momentin, porse uroj të mos jetë përfshirë në djegien e redaksisë së gazetës “Koha Jonë”, natën e 2 marsit 1997, natë kur u vendos ligji i gjendjes së jashtëzakonshme e ku kryetari i SHIK-ut, Gazidede mori kompetenca të plota. Nga media kam mësuar, këto ditë, se z.Visho Ajazi Lika paska qenë dora e djathtë e Gazidedes e kjo më bën të jem paksa dyshues. Uroj të jetë me mendjen e vitit 2012 e jo me atë të natës së 2 marsit 1997.

(er.nu/GSH/BalkanWeb)

Monday, August 13, 2012

Ermira Babaliu: Unë në politikë? Nuk i futem detit me këmbë!

Yllka Selita
Ermira Babaliu eshte nje nga zerat me te njohur dhe te dashur per te gjithe shqiptaret, jo vetem brenda Shqiperise por edhe jashte saj, kudo ku ka shqiptare. Megjithese ka 17 vite qe jeton ne Amerike, ajo eshte prezente ne ekranet shqiptare, sa here qe vjen ketu. Ne nje interviste per suplementin "Summer Time", ne gazeten "Koha Jone", Ermira flet per jeten e saj ne Amerike dhe se a ka menduar ndonjehere qe te rikthehet, per te jetuar pergjithmone ketu. Teksa eshte paksa skeptike per menyren e jetes ketu, Ermira thote se vjen me shume deshire dhe madje shpesh. Nepermjet kesaj interviste, kengetarja tregon edhe projektet saj me te reja, por per te mesuar me shume lidhur me to, lexoni intervisten e plote.

U bene shume vite qe jetoni ne Amerike, cfare ju ka cuar atje dhe cfare ju mungon me shume nga Shqiperia?


Kjo pyetje me behet gjithmone neper intervista, une erdha ne Amerike pasi me doli lotaria, e sigurisht qe kerkimi i nje jete me te mire me ka sjelle ketu. Tani qe eshte "zvogeluar" bota, nuk me mungojne shume gjera. Me kushtet ne te cilat ndodhet vendi, me pamundesine per te pasur nje hapesire reale te lirise, me mungon fizikisht atdheu, nena, te afermit, skena, publiku. Nderkohe qe mbas 17 vjetesh, vendi ku jetoj me eshte bere nje tjeter fole e dashur. Menyra se si eshte pozicionuar individi ne shoqerine e sotme shqiptare, le shume per te deshiruar.

Ne nje nga intervistat e tua te fundit keni thene se jeni ne perfundim te albumit tuaj, deri ku ka shkuar puna per te?
Nje album, i cili kerkon jo pak pune, mund dhe sidomos shpenzim financiar qe te prodhohet, eshte gati per te dale ne treg, pra e kam perfunduar, por mungesa ose mos funksionimi i ligjit per te drejten e autorit, me ka bere qe ta zgjas pak daljen e tij. Megjithate, per te gjithe fansat e mi po them se albumi eshte gati, del se shpejti si kontribut, dhurate per publikun. Fitimi? "Mjafton qe mbetesh ne treg", shprehje e njohur e matrapazeve te artit te sotem. Te qeshesh e qash njekohesisht.

A do te jeni pjese e festimeve te 100 vjetorit te pavaresise?


100 vjetori i pavaresise do te festohet kudo qe ndodhen shqiptaret, dhe sigurisht qe ne Amerike ka shume bashkekombes te mite. Une do te aktivizohem ketu ku jam dhe do te jem pjese e festimeve apo koncerteve te ndryshme qe do te mbahen ketu.

Diku keni deklaruar, se ndoshta do te jeni edhe pjese e politikes, jeni akoma me kete mendim apo jeni terhequr?


Nuk kam deklaruar une, gazetarja ka bere titullin per te shitur gazeten. Jam e interesuar te di c'ndodh ne politiken e sotme shqiptare, si gjithkush qe shqetesohet per vendin e vet. Ndersa per opinion: Ne kete kaos mosmarreveshjesh te qellimshme, ne te cilen ndodhet politika shqiptare, te kerkosh te perfshihesh ne te eshte njelloj si t'i futesh detit me kembe, sic thote populli.

Keni menduar ndonjehere qe te riktheheni pergjithmone ne Shqiperi?


E kam menduar! Por Shqiperia e viteve te fundit, pervec dashurise per vendin dhe deshiren per ndryshim, nuk te ofron gje tjeter.

A vini shpesh ketu, dhe cili eshte personi i pare qe takoni kur vini?


Sigurisht qe vij shesh dhe nuk eshte nje person i vecante, por gjithe familjen takoj ne fillim.

Po vajza juaj, a ka trasheguar dicka nga mamaja e saj artiste?


Mund te them se ka trasheguar shume, ne pjesen njerezore te artistes. Por ka humor, si babai i vet, me shume se sa ze per te kenduar.

Megjithese keni shume vite ne skene, duket se vitet per ju jane ndalur, cili eshte sekreti juaj?


Po, ne te vertete e kam nje sekret dhe do me pelqente qe te ndiqej nga te gjitha femrat dhe jo vetem. Une ndjek kohen, nuk me ndjek koha mua.

A keni komunikim me koleget tuaj, apo mendoni se shoqeria nuk eshte aq e sinqerte ne art?


Ne nivele te njejta nuk ka nevoje per mungese sinqeriteti. Kam miqesi pothuaj me te gjithe koleget e mi.

Nese do te ktheheshit shume kohe prapa, cfare do ta benit perseri, ashtu sic e keni bere dhe c'nuk do te benit kurre?

Ajo qe do ta beja me te njejtin emocionin, si shume vite me pare, do te ishte te martohesha perseri me bashkeshortin qe kam dhe nuk mund te them se nuk do e beja kurre, por do te isha shume me e kujdesshme prej xhelozise se "miqve".

Jeta ne Amerike eshte shume me e vrullshme, si eshte nje dite e juaja atje?


Nuk mund te flas per nje dite te caktuar, sepse sic e thate edhe ju, jeta eshte shume e vrullshme, por ajo qe mund te them me siguri, eshte se cdo dite eshte shume e ndryshme nga tjetra!

A eshte Ermira nje amvise e mire?


Mendoj se po...keshtu thone dhe familja apo miqte. (Qesh)

Kur mendoni se do ju shohim serish ne ekranet e televizioneve shqiptare?


Kur te mendoj se kam c'te them tjeter. Nderkohe qe, para disa muajsh kam qene e ftuar ne disa Tv, per te prezantuar kenget e reja.

Performancat "live" jane nje pjese e forte juaja, por cila eshte muzika qe ju levroni me se shumti, ajo e lehte apo muzika popullore qytetare?

Nuk mund ta ndaj me thike, pasi gjithcka varet nga eventi ku jam e ftuar per te performuar. Megjithate, une i kendoj te gjitha zhanret me te njejten deshire.

Ju ka mbetur dicka pishman, nga koha kur keni jetuar ketu, dhe qe nuk do te keni kurre mundesi qe ta realizoni?

Nga natyra, duke qene me kembe ne toke, ne jeten time jam perpjekur te vendos qellime te realizueshme. Dhe te them te drejten, ia kam arritur. Nderkohe qe e mira s'ka fund, por nuk kam asnje gje qe do te doja te ishte ndryshe. Nuk e shoh asnjehere veten te krahasuar me te tjere. Kjo me ben te ndjek e shoh, si i kam arritur ato c'ka jane ne interesin tim dhe te familjes sime. Besoj se kjo eshte nje arsye me shume per te qene e realizuar, me ato c'ka me duhen. Pangopesia, eshte nje shkak me shume i vuajtjeve te te pakenaqurve.

Nese do kishit mundesi te kthenit kohen pas, cilen periudhe te jetes do te jetonit me me nostalgji?


Femijerine, mes dashurise se gjysherve nga te dy prinderit. Fjaleve te tyre te mencura si dhe njerezillekut. Ka patur nje bahce te madhe gjyshi nga Pogradeci, e nuk mund te harroj asnjehere kenaqesine qe merrja nga ajo ferme pemesh ne mes te qytetit, me qetesine, bukurine e paqen qe te ofronte. Do te kujtoj me shume mall, dashurine e mencurine e gjyshes sime Mine, mesimet e dajes tim Qani Collaku, qe mbetet modeli i vetem per mua, per miresine, gamen e njohurive te pafundme per letersine dhe menyren se si trajtohet njeriu, kushdo qe te jete.

Cilat jane projektet tuaja dhe cili eshte aktiviteti me i afert ku do te merrni pjese, ne Shqiperi?


Projekti im me i afert eshte qe te dale albumi, si fillim. Me pas do te jene dhe dy videoklipe te reja, ne muajt qe do te vijne.

RetroVIP…Mel Gibson, i alkoolizuari i suksesshëm i kinemasë dhe teatrit

Ndër të famshëm mund të gjejnë jo pak histori që lindin në çdo kënd të botës dhe famën e gjejnë në rrugëtimin e tyre në Amerikë, por mund të ndodhë edhe ndryshe.
Mel Colm-Cille Gerard Gibson ai që njihet si Mel Gibson-i i Hollivudit, u lind më 3 janar 1956 në Peekskill, Nju Jork. Ishte 12-vjeç kur prindërit e tij u zhvendosën në Sydney të Australisë dhe Gibson vijoi studimet në Institutin Kombëtar të Arteve Dramatike në Australi ndaj edhe personifikohet me këtë vend.
Pasi u shfaq në “Mad Max”, në serialin “Lethal Weapon” dhe disa produksione të tjera të bujshme e të suksesshme hollivudiane, Gibson kishte një tjetër sfidë përpara, regjinë. Edhe pas kameras provoi shijen e suksesit. Ai është edhe producent jo pak i suksesshëm ndërsa shkrimi i skenarëve të filmave është gjithashtu një tjetër pasion i aktorit që nuk deshi të ishte veçse një interpret në jetë por kineast.
Vitet e para dhe fillimi i karrierës
Gibson u lind në Peekskill, Nju Jork dhe është një ndër 11 fëmijët e familjes së madhe që prindërit e tij deshën të kishin. Për arsyen se nëna e tij ishte irlandeze, edhe Mel Gibson ishte shtesas amerikan dhe irlandez njëherazi. Për arsye ekonomike, familja e tij u zhvendos për të jetuar në Australi. Gibson i mëvonshëm i kinemasë asokohe ishte veçse 12-vjeç, i detyruar të linte shkollën në Amerikë dhe të ripërshtatej në një shoqëri tjetër, në atë australiane.
Një zhvendosje që në fakt sa i takon edukimit të Mel Gibson ishte e jashtëzakonshme sepse ai mori mësime nga njerëz të ditur. Herën e parë që u shfaq në ekran, Gibson mori nga kritikët vetëm komente pozitove, madje më shumë se kaq, ai u krahasua me yje të kinemasë. Ishte viti 1982 kur Vincent Canby shkroi: “Gibson na kujton Steve McQueen-in në kohën e tij të rinisë së hershme. Mund të them se ai ka cilësitë e një ylli”. Sido ta ketë thënë, në çdo lloj konteksti, u provua se vërtet Gibson e kishtë gëzofin e një ylli të kinemasë.
Shfaqja e Gibson në serialin “Mad Max”dhe “Lethal Weapon” bënë që ai të fitonte cilësimin si një hero i vërtetë i filmave aksion. Më pas radhën e pati protagonizmi në drama humane përfshi edhe Hamletin, për të vijuar më pas me role komike si ato në filmat “Maverick” dhe “What Women Want”. Por ja qe këto nuk i mjaftonin një ndër aktorëve më të famshëm të mëvonshëm të Hollivudit. Ai kaloi nga aktrimi, pas kameras…në rolin e regjisorit dhe më pas të producentit. Ishin filmat “The Man Ëithout a Face” në vitin 1993 , “Braveheart” 1995 të parët, për të vijuar më pas me filmat “The Passion of the Christ” në vitin 2004 dhe “Apocalypto” në vitin 2006.
Skena e teatrit dhe ekrani australian
Gibson studioi në Institutin Kombëtar të Arteve Dramatike në në Sydney të Australisë andaj edhe skena ishte pasion e domosdoshmëri për të. Studentët e kësaj shkolle kishin pedagogë më të mirët e teatrit britanik dhe tradita angleze ishte një pikë e fortë e saj. Si student, Gibson dhe aktorja Judy Davis interpretuan rolet e tragjedisë “Romeo and Juliet”. Por Gibson interpretoi edhe rolin e mbretëreshës Titania në një produksion eksperimental të pjesës së famshme të Shekspirit, “Ëndrra e një nate vere”. Menjëherë pas diplomimit në vitin 1977, ai filloi menjëherë të punojë për xhirimet e “Mad Max” por nuk hoqi dorë asnjë moment nga pasioni i tij, skena e teatrit dhe ju bashkua kompanisë teatrore shtetërore të Australisë së Jugut, Adelaide. Një rol i arrirë i Gibson-it është edhe ai i karakterit të Estragon-it në dramën famëmadhe të Sammuel Becket-it, “Duke pritur Godonë”. Prej kohës kur ishte student, ai interpretoi në filmin “Summer City”, rol për të cilin ai fitoi 400 dollarë që nuk ishin pak për një student. Por vetëm pak kohë më vonë, ai mundi të ishte protagonist në “Mad Max”, produksion i vitit 1979 për të cilin u pagua plot 15 000 dollarë. Pasi përfunduan xhirimet e filmit, Gibson vendosi që t’i kushtohej teatrit dhe të ishte pjesë e turneut të kompanisë teatrore më të cilën punonte. Gjatë kësaj periudhe ai qëndroi në një apartament 30 dollarësh në javë me bashkëshorten e tij të ardhshme, Robyn. Po gjatë kësaj periudhe kur i ishte kushtuar njësoj si kinemasë edhe teatrit, aktori Mel Gibson u shfaq edhe në ekranin e televizionit australian në rolin e një moderatori, më pas në serialin “The Sullivans”. Më pas Gibson ju bashkua kastit të filmit aksion të Luftës së Dytë Botërore, “Attack Force Z” i cili pati premierën vetëm në vitin  1982 kur Gibson tanimë ishte shndërruar në një yll ndërkombëtar.
Mbërritja në Hollivud
Mel Gibson pas një karriere tepër të suksesshme në Australi, kinema, teatër e televizion, në vitet 1990 preku Hollivudin, ëndrrën e çdo artisti. Filmi i parë amerikan në të cilin ishte protagonist si Mark Rydell i vitit 1984 në filmin “The River”. Në vitin 1985, pasi ishte angazhuar në disa filma të regjisorëve të famshëm australianë dhe amerikanë, vendosi të tërhiqej për të qëndruar në Australi për t’ju përkushtuar projekteve që i kishte lënë atje përgjysmë ndërsa angazhohej në Amerikë. Tre filma të bujshëm të aktorit, “Bird on a Wire”, “Air America” dhe “Hamlet” u publikuan të tre në vitin 1990. Gjatë këtyre viteve, Gibson alternoi rolet mes komerciales dhe projekteve personale dhe ishte një ndër aktorët e lakmuar të regjisorëve të Hollivudit. Në vitin 2000, Gibson interpretoi në 3 filma, secili prej tyre arriti të arkëtojë më shumë se 100 milionë dollarë. Ata janë “The Patriot”, “Chicken Run” dhe “What Women Want”. Në vitin  2002, Gibson u shfaq në filmin dramë që ka në qendër Luftën e Vietnamit, “Ëe Ëere Soldiers” dhe në filmin “M. Night Shyamalan’s Signs” i cili u shndërrua në filmin që ka arkëtuar më shumë gjatë gjithë karrierës së tij. Gjatë promovimit të këtij filmi Gibson deklaroi: “Unë nuk dua të jem më një yll filmash por personazh i tyre, në ato filma që kanë një skenar për të qenë, që të flasë për jetën”. Në vitin 2010 Gibson u shfaq në “Edge of Darkness” i cili e riktheu atë në rolin e protagonistit në kinema ku mungonte prej vitit 2002.
Producenti e regjisori Gibson
Pas suksesit të tij në Hollivud me serialin “Lethal Weapon”, Gibson filloi të kërkonte më shumë ndaj edhe hodhi hapat e parë për të qenë një producent i suksesshëm dhe një regjisor i pëlqyer. Me partnerin e tin Bruce Davey, Gibson themeloi “Icon Productions” në vitin 1989 dhe produksioni i tyre i parë ishte “Hamlet”. Ndërsa kjo shtëpi filmike i shërbente atij për të realizuar filma sipas ambicieve të tij artistike “Icon” nisi gjithashtu të bënte edhe produksionin e disa filmave të tjerë, ndonëse jo shumë ambiciozë. Por Gibson ende nuk mjaftohej me këto që kishte mundur të arrinte deri tani, andaj edhe deshi të provonte regjinë e filmit…dhe ashtu bëri…! Falë regjisorëve me të cilët kishte punuar, veçanërisht George Miller, Peter Weir dhe Richard Donner, Gibson kishte mundur të mësonte diç nga arti i regjisurës…dhe ishin pikërisht ata që e kanë influencuar artistin në mënyrën e të bërit regji filmi.
Debutimi si regjisor i Gibson daton në vitin 1993 me filmin ” The Man Without a Face” dhe dy vjet më pas pati premierën “Braveheart”, film i cili do të thotë shumë në karrierën e Mel Gibson sepse i dha trofeun OSCAR si regjisori më i mirë në vitin 1995. Aktori tanimë regjisor i suksesshëm deshi që të realizonte edhe një verion të ri të filmit “Fahrenheit 451″ por në vitin 1999 u tha se projekti nuk mund të realizohej përfundimisht për shkak të disa telasheve që nuk mundën të tejkalonin. Më pas Gibson duhej të ishte regjisor i një vënie në skenë të Hamletit, interpretuar nga aktori Robert Doëney, Jr dhe kjo ndodhi në Los Anxhelosin e janarit të vitit January 2001. Por ja që as ky projekt nuk qe i mundur dhe këtë herë qenë telashet e aktorit me drogën ato që bënë të dështonte ky projekt. Në vitin 2004 pati premierën filmi konroversal “The Passion of the Christ” ku Gibson ishte edhe bashkë skenarist  ndërsa në vitin 2006 ai qe regjisori i filmit aksion-aventurë ” Apocalypto” i dyti në karrierën e tij ku përfshiheshin jo pak dialogje në gjuhë që nuk ishte anglishtja.
Jeta private
Gibson dhe bashkëshortja e tij Robyn Denise Moore janë takuar në fund të viteve 1970 fill pas përfundimit të xhirimit të filmit “Mad Max”, kohë kur Rovyn ishte asistente e një stomatologeje dhe Gibson një aktor gati anonim i kompanisë teatrore ku punoi për disa vite.
Çifti lidhi kurorë në një kishë katolike romake në Forestville, New South Wales. Nga martesa e tyre 26-vjeçare lindën 7 fëmijë, 2 vajzë dhe 6 djem. Mel dhe Robyn Gibson i dhanë fund martesës së tyre më 29 korrik 2006 duke jetuar veç në nisje, vite pasi Gibson kishte pasur jo pak telashe me zyrtarët për drejtim makine nën efektet e alkoolit dhe më pas pati telashe edhe me lëndët narkotike. Dokumentet e divorcit u depozituuan më 13 prill 2009 me jo pak telashe dhe konflikte sa i takon ndarjes së pasurisë. Pas firmosjes së divorcit, Gibson tha: “Si gjatë martesës sonë ashtu edhe në këtë periudhë divorci, ne kemi dashur të ruajmë fshehtësinë dhe familja jonë do të vijojë të mbetet kështu, e qetë dhe e paqetë por larg syve të mediave”.
Disa imazhe e treguan aktorin në një plazh në Malibu teksa qëndronte i përqafuar me pianisten ruse Oksana Grigorieva. Ishte dhjetori i vitit 2011 kur u finalizua divorci i tyre me një kosto financiare të jashtëzakonshme për aktorin, siç nuk kishte ndodhur asnjëherë më parë në Hollivud, plot 400,000,000 dollarë. Më 28 prill 2009, Gibson u shfaq për të parën herë në tapetin e kuq me të dashurën e tij, artisten Grigorieva. Ajo ishte nënë e një djali, fryt i raportit me aktorin Timothy Dalton, më pas solli në jetë vajzën e Gibson-it të cilën e pagëzuan Lucia dhe që erdhi në jetë më 30 tetor 2009. Prill 2010. tanimë lajmi ishte publik që Grigoriva dhe Gibson ishin ndarë dhe vetëm 2 muaj më vonë, artistja rusë kërkoi nga gjykatë që Gibson të qëndronte larg vajzës së tij sepse përbënte rrezik për të. Më pas ajo e kërcënoi duke i kërkuar shuma marramendëse të hollash në këmbim të heshtjes se aktori kishte ushtruar dhunë mbi të. Ja që Gibson nuk u bind dhe Grigorieve hodhi në rrjet një video ku ai e qëllonte, e mjete të forta dhe në sy të vajzës së tyre vetëm pak muajshe. Nuk mund të ndodhte ndryshe, tanimë Gibson ju nënshtrua hetimeve për ushtrim dhune ndaj ish-partnere së tij, një histori nga e cila aktori doli pa lagur…! Ndërkaq, ai kishte marrë përsipër të gjitha shpenzimet që vajza e tij të ketë një jetë ku s’duhet t’i mungojë asgjë.
Investitori Gibson
Aktori i suksesshëm është edhe një investitor për t’u pasur zili. Pronat e patundshme janë ‘sporti i tij i preferuar”. Ndaj edhe në pronësi ka disa prona në Malibu, të tjera në Kaliforni dhe disa të tjera në Kosta Rika. Për të mos folur për ishullin privat në Fiji dhe disa prona në and properties in Australi. Në dhjetor 2004, Gibson shiti fermën e tij 1.2 km2 në Kieëa Valley të Australisë për 6 milionë dollarë, njëherësh bleu ishullin Mago bë Fiji nga një korporatë japoneze për plot 15 milionë dollarë. Banorët e një jete në këtë ishull protestuan kundër kësaj blerjeje…por ata ishin zhvendosur kahera dhe Gibson-it ju desh të bënte vetëm një premtim, që do të bënte gjithçka në favor të mjedisit në këtë ishull krejtësisht të pazhvilluar.
Filantropi Gibson dhe pikëpamjet politike
Gibson dhe ish-bashkëshortja e tij kanë kontribuar ndër vite me shuma të konsiderueshme të hollash për shtresat në nevojë duke u shndërruar në një çift të konsoliduar bamirësish. Ata janë donatorët më të mëdhenj të “Healing the Children”. Duke ju referuar Cris Embleton, një ndër themeluesve të këtij fondacioni, çifti Gibsons ka dhënë miliona dollarë për nevojat shëndetësore të fëmijëve që jetojnë në varfëri ekstreme në të gjithë botën.
Gibson ka dhënë një donacion pre 500,000 dollarësh për “El Mirador Basin Project” për të mbrojtur një pyll të paprekur në Amerikën Qendrore dhe për të stimuluar kërkimet arkeologjike në disa zona të paeksploruara. Lista e fondacioneve ku Gibson ka kontribuar është e gjatë dhe një ndër organizatat është “Angels at Risk” e cila ka gjetur përherë mbështetjen e artistit i cili ka qenë i ndjeshëm ndaj të rinjve që vuajnë varësine e drogës dhe alkoolit, për shkak edhe të telasheve personale.
Sa i takon pikëpamjeve të tij politike, Gibson asnjëherë nuk ka reshtur së thëni gjithçka mendon në publik duke dënuar shpesh politikat e vendit ku fitoi famën dhe pasurinë.
E bujshme ndër të tjera ka qenë një deklaratë e aktorit për revistën “Playboy” në vitin 1995 ku ka thënë se Presidenti Bill Clinton është një oportunist i profilit më të ulët dhe se dikush ishte duke i thënë atij se çfarë të bënte.
Gibson është gjithashtu një ndër artistët amerikanë të cilët kanë dalë hapur Luftës në Irak dhe kanë sulmuar drejtpërdrejt Presidentin George Bush për këtë luftë.
Akuzat për homofobi
Artisti Mel Gibson ndër të tjera e ka gjetur veten në mes të sulmeve nga Shoqata për mbrojtjen e të drejtave të komunitetit gay dhe lesbike (GLAAD) në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Drejtues së kësaj shoqate e kanë akuzuar aktorin për deklaratat e tij homofobe në një intersitë të dhënë në vitin 1991 për gazetën spanjolle “El País”, në të cilën Gibson ka bërë komente kundër homoseksualëve. Reaksioni u shtuar edhe më shumë kur artisti as që e çoi ndërmend të kërkonte ndjesë dhe tha se kishte thënë gjithçka mendonte në atë intervitë dhe se nuk bëhej fjalë për ndonjë gafë. Megjithatë, ‘mendjehapuri’ Gibson pranoi që të kishte 10 aktivistë të GLAAD-it, veçse këta ishin regjisorë dhe regjisore, gjatë një seminari.
Aty ishte hera e parë, pas disa vitesh kur kishte dhënë intervistën që Gibson, duke ju referuar asaj që kishte thënë vite më parë për “El País”, tha: “Nuk duhej t’i kisha thënë ato që thash por kisha pirë pak vodka para dhe gjatë intervistës”, një shfajësim i këndshëm ky i aktorit.
Abuzimi me alkoolin dhe shkelja e ligjit
Gibson e ka rrëfyer vet faktin se ai ka nisur të konsumojë alkool kur ishte vetëm 13 vjeç.
Siç rrallë mund të ndodhë, në një intervistë të vitit 2002, Mel Gibson ka pranuar se nën efektein e alkoolit ai është një manjak depresiv. Janë telashe këto që e kanë shoqëruar përgjatë gjithë jetës dhe në vitin 1984 ai ka provuar të qëndrojë i izoluar për 3 muaj me radhë pasi ka drejtaur automjetin e tij në gjendje të dehur. Pak më vonë është tërhequr në fermën e tij për thuajse 1 vit që të mund të rehabilitohej megjithatë asgjë nuk e ka mbajtur larg alkoolit aktorin. Pavarësisht gjithçkaje ai mundi të ishte një aktor i lakmuar në Hollivud. Madje ka pasur persona në gjigandin e kinemasë ata që janë përpjekur ta ndihmojnë aktorin të marrë veten.
Në vitin 1991 ai kërkoi ndihmë profesionale dhe në vitin 1992 më në fund ai pranoi të shtrohej në Qendrën Shëndetësore të Hollivudit dhe tha: “Alkooli është diçka që e ka përndjekur familjen time. Është diçka pranë meje. Njerëzit kthehen prej tij dhe kjo është një mrekulli”.
Pavarësisht përpjekjeve të herë pas hershme, Gibson asnjëherë nuk i shpëtoi dot alkoolit dhe më 28 korrik 2006 ai u arrestua pasi po drejtonte makinën nën efektin e alkoolit, çka është ilgale dhe rëndë e dënueshme në shumë prej shteteve të SHBA-ve. Ndonëse më shumë se një herë ka qenë në klinika rehabilitimi, Mel Gibson as që do të mos jetë i varur nga alkooli.
Role në kinema
1977                Summer City
I 1979              Tim Tim
1980                Mad Max
1981                Mad Max 2
1982                The Year of Living Dangerously
1984                Mrs. Soffel
1984                The River
1984                The Bounty
1985                Mad Max Beyond Thunderdome
1987                Lethal Weapon
1988                Tequila Sunrise
1989                Lethal Weapon 2
1990                Hamlet
1990                Air America
1990                Bird on a Wire
1992                Forever Young Capt.
1992                Lethal Weapon 3
1993                The Man Without a Face
1994                Maverick
1995                Pocahontas
1995                Braveheart
1996                Ransom
1997                FairyTale: A True Story
1998                Lethal Weapon 4
1999                Payback
2000                What Women Want
2000                The Million Dollar Hotel
2002                We Were Soldiers
Signs                Rev. Graham Hess
2003                The Singing Detective Dr. Gibbon
2004                Paparazzi
2010                Edge of Darkness
2011                The Beaver
2012                Get the Gringo
2013                Machete Kills

Filma si regjisor
1993                The Man Without a Face
1995                Raveheart
2004                The Passion of the Christ
2006                Apocalypto

Filma si producent
1992                Forever Young
1995                Braveheart
2000                The Three Stooges, TV
2001                Invincible, TV
2003                Family Curse, TV
2003                The Singing Detective
2004                The Passion of the Christ
2004                Paparazzi
2005                Leonard Cohen: I’m Your Man, TV
2006                Apocalypto
2008                Another Day in Paradise, TV
Filma si skenarist
2004                The Passion of the Christ
2006                Apocalypto
2012                Get the Gringo
Role në teatër
Le Chateau d’Hydro-Therapie Magnetique by Helmut Bakaitis, Sydney 1976
Mother and Son by Louis Esson – NIDA Theatre, Sydney 1977
The Hostage by Brendan Behan – NIDA Theatre, Sydney 1977
Once in a Lifetime by Kaufman and Hart – NIDA, Sydney 1977
Oedipus the King by Sophocles – Adelaide Festival of the Arts, 1978
Cedoona by Roger Pulvers – Adelaide Festival of the Arts, 1978
The Les Darcy Shoë by Jack Hibberd – Adelaide, 1978
Romeo and Juliet by William Shakespeare – Perth & Sydney,
Ëaiting for Godot by Samuel Beckett – with Geoffrey Rush
On Our Selection by Bert Bailey and Edmund Duggan – Sydney 1979
No Names, No Pack Drill by Bob Herbert – Sydney 1981
Death of a Salesman by Arthur Miller as Biff – Sydney,
Love Letters by A. R. Gurney – Telluride, Colorado, 1993

“Rrugët e ferrit” dhe “Ferri i çarë” i Visar Zhitit

Pasqyra tronditëse e krimeve të diktaturës dhe e tranzicionit
Shpëtim KODRA
Visar Zhiti - poet e prozator, mësues e gazetar. Lindi në Durrës më 2 dhjetor 1952. Ka botuar: “Kujtesa e ajrit”, “Hedh një kafkë në këmbët tuaja”, “Si shkohet në Kosovë” etj. Ka studiuar për letërsi në Shkodër. Më 8.11.1979 u arrestua. Më 1980 u dënua me 10 vjet burg. Janë pushkatuar nga diktatura komuniste gjyshi e xhaxhai i tij. Edhe babai i tij, Hekuran Zhiti, i cili është autor i një poeme e 7 komedive, u arrestua gjatë interpretimit në skenë e u burgos.



Edhe fati i V.Zhitit, nga mësues e poet ëndërrimtar në skllav galerie miniere e më pas punëtor në një fabrikë tullash – një fat i rëndë i mjaft intelektualëve të shquar në Shqipëri, por edhe në Kosovë. Rrëfimin V.Zhiti e bën më tepër në vetën e parë: Policia e poezia, Shtëpia Botuese e Sigurimi i Shtetit. “Më futën në burg që të mos futem në letërsi. S’isha poet e shkrimtar, as anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve. Më dënuan për një libër të pabotuar. Jam brezi i tretë që dënohem”.



Biri trashëgon dënimin e të atit. Babai ridënohet tek i biri. Partia të jepte tapitë e armiqësisë, të hipotekuara e të trashëguara brez pas brezi, me detyrim. Vlerësimi dhe mirënjohja ndaj intelektualëve që u dënuan padrejtësisht e në veçanti ndaj krijuesve të aftë, përbën një detyrim moral qytetar tonin. E në këtë vështrim mora përsipër paraqitjen e disa fateve e fakteve të përzgjedhura nga kronika poetike e romanit, si dhe një lloj analize tepër modeste.



Romani i parë i dilogjisë, “Rrugët e ferrit” ka si epigraf: “Rrëfim që s’do të doja të ishte i vërtetë”. Ndërsa i dyti , “Ferri i çarë”: “Roman me ngjarje e personazhe reale e ngjarje të vërteta/ po e vërteta ku është, në ç’burg ?/ në ç’kujtesë e në ç’harrime ?/A mjafton liria e të shkruarit?” Të dy romanet i bashkon e njëjta ide, i njëjti rrëfimtar, njëherazi dhe përjetues i ngjarjeve. Në këto romane, ku vërehet një shkrirje e përkryer e rrëfimit në prozë me talentin poetik, i bëhet një autopsi reale sistemit diktatorial, gjykohet edhe demokracia e pastabilizuar. Frymëzim, erudicion, vërtetësi.



Hetuesia natore, ekspertiza, gjyqi, dënimi. Kryetari i Degës, Agron Konomi dhe shefi i hetuesisë Nexhat Selimi shpërthyen: E di biografinë tënde? Ke shkruar poezi dekadente, hermetike, kundërrevolucionar. Po kartolina armiqësore dërguar F.Reshpes ? Shkrimtari Th.Frashëri i ka bërë ekspertizën. Ke guxuar të flasësh për dhunën, për varfërinë, si dhe kundër kooperativës.



Operativi Bashkim Caka kish konfiskuar në shtëpi 32 fletore, në fshatin Vilë 5. Të dy ekspertizat – cinizëm i neveritshëm, trakte të poshtra të realizmit socialist, me firma si merimanga të helmëta. “Prisja libër, më sollën një antilibër, dosjen e rëndë që hetuesi e mbante në dorë si arkivol të vogël. Nuk firmosa. Akuzën nuk e pranova. Dënoheshin poezia edhe poeti për të njëjtin krim”.



Trupi gjykues – monstër trerrokëshe: Mërgim Dragushi, Hamit Dunga e Ymer Basha. Dëshmitari Bajram Tota u shpreh: Dëgjonte lajme e muzikë në stacione të huaja, mbante flokë të gjatë. Ndërsa Shaban Jata: Ka thënë se nuk jetohet në fshat dhe se varfëria ekonomike çon në varfëri shpirtërore. Gjyqi – një spektakël i mjerë, ku gjykatësit nuk kanë mëshirë për dinjitetin e vetvetes.



Në burg



“Meqë s’dija asnjë lutje, mërmëritja poezi të botës. Eseninin (50 poezi) dhe Uitmanin i dija përmendsh. Ethet e krijimit më dhanë fuqi. Nga prostitutë që më denoncoi, poezia po bëhej Shën Mëria për mua. Poezia – vetëpërmbajtje, ngushëllim, sfidë, protestë, kurajo, emocion. Te poezia “Perëndesha e mbrojtjes” thuhet: “Nënë/ mund të kisha vrarë veten, por ti më mban gjallë…/ Deri tani nuk kam besuar seriozisht në Zot/ të lutem, lutu për mua”. Nën dhunën e egër edhe natyrat më optimiste mund të humbasin besimin e të bien edhe në fatalizëm.



Në s(t)allën e leximit përsëritej tortura për të dëgjuar faqe të tëra nga vepra mediokro- tiranike – asgjëthënëse e E.Hoxhës që besonte në pavdekësinë e vet. 65 vepra – grafomani, shpërdorim i pamëshirshëm i fjalës. Të hysh me dhunë në histori nuk do të thotë se ke hyrë në ndërgjegjen e kombit. Komunizmi antihuman, kundër inteligjencës, familjes, atdheut. Në themelet e tij: krimi kolektiv, lufta civile edhe në kohë paqeje. Atdheu është Partia dhe Partia është Njëshi Zot.



Burgu – një Universitet që të diplomon për armik. Galeria – një gojë e përbindshme, aeropag vdekjeje. Po t’i bashkosh vitet tona të dënimit, del se shqiptarët gjer tani kanë bërë 900.000 vjet burg...



Portrete



Klerikut patriot Dom Mark Hasit, në hetuesi, pasi e torturuan, ia tërhoqën gjuhën në tavolinë e ia shpuan me thikë. Shefi i policisë Idriz Seiti i ulërinte: Fol tani! Dënohej goja e folësi. Patër Anton Harapin e pushkatuan. Edhe dervishin poet Ali Tomori e pushkatuan. Adem Allçi u arratis. U ra policëve me pranga në kokë. Një shok ia vranë, një tjeter ia plagosën. E ndiqte helikopteri. E kapën, e lidhën pas tankut, e tërhoqën zvarrë nëpër qytet.



Esat Myftaraj, gazetar i “Rilindjes”, i dënuar në mungesë në Kosovë, arrestohej e dënohej në Shqipëri. Burgun që nuk e bëri në Jugosllavi, e bëri në atdheun ëndërr, si shumica e kosovarëve që u arratisën përkëtej. Siç pohon U.Butka, H.Lleshi i kish thënë se “kosovarët janë tradhtarë”.



Kur vdiq A.Agaraj, i mirë, i pashëm, djalë deti, ishte i njëjti arkëmort, por i vdekuri ish tjetër. Shkarkonte vdekjen jashtë dhe e futnin prapë brenda atë arkivol mashtrues. Mjeku malazez D.Vujoshevic, i burgosur bashkë me të birin. Dr. Ben Çeta, aq i mirë me të burgosurit,lexonte aq sa tymoste. Vëlla i Anton Çetës që pajtonte gjaqe. Por këta duan vetëm armiq e gjak. Janë të pangopur.



Dane Zdrava, i shkolluar në Napoli. Hapi kinemanë e parë, shtypshkronjë, centrale elektrike, fabrikë oksigjeni në Durrës, fabrikë buke, bleu 1200 armë për kundër fashistëve. Dhe fitimtarët e burgosën. Unazën e gruas së tij e mori hetuesi. Një tryezë të kristaltë ia çuan H.Lleshit. Mërgim Korça me 8 të pushkatuar në familje. Edhe vjehrrin e tij, S.Selfon që e kish ndihmuar aq shumë E.Hoxhën, e pushkatuan. Nëna e E.Merlikës, lauruar për letërsi në Romë, mbante gurë në internim.



Episode domethënëse satirike



Ing. Farka tregonte se si Stalini kish urdhëruar Xherxhinskin t’i gjente llullën. Nga torturat 5 anëtarë byroje kishin pranuar se e kishin marrë, ndërsa lllulla u gjet poshtë divanit… E.Hoxha kishte urdhëruar të gjendej një pistoletë e vjetër e Muzeut. U kapën shumë vetë. Njëri pranoi se e kishte hedhur në pus. Pistoleta kishte rënë pas një stende… Kur komandanti përmendi Konferencën e FAO-s në Meksikë, ku vendi ynë kishte zënë vendin e parë për ushqimin, Mark Prendi pyeti : “Po ata të vendit të dytë çfarë hanë, komandant ?”… Kur e pyetën Xhelal beun në mbledhjen e brigadës, në internim, a e jepte jetën për Partinë, u përgjigj: “E jap posi, ç’e due këtë mut jete !”… Kur i thanë Linçit të bëhej spiun, tha: “Jo, e kam amanet nga shoku Enver. Kur isha i vogël e po qaja, se më kishte bërtitur babai, E.H më premtoi se do t’ia rregullonte qejfin babait tim, por unë të mos bëhesha spiun. Dhe ia rregulloi”.



Librat



“Librat mos m’i ndani, nëse s’doni të mbaroj. Çdo libër është i shenjtë, është dashuri. Librat të shërojnë plagët, të bëjnë më të zgjuar e më të fortë moralisht. Diktaturat e djathta e të majta i kanë frikë librat. Hitlerianët dogjën publikisht 10.000 libra. Diktatura shqiptare ua kalonte të gjthave: dënonte librin, autorin, të afërmit e tij në disa breza, lexuesin, shitësin, librarinë, rrugën, të vdekurin, varrin, të palindurit. Që gjatë Luftës partizanët digjnin libra. Në fshatin Brusnje më 1943 dogjën shtëpinë e luftëtarit Shero Emini; dogjën edhe librat e bibliotekës së të birit, Agos.



Krimi ndaj kulturës, artit, intelektit është më i rëndi dhe pasojat që rrjedhin prej tij janë më të paparashikueshmet. Nga ata që urrejnë librat mund të presësh gjthçka. Aty ku nuk lejohet libri, nuk dëshirohet progresi, zhvillimi, qytetërimi. Përkryerja morale arrihet vetëm përmes kulturës, artit, letërsisë. Arti është kundër dhunës, barbarisë. Realizmi socialist si art monoteist, hyjnizues, si art i besimit të idealit të parealizueshëm, shërbente në komunizëm si instrument i diktaturës së proletariatit. Dhe kush shmangej nga parimet dogmatike, e pësonte.







“Unë mund të vritesha – rrëfen më tej Zhiti - poezia ime duhej të jetonte.Vëllai më erdhi në burg me nusen. Poezitë e mia do të iknin tani me një nuse. Isha bërë mjeshtër në kontrabandën e poezisë. Unë shkrova edhe një roman të vogël që flet për “vizatimet e një mësuesi fshati” që humb mes mjerimit. Mësuesi vizaton portretet e malësorëve pleq në kullat e tyre. Fshati nuk kishte parë kurrë fotograf. Kujtojmë që atë kohë Marubi konkuronte Evropën”.



Artistët



I burgosur Milto Vako, mjeshtër kori që kish studjuar në Moskë. Në burgun e Ballshit basi ndër më të mirët në botë, Lluk Kaçaj.Në burg Sh.Merdani për festivalin XI. i thanë: Ke dëgjuar këngë italiane. Ke përhapur idetë e tyre. Kur Sherifi do të ringjitej në skenë, diktatura do të dilte nga skena. T.Kotunjo do të lotonte, kur të dëgjonte se ai ish burgosur për këngë. P.Jakova, autori i operas së parë shqiptare, vrau veten. Edhe F.Ballanca vrau veten. Kujtojmë fjalët e Jevtushenkos se “nuk ka vetëvrasje, ka vetëm vrasje”.Gjosho Vasia, kitarist e kupletist i shkëlqyer, me baba të vrarë, do të mbetej në internim. F.Filipeu, lauruar në Athinë për dirigjim e kitarë e që luante mrekullisht në violinë, do të shoqëronte në piano në koncertet e para pas luftës, T.Tashkon.



Shkrimtarët



Intelektualët librazhdas V.Blloshmi e G.Leka, me nxirje në fytyrë e me dëmtime në gjymtyrë, i çojnë te Përroi i Firarit, natën. Breshëri plumbash mbi Gencin. I thanë Vilsonit : Bashkëpuno me ne ! Mbarojeni shpejt punën tuaj – qe përgjigja. V.Blloshmi dinte frëngjisht e anglisht. Poet e përkthyes. G.Leka, mësues shembullor. Poet. Akuza: dituria, talenti. Edhe Bedriu, vëllai i Vilsonit do të dënohej me pushkatim, por iu kthye më pas në 25 vjet. Sot Bedriu kërkon drejtësi, gjer në Strasburg, pasi vrasësit e të vëllait janë ende gjykatës, deputetë, nëpër ministri, tek të drejtat e njeriut. Havzi Nelaj u dënua me varje. Kish shkruar poezi për të drejtat e njeriut.



Në Burrel helmuan tragjedianin tonë të vetëm, E.Haxhiademin. Në burg do të vdiste edhe V.Prendushi. P.Arbnori, burrë i ditur. Mësues. Ka shkruar në burg novelë dashurie e roman. K.Kokoshi, i lauruar në Romë, recitonte në italisht “Komedinë hyjnore”. M.Kutelin, ekonomistin dhe shkrimtarin e shquar, e kish shpëtuar nga vdekja në kampin e Vloçishtit dr. I.Hysenbegasi. S.Malëshova, poet e udhëheqës i Luftës, vdiste në internim. Ashtu si M.Kokalari, me dy vëllezër të pushkatuar. Me disa shokë ajo kish krijuar më 1943 P.S.D dhe gazetën “Zëri i lirisë”.



E.Koliqi që gjatë Luftës shkoi në Itali. Shkroi dramën “Rrënjët lëvizin”, ku parashikon fundin e komunizmit. T.Xhagjika në gjyq recitoi poezinë “Atdheu është lakuriq”. Vëllai i tij, Ylli thirri: Të lumtë! E arrestuan edhe atë. Kur i kërkuan Xhagjikës të thonte fjalën e fundit, ai thirri: “Jam topçi. Dua një top që t’i bie K.Qendror”. E pushkatuan. A.Kasaruho, fisnik, me baba të pushkatuar, kish përkthyer Kafkën. M.Greblleshi kish përkthyer “1001 net”. P.Marko në Burrel shkroi “Hasta la vistën”. Do të burgosej edhe i biri, Jamarbër Marko. Vlerësohen në vepër R.Marku, i pangjashëm me të tjerët, i mprehtë, i dhemshur, kurajoz; F.Haliti, për poemën goditëse të të cilit ishin bërë disa mbledhje, përkthyesit P.Zheji apo R.Vullkani, etj.

Sunday, August 12, 2012

Një Republikë e Re?

Artur Zheji
Emërimi më i fundit i shefit të Shërbimit Informativ duket se plotëson, deri në zgjedhjen e Prokurorit të ri të Përgjithshëm, panoramën e një Republike të Re.
Të gjitha pushtetet dhe postet e kontrollit të Shtetit janë të zgjedhura apo të emëruara pa konsensus të gjerë, brenda ligjit, por në mënyrë të njëanshme. Pra sot, më shumë se dje, Kryeministri është, ashtu si dhe de facto dje, njeriu më i pushtetshëm i Shqipërisë.
Kontrollon apo influencon Presidencën, Këshillin e Lartë të Drejtësisë, Shërbimin Informativ (i përket padyshim me Kushtetutë), Qeverinë dhe Kuvendin e Shqipërisë.
Këto janë fakte të vërteta dhe jo interpretime.
Parimi i të ashtuquajturës check and balance, me sa duket nuk vlen më. Ne sot duhet të besojmë te vullneti i mirë i Kryeministrit, të mos e paragjykojmë atë dhe ndoshta edhe t’i bindemi, urtë e butë, si qytetarë të rinj, të një Republike të Re…
Le të supozojmë se ne shqiptarët do të zgjedhim bindjen dhe urtësinë, përkundrejt kësaj zgjedhjeje të Kryeministrit dhe të Liderit të Opozitës, që nuk e sheh të arsyeshme të ndërpresë pushimet dhe dërgon si ‘Zeusi’ mesazhe në ‘Twitter’, por pyetja është: përse i duhen Kryeministrit gjithë këto pushtete?
Për të qeverisur në mënyrë më eficiente?
Visho Lika është një informaticien i mirë dhe ka një Cv shumë të respektueshme profesionale, por është edhe një njohje e vjetër e Kundërzbulimit, në vitet 1992-’96. Kjo rrëfen padyshim një eksperiencë profesionale dhe gjithashtu një njohje të vjetër dhe të thellë me Kryeministrin.
Por sërish pyetja shtrohet: përse ky shtrëngim radhësh, përse ky mobilizim, përse kjo ‘mbyllje’ e pushtetit dhe pushteteve në një gjini dhe në një rreth kaq të ngushtë? Përherë edhe më të ngushtë?
Ne nuk duam dhe nuk do të donim të paragjykonim Kryeministrin, si dhe vullnetin e tij të mirë, për më shumë demokraci dhe më shumë prosperitet në këtë vend, por gjithë këto pushtete në një dorë të vetme ngrenë ca shqetësime, krijojnë një pasiguri. Apo hajt, le të themi se krijojnë iluzionin e një pasigurie, për ne të papushtetshmit.
Me Bahri Shaqirin nuk kam pirë asnjëherë ndonjë kafe dhe mendoj që me të drejtë i kish ardhur koha që të tërhiqej nga posti i tij. Krimi ekonomik dhe krimi në përgjithësi është në lulëzim. Dhe padyshim nuk është normale që Shefi i Shërbimeve Informative të mos ketë marrëdhënie të mira me Kryeministrin, është një anomali që ka zgjatur përtej masës, në kohë dhe në veprim.
Nëse kjo dilemë u zgjidh, forma, shpejtësia dhe mënyra e korrigjimit të kësaj dileme lënë një vazhdë pikëpyetjesh dhe nuk është aspak mirë që këto pikëpyetje të shprehen nga selia e Ambasadës Amerikane (simbas VOA), përfaqësuesja e aleatit tonë më të madh, historik dhe gjeostrategjik.
Unë personalisht nuk kam frikë të jetoj në një Republikë të Re, por do të doja, si një ndër tre milion qytetarët e kësaj Republike, të kuptoja më shumë, të dija paraprakisht më shumë, pasiqë paguaj taksat dhe jam shqiptar.
Jemi tashmë në një vit elektoral dhe kemi një superkontroll të të gjitha pushteteve, që përbëjnë Shtetin dhe Republikën.
Pse?!
Pse duhet e gjithë kjo? Do të doja të dija kush është dhe ku fshihet ‘Armiku’, që të kuptoj justifikimin e të gjithë këtij përqendrimi maksimal dhe mendoj të padobishëm pushtetesh. Është kjo vallë një sindromë pasigurie e vetë Pushtetit? Apo një tendencë e natyrshme, e shprehur në trajtë të panatyrshme, për të pasur kontroll, gjithmonë e më shumë kontroll, me çdo kusht dhe me çdo çmim?
Të kontrollosh edhe shiun, edhe breshrin edhe diellin, është e pamundur, këto i kontrollon dot vetëm Zoti, tek i cili besoj idealisht dhe për të Cilin, Zotin pra dhe vetëm Atë, thuhet se i di dhe i kontrollon të gjitha.
Një nga ‘defektet’, verifikuar gjithmonë në Historinë e Njerëzimit, është tendenca e vdekatarëve, e ne njerëzve pra, që të ngjasojmë sa më shumë me shëmbëlltyrën e Zotit dhe kjo është një gjë e mirë, përderisa nuk do të ëndërronim të kishim dot edhe ne, robt e tij,  ‘Fuqinë e Tij’, ‘Fuqinë e Zotit’.
Pushtetin e tij.
Njerëzimi ka reflektuar ndër mijëra vite eksperimentesh sociale dhe shtetformuese krijimin dhe mbajtjen e një Pushteti, ku gjithmonë e më shumë njerëz pyeten dhe kanë të drejtën e votës. Të votës politike, morale dhe intelektuale.
Ndarja e pushteteve parandalon përqendrimin e pushteteve në një Pushtet të Vetëm. Historia e këshillon Njerëzimin se kjo është, pavarësisht zigzageve, Rruga më e shëndetshme dhe Rruga më e qëndrueshme.
Megjithatë, duke mos dyshuar, ose më saktë duke mos dashur të dyshojmë te vullneti i mirë i Kryeministrit, që do t’i keqpërdorë këto pushtete kaq të shumta, nuk mund të lutemi në Altarin e Iluminizmit, por duhet të mbajmë sytë hapur.
Dhe të themi sa më shpesh të Vërtetën.
Për të mirën e të Gjithëve.
Edhe për të mirën e Kryeministrit.

Rudina Magjistari rrëfen jetën pas ekranit: S’jam penduar për asgjë

Jonida Hitoveizi
Moderatorja e njohur, në këtë intervistë për MAPO-n tregon emocionet e para në ekran dhe rrugën e vështirë të suksesit. “Mendoj që kam ecur jo pak, por kam ende shumë rrugë përpara. Duke mos marrë asgjë si të sigurt, por duke punuar çdo ditë, në sfidë me veten dhe duke ndjekur zërin e zemrës”

Rudina Magjistari sapo ka mbyllur sezonin e tretë të “Takimit të pasdites” në Tv Klan, dhe këto kohë ia ka kushtuar pushimeve. Ka qenë një sezon tepër impenjativ siç thotë prezantuesja e njohur “plot me ngjarje, tema, njerëz interesantë, histori të rralla, emocione të shumta, adrenalinë, kënaqësi, përgjegjësi, stres, motivim, energji”. Rudina vjen në këtë intervistë duke folur më shumë jo vetëm për emisionin që drejton dhe lidhjen me televizionin; për këto gjithmonë ka folur me dashuri. Ajo rrëfen për veten jashtë kamerave, personat e zemrës, lumturinë dhe dëshirën për të shkruar një libër një ditë, pse jo… Po jo vetëm kaq. Edhe marrëdhënia e Zotit me Rudinën është e veçantë, beson në një fuqi të mbinatyrshme, por pohon se nuk lutet. ”Nuk lutem, pasi më duket e padrejtë të kërkoj unë, kur ka të tjerë që kanë më tepër nevojë për të. Zoti më ka dhënë mendjen, sytë, krahët, këmbët. Të tjerat janë detyra të miat”. E ëmbël, sensuale me mirësinë që shoqëron pamjen e saj, Rudina preferon t’u përgjigjet të gjitha pyetjeve tona në këto ditë të nxehta vere ku kryefjala e shumë njerëzve është det, pushime, relaks, për t’u rikthyer në shtator më energjikë dhe me ide të reja. Gjithmonë për të përmirësuar diçka, mbi të gjitha vetveten.
Somario
 Mendoj përgjegjësinë dhe kohën që do të kërkonte një fëmijë i birësuar dhe s’më duket se jam personi i duhur. Por unë, nëpërmjet programeve që kam bërë e që do të vazhdoj të bëj, jam munduar të jap gjithmonë një kontribut për këtë kategori sociale.

Rudina, sapo keni mbyllur sezonin tuaj të “Pasdites”. Si kanë qenë këta muaj për ty ?
Muaj shumë intensiv, plot me ngjarje, tema, njerëz interesantë, histori të rralla, emocione të shumta, adrenalinë, kënaqësi, përgjegjësi, stres, motivim, energji. Ka qenë një nga sezonet, i treti, shumë i suksesshëm, i cili e ka renditur “Takimin e pasdites”, në programet absolutisht më të ndjekura dhe më të dashura shqiptare. Në fakt është bërë shumë e zakonshme të dëgjosh secilin që shprehet për programin e vet, se ka audiencën më të lartë dhe kjo sikur e zhvlerëson termin. Ndaj unë jam krenare ta theksoj diçka të tillë, jo thjesht nga konstatimet e mia personale, por nga sondazhet e vlerësimet që kanë bërë vetë televizionet apo kompani të specializuara për këtë. Dhe ajo që më lumturon, është se publiku jo vetëm e ndjek, por edhe e do këtë program, sepse aty gjen veten, sheh jetën e tij, ndjen përkushtimin me të cilin trajtohet çdo temë, ku qëllimi final është të shërbejë për diçka: të mësojë, të edukojë, argëtojë dhe informojë.
A të ka ndodhur ndonjëherë që të të lodhë televizioni, duke pasur parasysh vitet e gjata që jeni pjesë e tij?
Sigurisht që po, aq më tepër kur sezonet janë të gjata, si ky program i përditshëm që po bëj aktualisht. Por për fat të mirë, Zoti ka shpikur pushimin, në mënyrë që të rigjenerojmë energjitë e të nisim me forca të reja. Por nëse qëllimi i pyetjes ishte nëse më është mërzitur ndonjëherë televizioni, kjo s’ka ndodhur kurrë, përkundrazi. E dua gjithnjë e më shumë.
Rudina, a i mban mend emocionet e para në transmetim?
I mbaj mend shumë mirë, sepse vazhdoj t’i përjetoj në çdo daljen timen televizive. Emocionet e bukura të finalizimit të një pune, të cilën ke kohë që e përgatit, e ku publiku me autoritetin e tij të padiskutueshëm do të japë vlerësimin e vet. Janë elektrizuese këto emocione të përgjegjësisë, të cilat të bëjnë të kërkosh gjithnjë e më shumë nga vetja. Kurse hera e parë, pa diskutim është një kujtim i papërsëritshëm, pasi ke përballë të panjohurën, ku pasiguria shkrihet me dëshirën për t’ia dalë mbanë.
Si iu fute televizionit dhe kush ka qenë personi i parë që besoi tek aftësitë e tua?
Është një histori që fillimet i ka më të hershme se prezantimi para kamerave televizive. Aktivitetet e ndryshme artistike në shkollë, sikur shtruan shtegun e kësaj rruge të gjatë, në mënyrë që takimi me një regjisor të vërtetë që punonte në televizion, me emrin Gjergj Rita, të rezultonte i rëndësishëm. Duke më pikasur dhe besuar drejtimin e programit të Vitit të Ri, (në atë kohë, programi më i rëndësishëm i vitit), ai më njohu me një alternativë profesionale, të cilën do ta ktheja në zgjedhjen e jetës sime.
Cila ka qenë dëshira më e madhe në fillim, fama apo fakti që ishe pjesë e ekranit të vogël?
Në fillim ishte si një lojë. E nisa pa patur një qëllim të përcaktuar. E nisa, sepse ma propozuan dhe unë desha ta bëja mirë, ashtu siç në përgjithësi kërkoj t’i bëj gjërat. Ndoshta në atë moshë, në vitet e gjimnazit, kur ekzistonte një kanal i vetëm televiziv, fama ishte rezultati i menjëhershëm. E kushtueshmja famë, me të cilën pak nga pak fillon dhe mësohesh.
Çfarë mendon tani pas kaq vitesh kur kthen kokën mbrapa?
Mendoj që kam ecur jo pak, por kam ende shumë rrugë përpara. Duke mos marrë asgjë si të sigurt, por duke punuar çdo ditë, në sfidë me veten dhe duke ndjekur zërin e zemrës.
Gjatë kësaj rruge ke pasur më tepër dashamirës dhe njerëz që të kanë besuar, apo edhe “shkopinjtë nën gomë” nuk kanë munguar?
Unë besoj që njeriu që punon gjithmonë e gjen suksesin, pavarësisht vështirësive, që janë të natyrshme në çdo rrugë që merr njeriu. Por kjo teoria e “shkopinjve nën gomë” më tingëllon shumë më tepër si justifikim i atyre që s’dinë të bëjnë tjetër veçse të ankohen e ta kërkojnë tjetërkund fajin. Nga ana tjetër është fat të ndeshësh në jetë njerëz që besojnë tek ty, që të mbështesin, që të motivojnë me punën e tyre, dhe unë në këtë pikë mund ta konsideroj veten njeri me fat.
E ëmbël dhe e qetë, kjo është ajo që reflekton pamja juaj. E tillë jeni edhe kur punoni?
Jam tolerante shumë kur punoj, por kur të njëjtën kritikë detyrohem ta përsëris për të disatën herë, atëherë po që qetësia ia lë vendin nervozizmit dhe atmosfera “romantike” zhduket. Por mendoj që edhe këto momente kanë anën e tyre pozitive. Mobilizojnë më shumë.
Si reagoni ndaj padrejtësive në përgjithësi?
Me logjikë, argumente dhe punë.
Në jetë jeni më tepër luftarake, apo i besoni asaj që fati servir?
Besoj që jam luftarake, por edhe tolerante. Mbi të gjitha, këmbëngulëse.
Rudina sa kohë i kushtoni vetes por edhe punëve të shtëpisë? Si është e ndarë koha juaj mes të dyjave?
I kushtoj shumë rëndësi dhe kohë kujdesit për veten. Sistematikisht kryej trajtime të fytyrës apo masazhe të trupit. Jo vetëm për t’u ndjerë mirë, e relaksuar, e rigjallëruar, për të luftuar stresin dhe për të qenë gjithmonë në formë. Përveç këtyre, ky kujdes është investimi më i mirë për të ardhmen e trupit dhe fytyrës tënde. Shtuar këtu edhe dy momentet e tjera të rëndësishme: ushqimi i shëndetshëm dhe aktiviteti fizik, të cilin e praktikoj çdo ditë në mëngjes. Kurse punë shtëpie nuk bëj, sepse e para s’kam kohë, por edhe s’është se më pëlqejnë shumë. E kam gjetur një zgjidhje të përshtatshme dhe komode. Por brenda mureve të shtëpisë më pëlqen shumë të gatuaj. Dhe kur kam realisht kohë, përgatis pjata të mrekullueshme (qesh).
Ju pëlqen të rrini në shtëpi, apo preferoni më tepër të jeni përherë jashtë me miq?
Preferoj qetësinë e shtëpisë në shumicën e rasteve, por edhe daljet me miqtë kanë bukurinë e vet. Dhe akoma më bukur është kur miqtë i fton në shtëpinë tënde, i gostit me ushqimet e përgatitura, teksa shijon bisedat e këndshme.
Rudina, nëse do të shkruanit një roman për jetën tuaj, si do të ishte ai?
Duhet të presësh ca për përgjigjen.
A e keni menduar ndonjëherë?
Po, por të shkruash një roman, s’është një fjalë goje.
A keni një person special në zemrën tuaj?
Në zemrën time ka shumë njerëz të dashur dhe specialë.
Cili do të ishte ai ideali për të ndenjur krah jush?
Së pari duhet të më bëjë të qesh, ta shohë të bukurën aty ku e shoh edhe unë, të më tërheqë fizikisht dhe të më dojë shumë.
Dashuri apo kompromis, cila ju udhëheq Rudina?
Më udhëheq zemra.
Rudina, shumë femra të famshme në botë birësojnë fëmijë në nevojë, ndërsa në Shqipëri duket se ka një mentalitet për këtë gjë. Ju si e shihni?
Ato femrat e famshme në botë kanë edhe mundësitë. Të birësosh një fëmijë, nuk është një lojë apo trend. Kërkon të marrësh përgjegjësi prindërore, detyrë e cila është nga më të vështirat. Në Shqipëri ka një lloj paragjykimi, por besoj se nëse dikush do ta dëshironte shumë, do ta bënte.
A do ta bëje në një moment të jetës këtë gjë?
Nuk e di. Mendoj përgjegjësinë dhe kohën që do të kërkonte një fëmijë i birësuar dhe s’më duket se jam personi i duhur. Por unë nëpërmjet programeve që kam bërë e që do të vazhdoj të bëj, jam munduar të jap gjithmonë një kontribut për këtë kategori sociale.
Lumturia për ju, a ka një emër?
Pesë emra. Prekje, nuhatje, dëgjim, shikim, ndijim.
Cili është personi që merr më tepër në telefon gjatë ditës?
Stafi i ngushtë me të cilin punoj. Me ata komunikoj gjatë gjithë kohës dhe shpeshherë në telefon.
Për çfarë je penduar në jetë?
Për asgjë, përderisa edhe nga çdo gabim kam nxjerrë një mësim. Jeta është e gjatë, do më duhen.
Sa herë i lutesh Zotit? A beson?
Besoj në një fuqi të mbinatyrshme, që s’do dija ta përkufizoja saktë. Po fjala Zot e përfaqëson mirë për momentin dhe nuk lutem, pasi më duket e padrejtë të kërkoj unë, kur ka të tjerë që kanë më tepër nevojë për të. Zoti më ka dhënë mendjen, sytë, krahët, këmbët. Të tjerat janë detyra të miat.