Saturday, July 19, 2014

Hipertensioni arterial (HTA)

Hipertensioni arterial perkufizohet si rritje e vlerave te presionit arterial ne te gjitha vazat arteriale te organizmit.  Zakonisht presioni i gjakut ne arterie – eshte rreth 120/80 mmHg (milimetra shtylle merkuri), TA ≥ me 140 mmHg flet per TAS (tension arterial sistolik), qe perkon me tensionin arterial te matur gjate fazes se kontraktimit te zemres dhe TA ≥ me 90 mmHg flet per TAD (tension arterial diastolik)  qe perkon  me tensionin arterial te matur gjate
relaksimit te zemres. TA percaktohet nga 2 faktore: Debit kardiak x rezistenca periferike.

TA nuk eshte i njejte gjate gjithe dites, ai ndryshon, ne situata stresuese apo emocione te thella ai natyrisht qe rritet. Kur tensioni qendron i rritur ne vazhdimesi mbi shifren 140/90 themi qe kemi te bejme me Hipertension arterial.
Hipertensioni eshte nje nga semundjet me te perhapura ne bote dhe eshte nje faktor  rrisku madhor per: stroke, infarkt miokardi, semundje vaskulare dhe semundje renale kronike.

Hipertensioni klasifikohet ne hipertensionin primar ose esencial, qe perfshin 90-95% te rasteve, ne kete rast nuk ekziston nje shkak i dukshem, i identifikueshem dhe i kurueshem, por jemi te sigurt qe ndikon mosha, herediteti (faktoret trashegues), stili I jeteses (jeta sedentare), mbipesha: vlerat e rritura te TA jane rezultat i kombinimit te mekanizmave komplekse qe marrin pjese ne rregullimin e presionit (sistemit nervor autonom, substancat qarkulluese qe kane efekt mbi te).

Ne 5% e mbetur te rasteve, hipertensioni eshte pasoje e nje semundjeje te lindur apo te fituar, qe prek veshkat, mbiveshkoret, zemren, enet, tiroiden dhe per kete arsye perkufizohet si hipertension dytesor. Ne keto kushte diagnostikimi dhe me pas kurimi i semundjes baze, sjell dhe normalizimin e vlerave te TA.

Ndyshe nga HTA esencial, qe pergjithesisht prek moshat adulte, hipertensioni dytesor prek subjekte te rinj dhe shpesh karakterizohet nga shifra me te larta dhe me pak te kontrolluara nga terapia medikamentoze.
Mundet gjithashtu qe hipertensioni te shfaqet gjate nje shtatzanie, ne kete rast flasim per hipertensionin ne gravidance. Ky hypertension duhet te jete nen mbikqyrje te vazhdueshme pasi rrezikon shendetin e nenes dhe te femijes.

Ndonjehere rritja e shifrave te TA, mund te vije si pasoje e perdorimit apo e abuzimit me disa substanca si: kortizoniket, kontraceptivet, kokaina, amfetaminat…ne keto raste, nderprerja e tyre, con ne normalizimin e shifrave.

Cilat jane shenjat e hipertensionit?
Hipertensioni arterial ne pergjithesi nuk shfaq shenja te vecanta, prandaj ne flasim per te si per nje ‘’vrases te heshtur’’, nga ana tjeter gradualisht organizmi pershtatet progresivisht me shifrat e larta te TA te cilat tolerohen pa shenja specifike. Shenjat e meposhtme mund te shfaqen:
-palpitacione
-lodhje, pergjumesi
-marrje mendsh
-turbullime te shikimit (miza ne sy)
-nervozitet
-dhimbje koke
-oshetime ne vesh
-gjakrrjedhje nga hunda
-te perziera, te vjella
-mpirje apo ndjesine e shpimit te duarve dhe kembeve
 
Si t’a diagnostikojme hipertensionin?

Diagnoza perfundimtare e HTA duhet te bazohet ne matjet e perseritura te TA ne rrethana te ndryshme, pra vlerat e rregjistruara gjate aktivitetit ditor percaktojne me sakte prognozen se sa shifrat e perftuara ne kabinetin mjekesor (efekti i bluzave te bardha). E keshillueshme eshte vendosja e MAPA (Monitorimi Ambulator i Presionit Arterial), per te rregjistruar shifrat e tensionit arterial gjate 24 oreve.
Mbas kesaj e rendesishme eshte te kryhen ekzaminimet laboratorike dhe imazherike per stadifikimin dhe zgjedhjen e duhur te terapise.

Cilet jane personat ne rrezik? Rrisku rritet me moshen. Personat e semure me diabet mellitus, me semundje renale ose mbipeshe dhe ata qe konsumojne shume kripe apo alkol jane me shume ne rrezik per tu semurur me hipertension. Personat qe kane histori familjare per hipertension te parakohshem (para 30 vjec), qe kane nje jete stresante ose sedentare, duhet te jene te kujdesshem dhe te kontrollojne rregullisht tensionin e tyre.
 
Si t’a parandalojme hipertensionin?

Per te evituar shfaqjen e nje hipertensioni arterial esencial eshte e rekomandueshme:
-te mos pihet duhan
-te limitohet konsumimi i alkolit
-te hahet ne menyre te ekuilibruar, te konsumohen frutat, perimet,produktet e qumshtit, produktet e detit me teper se mishi, yndyrnat vegjetale. Te evitohen ushqimet industriale dhe pijet qe permbajne kafeine. Te kufizohet perdorimi i kripes.
-te praktikohet aktivitet fizik rregullisht (te pakten 30 min ecje ne dite)
-te mbahet Indeksi i Mases Trupore (IMC) nen 25
 
Cilat jane trajtimet e hipertensionit?

Mjaft i rendesishem eshte edukimi i  pacientit per modifikimin e stilit te jeteses, menyres se te ushqyerit dhe aktivitetit fizik, me pas fillohet terapia me antihypertensive. Zgjidhja e te cileve behet ne varesi te moshes se pacientit, te precedenteve dhe te patologjive shoqeruese te tij. Tentohet te fillohet si monoterapi dhe me pas kombinimi i disa klasave te antihipertensiveve per te rritur efikasitetin e tyre dhe per te arritur nje rezultat sa me te mire.
Hipertensioni arterial perkufizohet si rritje e vlerave te presionit arterial ne te gjitha vazat arteriale te organizmit.  Zakonisht presioni i gjakut ne arterie – eshte rreth 120/80 mmHg (milimetra shtylle merkuri), TA ≥ me 140 mmHg flet per TAS (tension arterial sistolik), qe perkon me tensionin arterial te matur gjate fazes se kontraktimit te zemres dhe TA ≥ me 90 mmHg flet per TAD (tension arterial diastolik)  qe perkon  me tensionin arterial te matur gjate relaksimit te zemres. TA percaktohet nga 2 faktore: Debit kardiak x rezistenca periferike.

TA nuk eshte i njejte gjate gjithe dites, ai ndryshon, ne situata stresuese apo emocione te thella ai natyrisht qe rritet. Kur tensioni qendron i rritur ne vazhdimesi mbi shifren 140/90 themi qe kemi te bejme me Hipertension arterial.
Hipertensioni eshte nje nga semundjet me te perhapura ne bote dhe eshte nje faktor  rrisku madhor per: stroke, infarkt miokardi, semundje vaskulare dhe semundje renale kronike.

Hipertensioni klasifikohet ne hipertensionin primar ose esencial, qe perfshin 90-95% te rasteve, ne kete rast nuk ekziston nje shkak i dukshem, i identifikueshem dhe i kurueshem, por jemi te sigurt qe ndikon mosha, herediteti (faktoret trashegues), stili I jeteses (jeta sedentare), mbipesha: vlerat e rritura te TA jane rezultat i kombinimit te mekanizmave komplekse qe marrin pjese ne rregullimin e presionit (sistemit nervor autonom, substancat qarkulluese qe kane efekt mbi te).

Ne 5% e mbetur te rasteve, hipertensioni eshte pasoje e nje semundjeje te lindur apo te fituar, qe prek veshkat, mbiveshkoret, zemren, enet, tiroiden dhe per kete arsye perkufizohet si hipertension dytesor. Ne keto kushte diagnostikimi dhe me pas kurimi i semundjes baze, sjell dhe normalizimin e vlerave te TA.

Ndyshe nga HTA esencial, qe pergjithesisht prek moshat adulte, hipertensioni dytesor prek subjekte te rinj dhe shpesh karakterizohet nga shifra me te larta dhe me pak te kontrolluara nga terapia medikamentoze.
Mundet gjithashtu qe hipertensioni te shfaqet gjate nje shtatzanie, ne kete rast flasim per hipertensionin ne gravidance. Ky hypertension duhet te jete nen mbikqyrje te vazhdueshme pasi rrezikon shendetin e nenes dhe te femijes.

Ndonjehere rritja e shifrave te TA, mund te vije si pasoje e perdorimit apo e abuzimit me disa substanca si: kortizoniket, kontraceptivet, kokaina, amfetaminat…ne keto raste, nderprerja e tyre, con ne normalizimin e shifrave.
 

Cilat jane shenjat e hipertensionit?

Hipertensioni arterial ne pergjithesi nuk shfaq shenja te vecanta, prandaj ne flasim per te si per nje ‘’vrases te heshtur’’, nga ana tjeter gradualisht organizmi pershtatet progresivisht me shifrat e larta te TA te cilat tolerohen pa shenja specifike. Shenjat e meposhtme mund te shfaqen:
-palpitacione
-lodhje, pergjumesi
-marrje mendsh
-turbullime te shikimit (miza ne sy)
-nervozitet
-dhimbje koke
-oshetime ne vesh
-gjakrrjedhje nga hunda
-te perziera, te vjella
-mpirje apo ndjesine e shpimit te duarve dhe kembeve
 

Si t’a diagnostikojme hipertensionin?


Diagnoza perfundimtare e HTA duhet te bazohet ne matjet e perseritura te TA ne rrethana te ndryshme, pra vlerat e rregjistruara gjate aktivitetit ditor percaktojne me sakte prognozen se sa shifrat e perftuara ne kabinetin mjekesor (efekti i bluzave te bardha). E keshillueshme eshte vendosja e MAPA (Monitorimi Ambulator i Presionit Arterial), per te rregjistruar shifrat e tensionit arterial gjate 24 oreve.
Mbas kesaj e rendesishme eshte te kryhen ekzaminimet laboratorike dhe imazherike per stadifikimin dhe zgjedhjen e duhur te terapise.

Cilet jane personat ne rrezik? Rrisku rritet me moshen. Personat e semure me diabet mellitus, me semundje renale ose mbipeshe dhe ata qe konsumojne shume kripe apo alkol jane me shume ne rrezik per tu semurur me hipertension. Personat qe kane histori familjare per hipertension te parakohshem (para 30 vjec), qe kane nje jete stresante ose sedentare, duhet te jene te kujdesshem dhe te kontrollojne rregullisht tensionin e tyre.
 

Si t’a parandalojme hipertensionin?


Per te evituar shfaqjen e nje hipertensioni arterial esencial eshte e rekomandueshme:
-te mos pihet duhan
-te limitohet konsumimi i alkolit
-te hahet ne menyre te ekuilibruar, te konsumohen frutat, perimet,produktet e qumshtit, produktet e detit me teper se mishi, yndyrnat vegjetale. Te evitohen ushqimet industriale dhe pijet qe permbajne kafeine. Te kufizohet perdorimi i kripes.
-te praktikohet aktivitet fizik rregullisht (te pakten 30 min ecje ne dite)
-te mbahet Indeksi i Mases Trupore (IMC) nen 25
 

Cilat jane trajtimet e hipertensionit?


Mjaft i rendesishem eshte edukimi i  pacientit per modifikimin e stilit te jeteses, menyres se te ushqyerit dhe aktivitetit fizik, me pas fillohet terapia me antihypertensive. Zgjidhja e te cileve behet ne varesi te moshes se pacientit, te precedenteve dhe te patologjive shoqeruese te tij. Tentohet te fillohet si monoterapi dhe me pas kombinimi i disa klasave te antihipertensiveve per te rritur efikasitetin e tyre dhe per te arritur nje rezultat sa me te mire. - See more at: http://www.shqiptarja.com/blogs/pyet_mjekun/hipertensioni_arterial_hta-1246-6.html#sthash.eVaXQ86U.dpuf
Hipertensioni arterial perkufizohet si rritje e vlerave te presionit arterial ne te gjitha vazat arteriale te organizmit.  Zakonisht presioni i gjakut ne arterie – eshte rreth 120/80 mmHg (milimetra shtylle merkuri), TA ≥ me 140 mmHg flet per TAS (tension arterial sistolik), qe perkon me tensionin arterial te matur gjate fazes se kontraktimit te zemres dhe TA ≥ me 90 mmHg flet per TAD (tension arterial diastolik)  qe perkon  me tensionin arterial te matur gjate relaksimit te zemres. TA percaktohet nga 2 faktore: Debit kardiak x rezistenca periferike.

TA nuk eshte i njejte gjate gjithe dites, ai ndryshon, ne situata stresuese apo emocione te thella ai natyrisht qe rritet. Kur tensioni qendron i rritur ne vazhdimesi mbi shifren 140/90 themi qe kemi te bejme me Hipertension arterial.
Hipertensioni eshte nje nga semundjet me te perhapura ne bote dhe eshte nje faktor  rrisku madhor per: stroke, infarkt miokardi, semundje vaskulare dhe semundje renale kronike.

Hipertensioni klasifikohet ne hipertensionin primar ose esencial, qe perfshin 90-95% te rasteve, ne kete rast nuk ekziston nje shkak i dukshem, i identifikueshem dhe i kurueshem, por jemi te sigurt qe ndikon mosha, herediteti (faktoret trashegues), stili I jeteses (jeta sedentare), mbipesha: vlerat e rritura te TA jane rezultat i kombinimit te mekanizmave komplekse qe marrin pjese ne rregullimin e presionit (sistemit nervor autonom, substancat qarkulluese qe kane efekt mbi te).

Ne 5% e mbetur te rasteve, hipertensioni eshte pasoje e nje semundjeje te lindur apo te fituar, qe prek veshkat, mbiveshkoret, zemren, enet, tiroiden dhe per kete arsye perkufizohet si hipertension dytesor. Ne keto kushte diagnostikimi dhe me pas kurimi i semundjes baze, sjell dhe normalizimin e vlerave te TA.

Ndyshe nga HTA esencial, qe pergjithesisht prek moshat adulte, hipertensioni dytesor prek subjekte te rinj dhe shpesh karakterizohet nga shifra me te larta dhe me pak te kontrolluara nga terapia medikamentoze.
Mundet gjithashtu qe hipertensioni te shfaqet gjate nje shtatzanie, ne kete rast flasim per hipertensionin ne gravidance. Ky hypertension duhet te jete nen mbikqyrje te vazhdueshme pasi rrezikon shendetin e nenes dhe te femijes.

Ndonjehere rritja e shifrave te TA, mund te vije si pasoje e perdorimit apo e abuzimit me disa substanca si: kortizoniket, kontraceptivet, kokaina, amfetaminat…ne keto raste, nderprerja e tyre, con ne normalizimin e shifrave.
 

Cilat jane shenjat e hipertensionit?

Hipertensioni arterial ne pergjithesi nuk shfaq shenja te vecanta, prandaj ne flasim per te si per nje ‘’vrases te heshtur’’, nga ana tjeter gradualisht organizmi pershtatet progresivisht me shifrat e larta te TA te cilat tolerohen pa shenja specifike. Shenjat e meposhtme mund te shfaqen:
-palpitacione
-lodhje, pergjumesi
-marrje mendsh
-turbullime te shikimit (miza ne sy)
-nervozitet
-dhimbje koke
-oshetime ne vesh
-gjakrrjedhje nga hunda
-te perziera, te vjella
-mpirje apo ndjesine e shpimit te duarve dhe kembeve
 

Si t’a diagnostikojme hipertensionin?


Diagnoza perfundimtare e HTA duhet te bazohet ne matjet e perseritura te TA ne rrethana te ndryshme, pra vlerat e rregjistruara gjate aktivitetit ditor percaktojne me sakte prognozen se sa shifrat e perftuara ne kabinetin mjekesor (efekti i bluzave te bardha). E keshillueshme eshte vendosja e MAPA (Monitorimi Ambulator i Presionit Arterial), per te rregjistruar shifrat e tensionit arterial gjate 24 oreve.
Mbas kesaj e rendesishme eshte te kryhen ekzaminimet laboratorike dhe imazherike per stadifikimin dhe zgjedhjen e duhur te terapise.

Cilet jane personat ne rrezik? Rrisku rritet me moshen. Personat e semure me diabet mellitus, me semundje renale ose mbipeshe dhe ata qe konsumojne shume kripe apo alkol jane me shume ne rrezik per tu semurur me hipertension. Personat qe kane histori familjare per hipertension te parakohshem (para 30 vjec), qe kane nje jete stresante ose sedentare, duhet te jene te kujdesshem dhe te kontrollojne rregullisht tensionin e tyre.
 

Si t’a parandalojme hipertensionin?


Per te evituar shfaqjen e nje hipertensioni arterial esencial eshte e rekomandueshme:
-te mos pihet duhan
-te limitohet konsumimi i alkolit
-te hahet ne menyre te ekuilibruar, te konsumohen frutat, perimet,produktet e qumshtit, produktet e detit me teper se mishi, yndyrnat vegjetale. Te evitohen ushqimet industriale dhe pijet qe permbajne kafeine. Te kufizohet perdorimi i kripes.
-te praktikohet aktivitet fizik rregullisht (te pakten 30 min ecje ne dite)
-te mbahet Indeksi i Mases Trupore (IMC) nen 25
 

Cilat jane trajtimet e hipertensionit?


Mjaft i rendesishem eshte edukimi i  pacientit per modifikimin e stilit te jeteses, menyres se te ushqyerit dhe aktivitetit fizik, me pas fillohet terapia me antihypertensive. Zgjidhja e te cileve behet ne varesi te moshes se pacientit, te precedenteve dhe te patologjive shoqeruese te tij. Tentohet te fillohet si monoterapi dhe me pas kombinimi i disa klasave te antihipertensiveve per te rritur efikasitetin e tyre dhe per te arritur nje rezultat sa me te mire. - See more at: http://www.shqiptarja.com/blogs/pyet_mjekun/hipertensioni_arterial_hta-1246-6.html#sthash.eVaXQ86U.dpuf

No comments: