Wednesday, February 23, 2011

Jashte kufijve pa viza, ne kufij normale

Arben Muka
Dy muaj pas aplikimit te levizjes pa viza per qytetaret shqiptare ne zonen Shengen te BE-se statistikat flasin per nje proces normal. Sipas eksperteve kriza ekonomike dhe dimri nuk favorizojne udhetimet e qytetareve. Autoritetet zyrtare ne Shqiperi nuk e fshehin optimizmin se procesi i liberalizmit te vizave deri me tani eshte ne kufijte normale. Shifrat per dy muajt e pare qe kur qytetaret shqiptare nisen te udhetojne pa viza drejt zones Shengen te BE-se flasin vete: Rreth 127 mije qytetare kane kaluar kufirin, me shume se 38 500 jane kthyer pas qendrimit ne vendet e BE-se, nderkohe qe vetem 700 veteve ju eshte refuzuar hyrja ne pikat e kalimit kufitar. Sipas Ministrise se Brendshme te Shqiperise nje pjese e mire e atyre qe u eshte refuzuar udhetimi jane nga ata qe kane patur probleme me qendrimet e meparshme. Nje dukuri qe u vu re gjate diteve te para te zbatimit te procesit te liberalizmit eshte se rreth 600 qytetare nuk u lejuan te hyjne ne territorin e Greqise fqinje nga pika e kalimit kufitar te Kakavijes per motive te paqarta dhe te paargumentuara. Por pas dates 20 dhjetor 2010 kalimi nga kjo porte hyrese drejt shtetit fqinj u normalizua. Per dy muajt e pare te udhetimit pa viza ka te pakten 17 raste kur qytetaret shqiptare kane kerkuar azil politik. Nisur nga statistikat e viteve te meparshme kjo kuote nuk tregon ndonje fluks te ekzagjeruar. Shifra eshte modeste krahasuar me ate qe ndodhi ne muajt e pare me liberalizmin e vizave per qytetaret nga Serbia e Maqedonia. Ne prill priten rezultatet e monitorimit Levizja Evropiane ne Shqiperi, EMA, eshte nje organizate joqeveritare qe e monitoron nga afer udhetimin pa viza te shqiptareve ne vendet e Shengenit. Drejtori i organizates Gledis Gjipali shprehet per DW-ne, se gjate muajit maj pritet qe te publikohet nje raport zyrtar i Komisionit Evropian mbi ecurine e procesit. "Por shifrat dhe premisat duken qe jane pozitive, qytetaret shqiptare jane treguar te pergjegjshem. Kjo nuk do te thote se fushata informuese per njerezit nga autoritetet, media e shoqeria civile duhet te nderpritet. Ky eshte nje proces ende ne monitorim. Duhet pasur kujdes per te vazhduar me zbatimin e detyrimeve pa pasur azilkerkues, por duke pasur nje kontroll te forte e te hollesishem nga autoritetet shqiptare per personat, te cilet mund te jene subjekt i abuzimeve, dhe qe jane me te predispozuar per te abuzuar me kete liri te ofruar". Prof. Dr Zyhdi Dervishi, lektor i sociologjise ne Universitetin e Tiranes kujton se para 15 dhjetorit 2010 pati parashikime dhe rezultate testimesh, qe flisnin per nje fluks te jashtezakonshem te atyre qe do te udhetonin pa viza. Kjo krijoi nje frike e droje tek vendet pritese evropiane se mund te gjendeshin para situatave te veshtira me kerkesat per azil ose qendrime pertej kohes se lejuar. Por duke pasur parasysh bilancin faktik te dy muajve te pare, prof. dr Dervishi numeron nje sere faktoresh se perse udhetimi pa viza nuk eshte shfrytezuar deri me tani ne masen qe pritej. Sipas tij, kryesorja eshte kriza ekonomike, pamundesia financiare e qytetareve per te ndermarre udhetimet jashte vendit. Ende shqiptaret ndodhen nen efektin turbullues te krizes, thote ai per DW-ne: "Fakti qe pjesa me e madhe e atyre qe perfituan nga liberalizimi i vizave kane qarkulluar me autobuse dhe me tragete e jo me linjat ajrore tregon se faktori ekonomik ka ndikimin e vet ne ecurine e largimit te shqiptareve ne vendet e Shhengenit. Procesi nisi ne dimer, qe nuk eshte shume i pershtatshem per udhetime dhe pushime. Shume njerez qe kane nevoja per sherbime te specializuara shendetesore mund ti kryejne ato ne Shqiperi, ne klinika qe kane te njejtat standarde si ne vendet qe frekuentoheshin deri dje, si ne Greqi, Turqi, Itali etj. Mendoj se ne pranvere, ose me pas ne stinen e veres mund te kete me shume levizje te qytetareve, per vete prirjen e natyrshme per pushime ose udhetime zbavitese". Efektet psikologjike Gledis Gjipali nga EMA shikon dhe elemente psikologjike ne kete bilanc dy mujor te qarkullimit pa viza ne shtetet e listes Shengen te BE-se nga ana e qytetareve shqiptare. "Eshte nje lloj skepticizmi nga njerezit per aresye se procesi eshte zgjatur shume ne kohe. Ndaj dhe ata presin te sqarohen nese eshte i vertete, a do te kene probleme me ato qe kerkohen ne pikat e kalimit kufitar per te justifikuar qellimin dhe destinacionin e udhetimit. Kete e konsideroj si stepje te fillimit, qe do te kapercehet nga pervojat pozitive te shumices se atyre qe e kane shfrytezuar tashme te drejten e levizjes pa viza". Nga Ministria e Brendshme ne Tirane nuk mungojne dhe apelet ne adrese te atyre qe tashme jane ne territorin e vendeve te BE-se, qe te jene te kujdesshem me afatet e qendrimit. Duke qene se dy muaj kane kaluar, ministri i Brendshem Lulzim Basha ka kujtuar publikisht se fundi se duhet "te kujtohen se kane dhe nje muaj kohe per te mos qene ne shkelje te afateve. Afatet duhet te respektohen ne menyre rigoroze.", ka deklaruar Basha.

No comments: