INTERVISTA- Lulzim Basha, ministër i Republikës së Shqipërisë, ka qenë përkthyesi i të vetmit hetues të huaj, që ka arritur të hyjë (pa mandat ligjor) në shtëpinë e përfolur këto ditë në raportin që ka shokuar Europën, ku flitet për implikim të kryeministrit Thaçi mes të tjerash në trafik organesh. José Pablo Baraybar, antropolog ligjor, me origjinë peruane, njëzet vitet e fundit ka punuar si ekspert i OKB-së, mbi shumicën e skenave të krimeve të luftës dhe genocidit të planetit: Haiti, Ruanda, Bosnje, Kroaci dhe në Kosovë. Në këtë intervistë dhënë dje për gazetën Le Temps, Baraybar, shpjegon përpjekjen e tij për të hyrë në të ashtuquajturën "shtëpi e verdhë" (tashmë e lyer me të bardhë) në veriun e Shqipërisë. Ai ka hyrë në Shqipëri bashkë me përkthyesin e tij pa mandat kontrolli, njëherë si turistë, "por na kuptuan" sic shprehet peruani dhe më pas si "inxhinierë rrugësh". Përkthyesi është... Lulzim Basha, aktualisht ministër i brendshëm i Shqipërisë. "E kam dëgjuar vitin e kaluar të thotë se gjithë kjo histori e organeve ishte broçkulla. Ndërkohë që unë e di që ai di. Ai ishte me mua. Ai kishte dosjen" - thotë antropologu i njohur. Dhe jo vetëm kaq. Përkthyesi ka qenë aq i zellshëm sa ka spiunuar edhe çfarë tha prokurori që shoqëroi Baraybar dhe Bashën në vizitën e dytë, u mësonte banorëve të deklaronin.. Më poshtë, intervista e plotë e José Pablo Baraybar dhënë për Le Temps:
Le Temps: Z.Baraybar, kur dhe si kanë mbërritur informacionet e para?
José Pablo Baraybar: Kisha tashmë informacione në dosjet që kam gjetur kur arrita në Kosovë, në qershor të 2002-t. Por, dy muaj më vonë, ne kemi marrë nga një burim një dosje shumë precise mbi "shtëpinë e verdhë"
Le Temps: Kush jua dërgoi juve?
José Pablo Baraybar: Nuk mund t'i përgjigjem kësaj pyetjeje. Dosja përmbante tetë dëshmi të personave që nuk njiheshin mes tyre dhe kishin marrë pjesë në transportimin e të burgosurve nëpërmjet kufirit me Shqipërinë. Disa prej tyre i kishin shoqëruar viktimat deri tek "shtëpia e verdhë". Kishte madje fotografi të kësaj shtëpie, realizuar gjatë shpëtimit. Ajo ishte e verdhë por, dy vjet më vonë e kam gjetur të lyer në të bardhë.
Le Temps: E çfarë bëtë ju?
José Pablo Baraybar: Problemi i madh, është se UNMIK nuk kishte juridiksion mbi Shqipërinë. E pamundur të bëje një kërkesë zyrtare. Prandaj, për të tentuar të verifikoja disa informacione të dosjes, unë kalova kufirin si turist, në një makinë banale (të zakonshme). Përkthyesi im quhej Lulzim Basha. Ai punonte për Gjykatën Penale Ndërkombëtare për ish- Jugosllavinë (TPIY). Më pas ai u bë Ministër i Punëve Publike në Shqipëri dhe e kam dëgjuar vitin e kaluar të thotë se gjithë kjo histori e organeve ishte broçkulla. Ndërkohë që unë e di që ai di. Ai ishte me mua. Ai kishte dosjen.
Le Temps: A ishte i frytshëm ky udhëtim?
Jo. Ne u prezantuam si inxhinierë të ngarkuar për të ndërtuar një rrugë. Ne bëmë pyetje në kampet e UÇK. Qëllimi ynë kryesor ishte varreza e Bicajt, në jug të Kukësit ku sipas dosjes gjendeshin trupa serbesh të Kosovës. Por na kuptuan dhe na u desh të iknim pa mundur të shkonim në Bicaj.
Le Temps: Më së fundi si mundet ju të kontrolloni Shtëpinë e Verdhë në shkurt të 2004?
Kjo ka qene shume e komplikuar. Na u desh të bindnim TPIY që s'ishte e interesuar aspak per kete çështje. Por vetem ajo mund te merrte autorizimin per te punuar ne Shqiperi. Perfaqesuesi amerikan ne Prishtine gjithashtu nuk ishte i interesuar.
Le Temps: Dhe çfare gjetët ju?
Puna ishte tmerresisht e veshtire. Këtë herë ne ishim të shoqëruar nga nje prokuror shqiptar qe nuk rreshtte së thëni se po humbnim kohën kot, se ishte shumë vonë, se duhet të ktheheshim etj. Sipas përkthyesit tim prokurori ju thoshte banoreve te shtepise (Familja Katuci) se si duheshin t'i pergjigjeshin pyetjeve tona. Gjetem ne nje kosh plerash pas shtepise qese me medikamente, kryesisht qetesues muscular, shiringa, biles dhe nje instrument transfuzioni. E gjitha kjo ne mes te asgjese. Ishte e paimagjinueshme qe ata banorë fshati të dinin te perdornin keto materiale. Prokurori shqiptar insistonte qe duhet te iknim. Ne patem akoma kohen te benim nje eksperiment me Luminol, nje produkt qe evidenton gjurmet e gjakut. Ne pame qartesisht dy linja ne kendin e djathte ne dhomen kryesore sikurse ne te gjitha anet e nje tavoline. Kishte gjithashtu gjurme ne mure. Ne nuk provuam ta merrnim nje pjese nga kjo sepse nuk kishim mjetet dhe Luminoli nga ana tjeter neutralizon elementet e gjurmes.
Le Temps: Dick Marty ju akuzon per mungese profesionalizmi ne kete kontroll....
Toni i raportit te tij ne kete episod eshte pak i forte dhe mund te interpretohet ne menyra te ndryshme. Do te deshiroja te kuptoja qe ai evokon kushtet shume te veshtira ne te cilat ne kemi punuar. Sepse e di qe une jam nje profesionist I mire dhe ne kemi bere nje pune shume profesionale duke patur parasysh kushtet.
Le Temps: Sipas mendimit tuaj çfare ka ndodhur ne kete Shtepine e Verdhe. Dick Marty
sygjeron qe ishte nje vend tranziti, torturash dhe testesh mjekesore por jo heqje organesh qe
duhet te kete ndodhur ne Fushe-Kruje prane aeropoprtit te Tiranes..
Eshte shume e veshtire ta thuash duke u nisur nga te dhenat qe mundem te mblidhnim. Do te duhej te mund te krahasonim: Te njejtat te dhena nese ekzistonin edhe ne shtepi te tjera ne Shqiperi te zgjedhura rastesisht. Eshte normale te gjesh gjurme qe mund te ishin gjak deri mbi mure dhe qe familja thote se kjo është per shkak se nje grua ka lindur atje?? E pastaj thone ne vazhdim ishte sepse ata vrisnin kafshe gjate dimrit ne dhome?? Por s'me mbush mendjen qe ky vend te kete qene nje klinikë. Duke pare izolimin e tij nuk ishte vendi ideal per te nxjerre dhe per te hequr veshka. Por eshte e mundur qe aty i pergatisnin njerzit. Per sa i perket mureve te mbuluar me gjak ne kemi gjetur në shume vende te tjera krimi ne Kosove.
Le Temps: Dick Marty thote qe te dhenat tuaja jane shkaterruar nga TPIY. Eshte e vertete?
I kam patur dhe une keto informacione dhe kjo nuk me habit. Ne 1999 police gjermane te derguar ne Kosove nga ana e TPIY mblodhen 400 kampione ADN-je dhe i derguan ne Gjermani. Ne 2002-shin i kam kerkuar keto ekzemplarë per identifikime. Gjermanet thane: sapo i shkaterruam, TPIY na tha qe mund ta benin kete gje.
Le Temps: Pas kontrollit te Shtepise se Verdhe çfare bete ju?
Nuk kisha asgje per te bere. Gjithcka ishte ne duart e TPIY.
Le Temps: E perse TPIY nuk beri asgje?
Eshte e çuditshme qe ish-prokuroria (Carla Del Ponte) publikon nje liber ku flet per kete, nderkohe qe ajo mundej te hapte nje hetim kur ajo ishte ne detyrë para 2007-es dhe kur gjykata duhet te perfundonte hetimet e saj. Ne e beme punen tone. Ata do te thone qe nuk kishin juridiksion mbi Shqiperine. Por sikur kjo t'ju interesonte, ata mund te ishin më aktiv. Ashtu sikurse ato mund te hetonin mbi 470 te zhdukurit pas mberritjes se KFOR-it.
Le Temps: Si e shpjegoni qe e verteta do kaq shume kohe qe te dalë?
Nuk e dija sot e kesaj dite se cila ishte strategjia e gjykates mbi Kosoven. Ata hetuan shume pak dhe dy akuzat e vetme te tyre nuk dhane asgje. Duhet thene qe policia e OKB ishte nje fatkeqesi. Ti ishe nje agjent qarkullimi ne Zvicer apo ne Angli dhe ja per gjashte muaj ne Kosove ngarkoheshe per nje hetim mbi krimet e luftes... Nga do t'ja filloje, çfare do te beje? Ne menyre me te pergjithshme, si mund te besh nje hetim mbi vendin qe te mirepret, ku drejtuesit kontrollojne vendin ku ti punon? A do te arrish dot te ekuilibrosh gjithçka ti ke kunder tyre? Njehere isha ne Prishtine me nje perfaqesues special te OKB-se, - nuk po jap emer - duke diskutuar per nje krim per te cilin UCK-ja ishte pergjegjese. Ai me tha: "Është Thaci aty te dera po pret, ai ndoshta vjen te me flase per te njejten gje si ty. A mund te dalesh nga porta mbrapa?" Eshte real-politikë, e kuptoj por nje krim eshte nje krim.
*Marrë nga gazeta "Le temps", një nga gazetat më të rëndësishme të Zvicrës.
Bashkë me Tribune de Geneve ajo është një ndër dy gazetat kryesore në frëngjisht.
José Pablo Baraybar, antropolog ligjor, me origjinë peruane, njëzet vitet e fundit ka punuar si ekspert i OKB-së, mbi shumicën e skenave të krimeve të luftës dhe genocidit të planetit: Haiti, Ruanda, Bosnje, Kroaci dhe sigurisht Kosovë. Atje, ai ka drejtuar nga 2002 në 2007, OMPF-në (Byroja e Kërkimit të të Zhdukurve dhe e Mjekësisë Ligjore). OMPF është krijuar nga Misioni i Kombeve të Bashkuara UNMIK. Në 5 vjet, nëpërmjet zhvarrimeve dhe identifikimeve, shërbimet e tij kanë çuar të paktën në 2 000 listën e personave të humbur nga konflikti. Në shumicën e rasteve në bashkëpunim me Komitetin Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq (CICR) i kanë kthyer trupat familjeve të tyre. Në të njëjtën kohë, José Pablo Baraybar ka qenë gjithashtu, ndër të parët persona të informuar për trafikun e organeve që denoncon raporti i Dick Marty dhe një nga burimet e tij.
***
Pas reagimit zyrtar te Presidences, edhe kreu i PS-se, e ka quajtur denigrues raportin per trafikun e organeve dhe Dick Marty nje sharlatan. Deklarata eshte bere gjate bashkebisedimit me gazetaret, ne te cilen Rama ka kujtuar edhe qendrimet e meparshme te te njejtit person kunder Kosoves.
Nderkohe reagimi i presidences eshte bere permes zedheneses, e cila gjatë një deklarate për mediat në emër të kreut të shtetit, zyra për shtyp e presidentit i quan akuzat tërësisht dëmtuese për shqiptarët.
Raportuesi i KE-së Dick Marty tha dje se ka prova dhe fakte për implikimin e kryeministrit të Kosovës Hashim Thaçi në trafikun e organeve, ndërsa ky i fundit mësohet se po shikon mundësinë për të çuar para drejtësisë Martyn dhe britaniken "Thë Guardian".
Menjëherë pas rezolutës së miratuar nga Komiteti ku behet thirrje për një seri hetimesh në nivel kombëtar, mbi raportin e Dick Marty, ka reaguar ky i fundit.
Gjatë një konference për shtyp raportuesi i KE-së Dicka Marty e quajti veten zëdhënës të viktimave dhe e cilësoi raportin si shumë serioz.
Të gjithë e dinin por askush nuk fliste, tha Marty, ndërsa shtoi se nuk janë bërë publike të gjitha detajet. Ai tha se ka prova dhe fakte nga persona të përfshirë në çështje.
Ai ka bërë thirjje që raporti i tij, i cili përfshin një periudhë dy vjeçare hetimesh të lexohet në mënyrë korrekte.
Ndërkaq kryeministri i Kosovës planifikon të hedhë në gjyq raportuesin e Këshillit të Evropës, Dick Marty.
Agjencia e lajmeve Associated Press citon një zyrtar të lartë të Kosovës të ketë thënë se kryeministri Thaçi ka kontaktuar me një zyrë avokatie për tu këshilluar rreth çuarjes para drejtësisë të Dick Martyt. Zyrtari, të cilin AP-ja e citon në kushte anonimiteti, ka theksuar se Thaçi po shikon mundësinë edhe të hedhjes në gjyq gazetën britanike "The Guardian".
Komiteti për Çështje Ligjore i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës ka bërë thirrje për një seri hetimesh në nivel kombëtar e ndërkombëtar lidhur me provat për zhdukje, trafikim, korrupsion dhe për lidhje mes grupeve të krimit të organizuar dhe rretheve politike, të paraqitura në raportin e Dik Martit.
Në një rezolutë të miratuar njëzëri nga Komiteti thuhet se "ka indikacione të numërta dhe që përputhen", të cilat konfirmojnë se shqiptarë dhe serbë të Kosovës janë mbajtur në mënyrë të fshehtë si të burgosur nën kontrollin e UÇK-së në veri të Shqipërisë. Këta kanë qenë objekt i trajtimit jo njerëzor dhe fyes, përpara zhdukjes.
Komiteti ka kërkuar nga EULEX-i të hetojë këto krime dhe kërkon nga vendet e BE-së që t'i japin misionit burimet dhe mbështetjen e nevojshme politike.
Detajet e raportit, si trafikoheshin organet
Sipas mediave të Kosovës, Dik Marti ka shfrytëzuar kryesimin e Këshillit të Europës nga Serbia për të përgatitur një tjetër raport linçues për Kosovën. Është, megjithatë, gazeta britanike "The Guardian", që në ballinën e saj, ka cituar pjesë të raportit të Dik Martit që ngre edhe një herë çështjen e "Shtëpisë së Verdhë" dhe gjoja trafikimin e organeve të serbëve. "Kryeministri i Kosovës është kreu i një grupi shqiptarësh "në formë mafie" përgjegjës për kontrabandën e armëve, drogës dhe organeve njerëzore nëpër Europën Lindore. Hashim Thaçi është identifikuar si "bosi" i një rrjeti që ka filluar të vërë në veprim reketet e tij kriminale në prag të luftës së vitit 1999 në Kosovë, dhe i cili ka ruajtur ndikimin e tij të fuqishëm mbi qeverinë e vendit që nga atëherë". Raporti i këtij hetimi dyvjeçar, i cili citon burime të tjera të FBI-së dhe të inteligjencës, është marrë nga "The Guardian". Ai përmend që Thaçi të ketë ushtruar "kontroll të dhunshëm" mbi tregtinë e heroinës gjatë dekadës së fundit. Në shkrimin e "The Guardian" thuhet se figura të rrethit të ngushtë të Thaçit janë akuzuar se kanë marrë pjesë në rrëmbimet dhe vrasjet pas luftës, veçmas të serbëve të vrarë, organet e të cilëve janë shitur në tregun e zi. Marti, një hulumtues për të drejtat e njeriut pritet ta prezantojë raportin e tij sot para 47 vendeve anëtare të Këshillit të Europës gjatë një takimit në Paris. Raporti flet për lidhjet e Hashim Thaçit me krimin e organizuar përgjatë një dekade, kur grupi i tij nga Drenica u bë faktori dominant, për të vazhduar se grupi më pastaj mori shtrirje të madhe, duke kontrolluar gjithçka. Në raport thuhet "raportet sekrete përgjatë një dekade e konfirmojnë lidhjen e Thaçit me drogën në pothuajse pesë vende. Në raportet e agjencive të huaja po ashtu thuhet se njerëzit e grupit të Drenicës janë lojtarët kryesorë. Marti kishte udhëhequr më herët delegacionin e KE-së që erdhi për të hetuar pretendimet për trafikim organesh të serbëve në "Shtëpinë e Verdhë" nga ana e UÇK-së, që nuk u vërtetua asnjëherë.
Detajet e reja të trafikut të organeve të të burgosurve serbë për të cilët dyshohet se janë kryer nga UÇK, sipas raportit të nga Dik Marti, thonë se godina e njohur si "Shtëpia e Verdhë", është përdorur si burg ku mbaheshin të burgosurit, ndërsa operacionet e heqjes së organeve kryheshin në një shtëpi tjetër në Fushë-Krujë, 20 km larg Tiranës. Raporti konkludon se e ashtuquatjura "Shtëpia e Verdhë" ku banon familja Katuçi nuk ishte vendi ku hiqeshin organet. Aty theksohet se serbët e burgosur ishin dërguar atje pasi Katuçi ishte zhvendosur dhe godina ishte bërë pronë e UÇK-së . Shtëpia e verdhë dhe burgjet e tjera "ad hoc" funksiononin si stacione ku agjentët e UÇK zgjidhnin kandidatët për të hequr organet. Pas kontrolleve mjekësore dhe testeve të gjakut ai thotë se "një grup" u dërguan në një shtëpi-fermë në Fushë- Krujë, në veri të Shqipërisë. Në raport konstatohet se disa nga këta të burgosur u është treguar për fatin që i priste dhe thuhet se i kanë kërkuar që të "mos priteshin në copa". Sipas dëshmive të mbledhura në raport të gjithë të burgosurit vriteshin, zakonisht duke u qëlluar me një plumb në kokë, përpara se të operoheshin për tu marrë një apo më shumë organe. Organet besohet se dërgoheshin në Turqi, në një grup kriminal të drejtuar nga Jusuf Sonmez, i njëjti doktor turk në kërkim nga interpoli për përfshirjen e tij në aferat e dyshimta të klinikës "Medikus".
Senatori zviceran kreu një hetim dy vjecar në lidhje me krimin e organizuar në Kosovës pasi Këshilli Europian mandatoi atë për të hetuar pretendimet për trafikun e organeve nga ana e UÇK-së pas mbarimit të luftës me Serbinë, në vitin 1999. Prokurori i Bashkimit Europian Jonathan Ratel ka treguar në seancë se organet hiqeshin ilegalisht nga viktimat dhe transplantoheshin në klientë të pasur, në klinikën e njohur "Medikus". Ratel deklaroi se mes atyre, "të cilët paguanin deri në 90 mijë euro për tregun e zi të veshkave, përfshiheshin dhe pacientë nga Kanadaja, Gjermania, Polonia dhe Izraeli". "Historia do të ishte mjaft tronditëse nëse do të përfundonte këtu. Por ajo çfarë gjykata nuk dëgjoi ështe se klinika "Medikus", sipas një raporti të Këshillit Europian, është e lidhur me një rrjet të gjerë organizatash kriminale shqiptare. Ato kanë thënë se kanë pasur lidhje të ngushta me zyrtarë të qeverisë së Kosovës, përfshi dhe Kryeministri Hashim Thaçi". Sipas raportit akuzat për trafikun e organeve i referohen një dekade më parë, kur, thuhet se janë kryer operacione për të hequr veshkat nga viktimat e vrara. Një numër i vogël i të burgosurve, thuhet në raport, ishin transferuar në një klinikë të improvizuar në veri të kryeqytetit Tiranë, ku ata qëlloheshin në kokë përpara se tu hiqeshin veshkat. Dyshimet dolën në sipërfaqe 2 vjet më parë, kur ish-kryeprokurorja e Hagës, Karla Del Ponte tha se ajo ishte penguar të hetonte mizoritë që dyshoheshin se ishin bërë nga UCK.
Grupi "Drenica" kontrollonte trafikun
Sipas raportit të Dik Marti 40 robër mbijetuan duke u mbajtur të burgosur në Shqipëri dhe janë gjallë sot. Të tjetër mendohet se janë vrarë. Sipas raportit, grupi i njohur si "Drenica", i udhëhequr nga Hashim Thaçi, u bë fraksioni dominant në UÇK dhe ishte organizata kryesore përgjegjëse për trafikimin e të burgosurve përmes kufirit. Marti shkruan në raport se ka prova të cilat vërtetojnë se ushtria guerrilase e Kosovës formoi një "bastion të frikshme në ndërmarrjet e krimit te organizuar". Sipas Marti, në 1999 raportet e inteligjencës identifikonin Thacin si "krimineli më i rrezikshëm" i UÇK-së. Në raport përmendet emri i Shaip Mujës, një mjek, ish-komandant i UÇK-së dhe bashkëpunëtor i Thaçit, i cili aktualisht është këshilltar politik i kryeministrit për çështjet e shëndetit. "Kemi zbuluar një sërë indikacionesh mbi rolin qendror të Mujës në rrjetet ndërkombëtare, ku përfshet trafikimi i njerëve, procedurave të jashtëligjshme kirurgjikale". Marti thekson se ky raport nuk është një hetim penal dhe se nuk është në gjëndje të shpallë gjykime për fajësi apo pafajësi, por fokusohet në një figurë kryesore e cila ka luajtur një rol qendrën në trafikun e organeve.
Reagimet
Berisha: Raporti i Martit, i pabazë
Kryeministri i Shqipërisë, Sali Berisha e ka vlerësuar si të rremë dhe të pabazë raportin e anëtarit të APKE, Dick Marty, mbi kryeministrin e Kosovës Hashim Thaçi. Qëndrimin e tij Berisha e ka shprehur në një takim me drejtorin e përgjithshëm për Demokracinë dhe Cështjet Politike të KiE, Jean Louis Laurens. "Është një raport tërësisht i pabazuar në asnjë fakt, evidencë apo realitet, cka dëshmon për një anësim politik të qartë të autorit, duke përbërë një abuzim flagrant me autoritetin e Këshillit të Europës", ka deklaruar Berisha.
Krasniqi: Raporti i Martit, racist
Ushtruesi i Detyrës së Presidentit të Republikës së Kosovës, Jakup Krasniqi ka reaguar dje me një deklaratë lidhur me projekt-raportin e Raportuesit të Këshillit të Evropës, Dik Marti. Me këtë rast, ai ka shprehur indinjatën e thellë për këtë projekt-raport, të cilin e quan absurd të mbushur me trillime të pastra, fakte dhe hamendësi të paqena dhe të pavërtetuara nga drejtësia ndërkombëtare. "Ky projekt-raport nuk është gjë tjetër, pos vazhdim i deklaratave shpifëse dhe të papërgjegjshme të librit të ish-Kryeprokurores së Gjykatës Ndërkombëtare të Hagës për krime të Luftës në ish-Jugosllavi, zonjës Karla del Ponte. Ky projekt-raport është qartësisht i njëanshëm dhe përmban edhe deklarata raciste, kur flet për "strukturën klanore" të shoqërisë shqiptare të Kosovës dhe për "mungesën e një shoqërie civile të vërte
No comments:
Post a Comment