Nga Baki
Ymeri
Në
krahasim me nja dy fletushka tjera minore që promovojnë kultin e personalitetit
dhe të familiarizmit, Shqiptari i muajve
mars, prill dhe maj të këtij viti, nuk të josh me magjinë e fjalës shqipe siç e
përmendëm në titull sa për të joshur kureshtjen e lexuesit, por me forcën e
mesazhit dhe përmbajtjen e saj politike që shkon në favor të njohjes së Kosovës
nga ana e një vendi me të cilin na lidh një miqësi e lashtë tradicionale. Në
numrin e marsit, në kuadrin e artikullit “Rumania drejt njohjes së Kosovës” (me
burime nga Bota sot), lexojmë: Do të ishte gabim në qoftë se Rumania nuk i merr
parasysh ndryshimet dhe përparimet lidhur me Kosovën dhe “të vazhdojë të mbetet
e ngulitur në vijën e parë
, sikurse ushtari japonez në Oqeanin Paqësor pas
përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ka thënë ministri i Punëve të Jashtme
të Rumanisë Titus Korlacean Corlăţean. Këtë deklaratë ministri Korlacean e ka
bërë në një televizion rumun, duke u përgjigjur në pyetjen nëse Rumania do t’i bashkëngjitet trendit
evropian sa i përket njohjes së pavarësisë së Kosovës. “Në Kosovë ekziston një
realitet politik të cilin duhet trajtuar në mënyrë inteligjente dhe të hapur”,
citon agjencia Beta shefin e diplomacisë rumune. “Rumania duhet të shikojë me kujdes se si
po zhvillohet dialogu politik në mes të Kosovës e Serbisë, që ndërmjetësohet
nga përfaqësuesja e lartë e BE-së, Catherine Ashton. Ky është realiteti të
cilin Bukureshti duhet ta ketë parasysh”, ka thënë Corlăţean. (3 mars 2013).
Nga Bota
sot jepet edhe një shkrim tjetër kushtuar akademisë solemne kushtuar 100
vjetorit të pavarësisë, pas të cilit pason rumanisht artikulli “Xhelku Maksuti
në 82 vjetorin e lindjes”, një informatë e Shtefan Agopianit lidhur me
origjinën shqiptare të dramaturgut më të madh të Rumanisë Ion Luca Caragiale
(Karaxhiale), i cili vjen përmes të parëve të tij nga një fshat shqiptar i
Greqisë, Idra. Pason një artikull në gjuhën rumune mbi progreset e Shqipërisë
në kohën e Sali Berishës, artikulli “Makolli përuron mësuesit e diasporës”, një
pamflet rumanisht i zonjushes Mona Agrigoroaiei me titullin “Të respektohet
pakoja e Ahtisaarit edhe për rumunët e Timokut të ndodhur nën kthetrat e
kolonializmit të Serbisë “demo(n)kratike”, artikulli “Gruaja Ndërkombëtare e
Kurajos” kushtuar zonjës Ermira Babamusta, reçensioni “Patriotizmi i përflakur
i poetit Rashit Gashi” (Patriotismul inflacarat al poetului Rashit Gashi), një
reportazh i Hazir Mehmetit nga Viena me titullin “Krimet serbe në Kosovë”,
poezi të Andreea Maria Cotoros, ballina librash e revistash dhe fotografi të
ndryshme.
Ç’të reja
na sjell numri i prillit? Nga ministri i Jashtëm Titus Corlăţean jepet
deklarata e tij me titull “Një rikonsideratë eventuale e pozitës rumune që
vizon pavarësinë e Kosovës implikon një dialog politik”, pas të cilit pason një
përkthim i zsh. Mona Agrigoroaie me titullin “Victor Ponta sugjeron se Rumania duhet të njohë Kosovën. Çfarë
thotë Ministria e Punëve të Jashtme?” Po e japim në tërësi: Kryeministri Viktor Ponta ka deklaruar para disa ditësh se Rumania
duhet të shkojë afër familjes evropiane në rastin e Kosovës, duke sugjeruar
kështu se Bukureshti duhet të njeh pavarësinë e këtij shteti të vogël, ashtu
siç ka bërë shumicën e shteteve të BE-së. Ministri i jashtëm Titus Corlatean
beson se një rekonsiderim eventual të pozitës rumune lidhur me njohjen e
pavarësisë së Kosovës implikon një dialog të gjerë politik në Rumani.
Një
rikonsiderim eventual të pozitës rumune lidhur me njohjen e pavarësisë së
Kosovës implikon një dialog politik midis të gjithë partive, në nivelin e
Parlamentit, midis Qeverisë dhe Presidencës, ka pohuar, të enjtën, ministri i
Jashtëm, Titus Corlăţean, sipas agjencisë së lajmeve rumune Agerpres. “Janë
realitete politike të cilat ne duhet t’i shqyrtojmë dhe duhet të diskutojmë në
një mënyrë korrekte në plan politik ashtu në nivelin e parlamentit, midis
partive të ndryshme politike, në nivelin e presidencës, të Qeverisë. Nuk ju
fsheh se jemi në një proces reflektimi prej kësaj pikëpamje. Në Rumani pozita e
mosnjohjes ka përfshirë edhe një pozitë e shprehur prej Parlamentit të
Rumanisë. Një rikonsiderim eventual të pozitës rumune implikon një dialog
politik midis të gjithë partive politike prej nivelit të Parlamentit dhe për të
mundur të shikohet saktë perspektivat. Nuk është një gjë shumë të thjeshtë.
Megjithatë, nga kjo pikëpamje, unë ju thashë se Qeveria u angazhua që më parë
në këtë reflektim dhe ne jemi në një dialog dhe jemi jashtëzakonisht të hapur
dhe dëshirojmë të kemi këtë dialog edhe në nivelin e Parlamentit, se paku në
komisionet parlamentare të specialitetit”, ka shpjeguar të premtën, në Pallatin
e Parlamentit, Titus Corlăţean.
Ponta, pasi PE ka miratuar
rezolutën e njohjes së Kosovës: Shkojmë afër familjes europiane
Ai
konsideron se Rumania duhet të shqyrtojë me vemendje
rezolutën e Parlamentit Europian. “Rezoluta e miratuar nga Parlamenti Europian
është një dokument politik të rëndësishëm, i miratuar nga një institucion të
rëndësishëm të BE-së dhe në mënyrë evidente në do të shqyrtojmë me vëmendje
këtë rezolutë. E them këtë dhe nuk është herën e parë kur themi së në nivelin e
qeverisë ka disa realitete politike, disa evolucione në Ballkan të lidhur me
këtë rajon, të cilat ne nuk mundemi t’i injorojmë. Ekziston një dialog që ka
avancuar dhe që është afër dhënies së rezultateve midis Prishtinën dhe
Beogradit. Nëse Beogradi dhe Prishtina dialogojnë dhe avancojnë për t’u
kuptuar, në mënyrë evidente se ne të tjerat duhet të jemi jashtëzakonisht të
vemendshëm në këto evolucione, tha gjithashtu Corlăţean.
Në
kontekst ai ka treguar se “shtete të
cilat nuk kanjë njohur dhe nuk kanë ndryshuar pozitën, siç është Sllovakia dhe
Greqia kanë kontakte politike, kanë disa porjekte të rendit ekonomik”. “Rumania ka një marrëdhënie shumë të
ngushtë bashkëpunimi me Serbinë. Ne përkrahim rrugën europiane me respektimin e
kritereve, dhe këtu referohem në mbrojtjen e minoritetit rumun dhe, nga ana
tjetër janë realitete që thonë shkurtimisht se ne, Rumania, jemi të interesuar
në Ballkan që proceset e integrimit europian dhe euroatlantik të referohen në
tërë rajonin. Dhe në këtë pikëpamje unë besoj se Rumania ka pasur një pozitë
jashtëzakonisht konstruktive, duke përfshirë edhe muajt e fundit në aspekte të
lidhura me Kosovën”, ka shtuar shefi i diplomacisë rumune. Duke qenë i pyetur
për një horizont kohor lidhur me Kosovën, Corlatean tha: “Në një subjekt të
tillë është, besoj unë, të mençur të mos flasim për horizonte kohore, por një
koordinim të mirë, duke përshirë edhe me partenerët tonë ndërkombëtarë
europianë që nuk kanë njohur deri më tani Kosovën, është një domosdoshmëri.
Pason një
letër Qeverisë shqiptare me këtë përmbajtje: “Përshëndetje të përzemërta nga
Bashkësia Kulturore e Shqiptarëve të Rumanisë, Presidentit Nishani,
Kryeministrit Berisha, Ministrit të Jashtëm Aldo Bumçi, Ministrit të Kulturës
Visar Zhit dhe ministrave tjerë! Ministria e Jashtme dhe Qeveria e Shqipërisë
duhet ta dijë se në Bukuresht jeton sot e kësaj dite në moshën 84 vjeçare
albanologu Grigore Brënkush, si dhe Nikolla Naço i ditëve tona, Dr. Xhelku
Maksuti (82 vjeç), të cilët e meritojnë nga një Mirënjohje për kontributin e
tyre 60 vjeçar në favor të kulturës shqiptare nga Ministria e Jashtme dhe
Qeveria Shqiptare, sepse sot janë e nesër jo. Mirënjohjet mund t'u dërgohen në
emër të Ministrisë së Jashtme dhe Qeverisë nëpërmjet Ambasadës Shqiptare në
Bukuresht, sepse mosha dhe gjendja shëndetësore nuk u mundëson të vijnë në
Tiranë. (Bota sot, 5 prill 2013). Me respekt,Baki Ymeri, Kryeredaktor i revistës Albanezul / Shqiptari.
Në
vazhdim jepet një reportazh me titullin
“Jemi një, pavarësisht ku jetojmë”, kushtuar vizitës së ministrit
të Diasporës, Ibrahim Makolli, në gjirin
e komunitetit shqiptar në Suedi, një reportazh tjetër i Hazir Mehmetit lidhur me pjesëmarrjen e ministrit Makolli në
një takim pune me mësuesit e gjuhës shqipe në Austri. Më tej jepet një portret
me titullin Legjenda e kulturës shqiptare në Suedi: Sadulla Zendeli Daja është
autor i disa veprave të mrekullueshme që mbeten në memorjen e historisë. Ndër
to shquhet Fjalori Suedisht-Shqip me 950 faqe dhe 28.550 fjalë. U lind në
Sërmnovë të Gostivarit, me pregaditje shkollare dhe profesionale si intelektual
me ide përparimtare. Sipas Murat Gecajt, që heret nisi aktivitetin e tij
atdhetar duke iu kundërvënë në mënyra të ndryshme pushtetit të atëhershëm
komunist, i cili me çdo kusht tentonte t´i zhbëjë shqiptarët nga faqja e dheut.
Pikërisht aktiviteti i tij prej atdhetari u bë halë në sytë e regjimit të asaj
periudhe famëkeqe rankoviqiane, e cila nisi
ta ndjekë këtë atdhetar të devotshëm. Mu për këtë, Daja u shtërngua ta braktisë
vendlindjen dhe të kërkojë strehim në
Suedi (1966), në qytetin universitar Uppsala. Fillimisht kreu kursin e
paraprak të gjuhës suedeze, pastaj diplomoi për shkencat filozofike në
Universitetin e Uppsalës, studioi dy vjet gjuhën shqipe në Universitetin e
Sofjes (dega e Albanologjisë, duke patur për shef të katedrës albanologjike,
profesorin e ndjerë Thoma Kacorri). Në ndërkohë kreu shkollën e lartë
Bibliotekare (drejtimi universitar dhe i sipërmarrjeve) në Borås. Një kohë
punoi si shef i biblotekave të shkollave në Nybro.
Aty pa se
gjëja më e shtrenjtë për fëmijët është ruajtja dhe kultivimi i gjuhës dhe
traditave kombëtare. Mu për këtë u angazhua që të hapë shkollën shqipe për fëmijët e mërgimtarëve shqiptarë. Kësaj ia arriti
me sukses dhe kështu hapi shkollën e
parë në Nybro. Kështu pra, që nga 5 marsi i vitit 1975, nisi të punojë si
arsimtar i gjuhës shqipe në Nybro me 12 nxënës. Më vonë hapi shkollën e parë
shqipe në Emmaboda me 5 nxënës dhe në Kalmar me 10 nxënës, punë kjo të cilën
vazhdoi ta kryejë me entuziazëm dhe kënaqësi të veçantë. Përveç punës së
palodhshme si arsimtar i gjuhës shqipe, Daja është autor i një varg shkrimesh
publicistike dhe botime të fjalorëve dhe librave për fëmijë. Në vitin 2001 doli
në pension duke i lënë arsimtarit Raif Mehmetit 65 nxënës në Nybro dhe
arsimtarëve Sali Komoni, Hasan Sula dhe Milaim Lekajt, me rreth 70 nxënës të gjeneratës së dytë. Për këtë konribut 27
vjet si arsimtar i gjuhës shqipe në Nybro, Emmaboda dhe Kalmar, si dhe për punën e palodhur për
çështjen kombëtare Sadulla Zendeli Daja
shprehet: ”Unë jam njëri ndër mërgimtarët e parë në Suedi, i dëbuar me dhunë
para 46 vitesh. Rrethanat e jetës në mërgim, siç mund ta dini, janë mjaftë të
ndërlikuara e të vështira. Duke qenë larg atdheut, mërgimtarët tanë i pret
pashmangshëm asimilimi i pjesshëm ose ai i plotë. Ajo që brengos çdo njeri në
rrethanat e jetës jashtë atdheut është ruajtja e gjuhës shqipe”.
Sadulla
Zendeli Daja ka qenë dhe është shumë i afër me bashkatdhetarët tanë në Suedi,
të cilët kishin marrë rrugën e mërgimit ugurzi nga dhuna që bëhej në trojet e
tyre shekullore. Këtë gjë e dinte mirë sepse e kishte përjetuar në kurrizin e
vet, gjatë veprimtarisë së tij në vendlindje. Në komunën Nybro, përveç shkollës
shqipe, bashkarisht me bashkatdhetarët e tij, hapën shoqatën
e parë shqiptare me emrin
”Ilirida”. Për herë të parë u ndanë shqiptarët nga shoqata ”Vuk Karadjic”, e
cila bënte presione me ambasadën jugosllave që fëmijët e mërgimtarëve shqiptarë
të vazhdojnë të ndjekin shkollën e përzjerë serbe-jugosllave. Në anën tjetër
pason hapja e shkollave shqipe në Nybro, Kalmar dhe Emmaboda, hapja e shoqatës shqiptare “Ilirida” në Nybro
dhe hapja e një Restorani me emrin “Shqiponja”. Kaq sa për këtë shqiptar të
prekur nga flatrat e engjëllit, i cili defilon në faqet e antologjisë me disa
poezi në gjuhën rumune, si: Shpirti (mërgimtarëve që vdesin në mërgim), Lisat e atdheut tim, Pranë tregut, Miq të
betuar, Përgjakje prej tradhëtisë, Nëpër shkallë, Drita e varrosur në qeli
(kushtuar Ukshin Hotit), etj. (B. Y.)
Në
vazhdim jepet reçensioni i Dumitru Vela-s „Dumitru Ichim, apo për ripërkujtimin
e gjuhës së harruar”, artikulli “Makolli priti ambasadorin Ozan”, artikulli i
Gani Mehmetajt (huazuar nga Zemra Shqiptare) “Jemi shtet laik a islamik?”.
ballina revistash e librash dhe fotografi të ndryshme. Në numrin e majit
(2013), Shqiptari i bukureshtit boton artikujt “Rumania ndryshon qëndrimin ndaj Kosovës”
me burime nga Bota sot:
Bukuresht, 19 Prill - Romania paralajmëron qëndrim tjetër
karshi Kosovës. Pas miratimit te rezolutës së Parlamentit europian, ajo ka bërë
një hap drejt njohjes së Kosovës, raportojnë mediet. Kryeministri i këtij
vendi, Victor Ponta citohet nga mediat e ndryshme evropiane të ketë thënë se
România ka lëvizur nga qëndrimi i saj i mëparshëm për Kosovën, ndërkaq lëvizjet
e shtetit rumun kanë ardhur pas takimit të Kryeministrit Ponta me raportuesen
pe Kosovën në PE, Ulrike Lunacek. Kryeministri Ponta edhe më parë kishte
treguar dispononim për njohjen e Kosovës, ndërkaq thirrja e Parlamentit
Europian që pesë vendet e BE-së ta njohin Kosovën vetëm i ka ndihmuar kësaj
klime. (Bota sot, 19. 04. 2013.)
Pasojnë Shënime biobibliografike mbi shqiptarët dhe filoshqiptarët e Rumanisë,
gazeta të vjetra shqiptare dhe misioni historik i tyre, poezia e Riza Lahit
„Pilotët e vjetër”, një album me fotografi të ndryshme dhe kolegjiumi i
redaksisë me bashkëpunëtorë si Gëzim Marku, Xhever Ymeri, Sadulla Zendeli-Daja,
Tiberius Puiu, Ejup Ajdini, Ilir Dardani, Kozeta Zylo, Eduard Dilo, Gheorghe
Bucura, Sokol Demaku, Aurel Dasareti, Ilo Mani, Mediar Leka, Vlash Fili, Neki
Lulaj, Xhafer Leci, Xhevat Muqaku, Ylli Dilo, Ramiz Dërmaku, Ilir Kosova etj.
Ballina e revistes Shqiptari (Mars 2013)
Ballina e Shqiptarit - Maj 2013
Ballina e Shqiptarit, prill 2013
Dy faqet e para të revistës Shqiptari, Maj 2013
Faksimil nga një faqe e Shqiptarit, Maj 2013
No comments:
Post a Comment