Në epokën e
hapjes dhe të integrimit, veçmas brenda vetes, për cilido intelektual, krijues
apo studiues serioz, shanset e njohjes sa me vetveten, sa me të tjerët, janë
nga më brilantët. Dhe, në këtë vështrim, njohja me individë të spikatur, në domethënien
e tyre ekzistenciale, për një vullnet dhe guxim permanent, përballë sfidave në
fushën e vet, padyshim dhe patjetër artikulohet brenda teje si një kënaqësi e
veçantë. E kisha dëgjuar këtë emër përmes shokëve dhe miqve të tij, por
asnjëherë nuk më kishte
qëlluar rasti të shkëmbenim qoftë edhe dy fjalë me
njëri-tjetrin. Papritur, ndërsa po kaloja para ish-Prefekturës, kanë qenë,
besoj, fillimvitet 2000, ndalon në
krahun tim të djathtë një burrë i bukur, me sytë gjithë jetë, mbi një biçikletë
të modelit klasik”Montabink”.
Dhe, ndërsa unë, po ndiqja me
kureshtje interesimin e njeriut të
sapoardhur, gjithë fjalë respekti dhe nderimi për qytetarët e vetmisë brilante,
siç është ajo e krijuesit, ky i fundit më drejtohet: “Ju jeni Kadri Ujkaj, studiues
i Kadaresë, madje edhe njëri nga idhtarët e tij më të zjarrët, së paku, në
Shkodër?!”. Po, i përgjigjem, i tëri, por jo si idhtar në kuptimin
dogmatik, sepse idhujtaria, si prolog
startimi i këtij lloj vizioni, nuk i
shkon kritikut , kurse vlerësimi real i
vlerave artistike po. Natyrisht, kur jemi dy, e mirëkuptoj mendimin
ndryshe të tjetrit, qoftë ky edhe për “Kadarenë”.
Ndërkohë, si u prezantua, ai zbriti nga triçikli, përqafohemi dhe m’u lut të pinim
bashkë një kafe.
Sapo kishte dalë në qarkullim libri im”Kryqëzimi
modern i gjenive”, ku oponoja kundër gjithë asaj urdie mediokriteti, gati si
një kryqëzatë kundër Kadaresë dhe Migjenit, mjerisht, në Shkodrën time, të lashtë
gati sa Roma, “qytet-shtet” në
specifikën e saj si identitet, të cilën,
falë asaj tradite elitë në fushën e kulturës dhe të humorit, gjithnjë e kam ndjerë
dhe e ndjej brenda vetes “timen”, çka më
ka bërë të mos hesht përballë idhujtarisë sa
politike, sa të djepeve, po aq kundër konformizmit patologjik, postmodern, viruse
që rrezikojnë identitetin e çdo civilizimi, sado koherent të jetë brenda vetes.
Pikërisht në këtë kontekst sa real,
sa sureal do të takoheshim për të mbetur
si dy miq dhe për të mos u ndarë deri në ditët e fundit të jetës së tij, me
Profesor Gezim My. Uruҫin qytetarin shpirtmadh dhe hulumtuesin serioz, që urrejtjen “nuk e njihte”, edhe pse
i dallonte qartë ata që nuk u gëzoheshin sukseseve të shkëlqyera, sfidave të
fituara prej tij, si pak kush në Shkodër, Shqipëri dhe në Evropë, në fushën e studimeve
spileologjike. Vërtet ai jetonte shpirtërisht me malet dhe shpellat, por po
ashtu jetonte edhe me statusin e fjalës si vlerë universale: Gezimi ishte edhe
një poet që të mrekullonte. Në studion e tij ruante, si gjëra të shenjta, rreth
200 poezi të krijuara prej tij, në të
cilat spikaste niveli artistik, larmia e strofave dhe vargu klasik deri tek ai
modern. Nuk e di pse s’po i botonte, ndoshta mania për të rrokur maksimalisht gjuhën
poetike, në ato nivele, që ai shquhej, botërisht, në ”gjuhën e spileologjisë”, pasioni
brilant i jetës së tij.
Dhe nuk mund të ishte ndryshe: Pasioni
i jashtëzakonshëm në këtë fushë do të
ishte gjithë laitmotivi i jetës së tij prej spileologu të shquar. Me orë të
tëra më ka takuar të ndiqnim, bashkë, në
kompjuterin e tij gjithë atë dokumentacion të fotografuar, arshivuar dhe të
mbajtur me kujdes, ku mbaheshin model mbi 80 mijë negativa të skeduara sipas
sistemit të mirënjohur të Fototekës”Marubi”
si dhe afro 100 mijë fotografi të realizuara me aparatin e tij në veprimtari të
ndryshme kulturore, patriotike, shkencore:
2
Aktualisht një mundësi
e përsosur për të përformuar fotoekspozita të ndryshme lidhur me
malet, shpellat, etnografinë,
monumentet e kulturës, folklorin dhe objektet antike të Shkodrës dhe të të gjithë
Shqipërisë. Profesor Gezimi fliste, mirë, disa prej gjuhëve të huaja, ҫka kam arritur
ta kuptoj sa nga të afërmit e tij, sa
nga ndjekja me 3-4 orë rrjesht në
kompjuterin e tij të punës, të veprimtarive të zhvilluara: konferencat
shkencore, me dialogjet e polemikat, deri te kongreset jashtë shtetit, prej ku ftesat atij i vinin së
bashku me biletën e udhëtimit, me studiues gjermanë, norvegjezë, italianë,
rusë, anglezë, serbë, bullgarë etj.Përvoja të tilla me të huajt, të jipnin
mundësinë që të kuptoje që ai fliste mjaft mirë: gjermanisht ,
anglisht, italisht, serbisht, bullgarisht dhe rusisht.
Profesor Gezim My.Uruҫi gjatë viteve 90-të, që banonte në Kassel Trier, në Bon të Gjermanisë,
krahas përgatitjes vullnetare, për rreth
4 vite, të studentëve për trajnerë të
huaj, speleologë, në Universitetin e Bonit, do të jepte një kontribut të shquar
prej patrioti edhe në përgatitjen speciale të trupave të UҪK-së së Kosovës. Rrjedhimisht,
ai njihte nga afër, ruante raporte konfidenciale dhe takohej me raste, krejt
miqësisht, me ish-liderët e njohur të
UҪK-ës: Hashim Thaҫin, Jakup Krasniqin, Ramush Haradinajn etj.
Megjithatë fusha pasionante e tij qenë hulumtimet në spileologji, ku arriti të eksplorojë rreth 3200
shpella, brenda dhe jashtë vendit, duke merituar , kështu, në vitin 1994
sodisfaksionin e titullit ”Profesor Honoris” në shkencat spileologjike nga
Unioni Internacional i Spileologjisë në Bruksel. Viti 2001- një tjetër sfidë e
arritur në spiralen e arritjeve të Profesor
Gezim My.Uruçit: Instituti Biografik i Kembrixhit e përfshin në elitën e intelektualëve më të shquar të
botës. Shtoji këtij suksesi edhe vlerësimet e bëra me medalje bronxi dhe ari, në vitet
1993 dhe 2004, nga Federata bullgare e Spileologjisë, ҫmimin”Juri Gagarin”, në fushën e astronomisë,
dhënë në Salamanka të Spanjës, në 1994-ën etj.dhe do të bindesh pse Prof. Gezim
My.Uruçi do të përfshihej me aq dinjitet
profesional, si njëri nga spileologët brilantë,
në 8 enciklopedi ndërkombëtare.
Jo rastësisht, në vitin 1995,
Qendra Nacionale e Speleo-alpinëve të Shqipërisë do t’i jepte titullin ”Eksploratori
më i madh shqiptar i të gjitha kohërave”, sikurse më 10 maj 1989 i akordohej titulli
”Laureat i çmimit të Republikës” si projektues i të parit shatërvan në Shkodër .”Në shtëpinë e tij një muze, por
edhe një bibliotekë me mbi 6000 vëllime,
në 17 gjuhë të huaja, krahas shumë librave në dorëshkrim, që presin të botohen,
do të gjesh edhe thesarë të rrallë si vegla prej koci dreri për mbushjen e
dhëmbëve, bile edhe dhëmbë të mbushur me pluhur kocke, zbulime fenomenale të vetë
atij.
Ai ishte gjithashtu edhe themeluesi
i Shoqatës Kombëtare të Speleo-alpinëve të Shqipërisë në vitin 1991, sikurse edhe
njëri nga anëtarët dhe bashkëpunëtorët,
me të drejta të plota, i disa federatave
dhe unioneve ndërkombëtare si atyre të: Gjermanisë,
Anglisë, Austrisë, Italisë, Spanjës, Rusisë, Kinës, Japonisë, Meksikës,
Portugalisë, Afrikës së Jugut, Greqisë, Maqedonisë, Kosovës, Norvegjisë,
Jugosllavisë, Francës dhe Greqisë ”ҫka do ta bënte mikun e tij, të mirënjohur
prej nesh,“Mjeshtrin e Madh” Fadil Kraja ta vlerësonte Profesor Gezim My.Uruҫin
”Enciklopedia e gjallë e Shkodrës” (Seminari VI shkencor ndërkombëtar ”Shkodra
në Shekuj”, fq.123).
Nuk e kam kuptuar asnjëherë se ҫfarë i
mungonte këtij personaliteti të shquar
të spileologjisë shqiptare, evropiane dhe më gjërë, që institucioni i Presidentit
të Republikës së Shqipërisë të mos i akordonte, pas gjithë kësaj karriere
brilante, titullin”Mjeshtri i
3
Madh”. Megjithatë,
këtij njeriu që s’kurseu asnjë nga jeta e tij, vetmohuese, për të përfaqësuar
si pakkush në botë vendin e tij, Shqipërinë dhe Shkodrën që e deshi aq
shumë.Megjithatë,
edhe pse kjo e fundit, borxhlije për jetë ndaj nderimit të merituar për njërin
nga bijtë e saj më të denjë, si Gezim My.Uruҫi, nuk do të denjonte t’i vinte në
dipozicion asnjërin nga institucionet
publike, pa le më Teatrin”Migjeni”, në ceremoninë mortore, të përcjelljes në banesën e fundit, më 17 dhjetor 2012, të djalit të Saj.
Dhe, kur kujtojmë
se Profesor Gezim My.Uruҫin, në vitin 1994, do të shpalosej si heroi i alpinizmit sa shqiptar,
sa evropian duke ngritur në Polin e Veriut Flamurin Kombëtar të
Shqipërisë, do të
ndjeni neveri ndaj atij trajtimi mjeran, që i bëhej : vetëm me 4000 lekë asistencë,
në muaj, në Shkodrën “heroinë e punës demokratike” –“ djepi i kulturës”, pra as
sa paga minimale e një pastrueseje zyre përballë atij kontributi aq elitar .
Dhe, nëse doni të bindeni, ndryshe të
jini vetvetja, ngjituni dhe shihni se ҫ’ pasuri shkencore, me interes të pashoq sa kombëtar edhe më gjërë, ruhet në apartamentin më të epërm, të një pallati 5katësh,
me nr.1265, në lagjen “Ura Dervishbeg” - Perash, prej ku ulej dhe ngjitej ҫdo ditë, ndryshe jetonte enciklopediku
ynë, invalid, njëri nga spileologët më të shquar, shqiptarë dhe evropianë.
Kujtojmë se, krahas vlerësimeve të ndryshme
deri atë me “Medalje Ari”, Federata Bullgare e Speleologëve
do ta nderonte Profesor Gezim My.Uruҫin edhe me titullin tjetër të nderit: ”Ambasador
i Paqës në botë”.
Megjithatë, le të shpresojmë që në nderim të 64-vjetorit të lindje së tij, 30
korrik 2013, këshilli bashkiak i qytetit të Shkodrës të ketë dinjitetin e duhur të reflektimit,
në liri të plotë brenda vetes, siҫ i ka hije një parlamenti lokal, për ta nderuar hulumtuesin enciklopedik,
spileologun e shquar shkodran “enciklopedinë
e gjallë të këtij qyteti”, Profesor Gezim My. Uruçin, me titullin”Qytetar Nderi
i Shkodrës”.
Shkodër, më 20 qershor 2013 Kadri Ujkaj,intelektual
No comments:
Post a Comment