Autori Zef Pergega autor i librit kushtuar Mon Dr.Zef Oroshit”Vigan ne Krisht e Vatan”

KOPILIZMIT I GJENDET BABAI?!
ZEF PERGEGA

Autori Zef Pergega autor i librit kushtuar Mon Dr.Zef Oroshit”Vigan ne Krisht e Vatan”
Reagimi i pare
Në prag të demokracisë, Tirana numëronte 9 mijë të shtepisë së femijës, siç quheshin në gjuhën popullore, ose fëmijë të paligjshëm me prindër anonimë. Realizmi socialist realizoi një film artistik, sipas të cilit partia ishte nëna e tyre, ndersa shteti babai, që kryente marrëdhenjë intime në mënyrë të pakurorëzuar. Ky film përcillte mesazhin se, le të shtohen kopilet se ato i duhen partisë!. Nuk dua ti fyej ato njerëz të pafajshem, që shumë prej tyre ndërtuan një jetë normale si gjithë qytetarët e tjerë, por fjalën e kam se kur kopilizmi hyri në damarët e partisë solli edhe vdekjen e ideologjisë. Tani kopilizmi ka hyrë edhe në letërsi e art. Dalëngadalë po zbulohen baballarët e tij. Përderisa nëna ka mbetur anonime mund ta qujmë gjysëm kopilizëm. Në jetën time gazetareske e publicistike për me shumë se 25 vjet në gazeten “Puna” “Koha Jone” e “Agjensia Telegrafike Shqiptare” kurrë nuk kam marrë penen të bëj polemika në shtyp dhe as t’i nxis ato. Kolegëve u kam bërë sugjerime dhe kështu kanë vepruar edhe ato me mua, gjithmonë në pozita korrekte dhe pa shkelur normen e të shkuarit. Çuditerisht duke shfytëzuar deren e pasme të korrektesës në revisten “Kuvendi” që botohët për shtate vite në Detroit, ku unë jam editor i saj lexova nje shkrim të Profesor Mehill Gojani. Ajo që me la shije të hidhur është se faktet e paraqitura në shkrim janë në faqet e librit tim “Vigan ne Krisht e Vatan” monografi kushtuar Mons. Dr. Zef Oroshit, botuar ne vitin 2003. Përseri them çuditerisht se autori mundohet t’i tregojë babës arat kur flet për meshën e Dom Zefit në pyllin e Molungut, 500 m në veri të fshatit te të parëve të mi. Dhe m’u kujtua plaku i mënçur Gjoke Geg Gjoka kur kishte trokitur ne kullen time duke i treguar si nën zë babait tim se Zef Oroshi ishte fshehur ne pyllin e Molungut, dhe ai e kishte parë tek kulloste bagetinë e, gojën e kishte kyçur për njeriun e Zotit. E pyes z. Gojani perse të dhimbset dora ta përmendesh burimin qoftë për një fakt?! Një gazetar, që shkruan në gazeten presticioze “Bota Sot”nuk duhet të verbohet nga verdhesia e asprave
Para disa kohësh duke parë piratesinë, që po i rriteshin qimet e syve bëra një shkrim me titull “Me mirë krijoni se kopjoni”, por siç me tha një malësor dhe krijues i çiltër nga New-Jorku “derri i eger i lavdit nuk merr vesh me fjalë te edukuara”. Nisur nga kjo shkrova shkrimin tjetër se si humbën 200 libra të Mon. Zef Oroshit “Vigan në Krisht e Vatan” 50 kopje nga të cilat ishin dorezuar në dorë të sigurtë në qëndrën e themeluar nga Mons. Zefi. Nga burime konfidenciale dhe në besim të plotë mora vesh se librat u zhduken me qellim, nisur edhe nga fakti se nuk u tha asnjë fjalë se është botuar një libër për ish- udhëheqesin e tyre shpirteror. Kur me ra në dorë libri i Dr. Pjeter Pepes mbi përsekutimin e klerit katolik ne Shqiperi, u gëzova sinqerisht për punen e madhe dhe voluminoze në paraqitjen e dramës shqiptare por, vura re se në një shkrim mbi Zef Oroshin ishte botuar një deshmi e imja sa një këmbë pule, çuditerisht pa e thënë në asnjë vend atë paragraf apo në botimet e mia. Mora vesh se këtë e kishte shkruar një çimkë pa madhësinë e një insekti, që gishtin vrasës të kopilisë mbi fjalën e lirë e ve në një mjekërr të kërrbulur. Z. Pepaj me gjithë njohjen dhe respektin duhet ta këtë parë librin tim në librarinë apo në biblioteken e qytetit të Shkodrës, ku ne 140 faqet e ketij libri mund të zgjidhte një paragraf. Sigurisht si libri im mbi Zef Oroshin dhe libri i zotit Pepaj kanë rënë në dorë të Papeve të Romës. Edhe pse të tjerët po bëjnë piratin mbi shkrimet e mia unë përseri i meshiroj dhe i përmend kolegët e mi në shkrimet dhe botimet e pa paragjykim. Them se nuk është shumë nevoja, që autor nga Shqiperia apo Kosova të tregojnë vlerat krijuese të shqiptarëve të mergatës së Amerikës, kur ne e njohim njeri-tjetirin, duke përdorur kulisat për të dalë në skenen e heroit. Kur e pyeta një herë në Detroit Robert Else, përkthyesin e përktyer dhe njohësin e letërsisë shqiptare se ç’mendonte ai për krijimtarinë në diasporë ai me tha: “Kanë ca dollarë dhe botojne libra” Jo shumë larg bibliotekës se Shkodrës jeton dhe punon i nderuari Dr. Mentor Quku, i cili vitin që shkoi erdhi në Detroit t’u tregonte shiptarëve dhe malësorëve te zajrrte per vatan, mbi ditën e flamurit, nga 120 mijë, 500 prej të cilëve janë me shkolle të lartë e me tituj akademike, 40 shkrimtarë, poet, publiciste e botues, 60 malësore me universitete të kryera disa edhe ne Amerike për arte, politikë e gazetari, të cilët nuk “mundëshin” të pregatisnin nje fjalim për ditën flamurit. Por lepuri i sposorizimit të këtij udhëtimi fshihëj nën një gëmushë tjetër. Miku ynë Quku mbas mbremjës nuk pati kohë të takojej me kolegët, po iku shpejt tek të afërmit në New-Jork e Kanada, sipas destinacionit të vërtetë të ardhjës në Amerikë. Lexova një shkrim të ketij autori për Mon. Zef Oroshin dhe në anjë frazë nuk përmendet qoftë edhe shkarazi autori i monofrafisë së monsinjorit botuar nga ana ime, që u kërkoj falenderim vetëm fëmijëve të mi që e ngushtuan birën e rrypit të botohej ky libër. Kjo nuk është që tjetër vetëm një fyerje dhe një poshtërim i qellimtë që i bëhet të drejtës së autorit. Nese ai është atudiues i veprës së Mjedës, duhet ta lexonte të pakten librin mbi Oroshin në bibliteken “Marin Barleti” Institui i Kultures Shqiptaro-Amerikane, që unë drejtoi në bashkëpunim me “Albdreams” “Kuvendi” dhe atdhetarin e kulturuar Julian Cefa, organizumam vitin e kaluar një konferencë shkencore, kushtuar Mons. Zef Oroshit, Abat Prend Doçit dhe Dom Nikoll Kaçorrit. Përsonalisht i ftoi miqtë e fjalës së lirë Pjeter Jaku, Rush Dragu, Gjeke Gjonleka, Naum Prifti, Gjeke Marinaj, Vehbi Ismaili, Dalip Greca, Elinda Marku, Beqir Sina, Kolec Traboini, Gjeto Turmalaj, Mimoza Dajçi dhe Merita Bajraktari dhe pse jo edhe ndonjë tjetër se si mund të rregullohet sado pak atmosfera krijuese dhe se si mund të pengohet pirateria e të shkrurit. Besoi në sinqeritetin tim, dhe në njohjen e miqëve të fjalës së lirë të jemi kuptuar. Nuk jam banor i lavdit, as vuaj nga xhelozia dhe as e mberthej emrin në kopertina librash me thumba patkojsh të prodhur enkas në kovaçhana të verdha dosjesh. Ne do të marrim nga njeri- tjetri, ide dhe fakte, pa u kthyer në letër kopjetive, por gjithnjë duke përmenduar të pakten një herë burimin. Pothuajse te gjitha faktet e botuara ne librin tim “Vigan ne Krisht e Vatan” janë të dëgjuara nga unë nga vetë goja me zerin e Mons. Zef Oroshit incizuar në një kasetë! Kush mund ta di jetëshkrimin e Zef Oroshit me mire se Zef Oroshi?!. Për çdo shkrimtar nuk ka burim me të paster dhe me luks se ky, por miopia e njerëzve për t’u dukur hulumtues të mëdhenj vetëm sa ua shterr flaken e fitilit të zi të kandilit. Pallaskat e thata të lojës së ping-pongut me varferinë e shpirtit të shitur, të dashur miq e kolegë, nuk me duket se shprehin vlera hulumtuese e artistike dhe as madhështi vertebrash në karakter! Me thoshte një mik, që kishte punuar mesues se me kopje mund të marrësh një provim, por jo shkollën edhe nese të rreshtohesh me dishepujt!
Zef Pergega

FESTVALI I PARE FOLKLORIK I DIASPORES SHQIPTARE

FESTVALI I PARE FOLKLORIK I DIASPORES SHQIPTARE NE SHTETET E BASHKUARA TE AMERIKES

Arritjet e tij, vlerat dhe mesazhet, debatet dhe diskutimet rreth tij।

Bisedoi: Trojan Berizhdoli

Bisede me udheheqesin artistik te festivalit,
Gjovalin Lumaj

Kuvendi: Z.Gjovalin, a ju duket me vend nje bisede mbas nje aktiviteti te veçante. i cili pa i bere asnje zbukurim ishte shume mbreselenes per komunitetin tone?

Perderisa gjithnje kam qene dhe vazhdoj te jem mik i “Kuvendit”, nuk kam pse te mos shtrohem ne “Kuvend” e te theme ato qe di. Perderisa ju e vlersoni si interesante nje bisede rreth nje festivali mjaft interesant, une po bashkohem me mendimin tuaj.

Kuvendi: Le te futemi drejtpersedrejti ne teme. Si lindi ideja e organizimit te ketij festivali, cili mund te quhet “ Arkitekti” qe beri projektin e tij?

Mund te them se arkitekt i festivalit eshte Don Anton Kqira, i cili kerkoj prej nesh per te bere nje diçka te re,por nje diçka te vlefshme, dhe Fran Gjoka i kishte propozuar festivalin folklorik. Ishte nje merak i kahershem,ishte dhemballa, qe na dhimbte me shume gjithe keto vite,ishte nje enderr, por ishte edhe nje detyrim ndaj vlerave tona me te shkelqyera, te cilat jane nen kercenim serioz.

Kuvendi: Dhe ju pa hezitim u bete pjese e tij ?.

Pa asnje hezitim dhe me deshiren me te madhe. Aty me dukej se gjej vetvehten. Pjese e festivaleve folklorike jam ketu e 35 vjet me pare. Pra edhe kjo pjesmarrje ishte me gjithe shpirt, sepse ne keto aktivitete ka qene gjithnje shpirti im.

Kuvendi: A jeni ndeshur ndonjehere ne menyre te drejtperdrejte apo me aludime se perse Kisha behet organizuese e ke-tyre aktiviteteve me permasa kaq te medha?

Jam ndeshur jo ne menyre te drejtperdrejte. Ka aludime, ka thashethemnaje, se pse Kisha eshte sipermarrese e ketyre aktiviteteve. Ka shpifje e akuza edhe ne aspektin se çfare dua une ne aktivitetet e Kishes etj. Etj Te gjitha keto une i percjell ne heshtje, nuk bej akuza dhe nuk mbaj qendrime hakmarrese, ne nje vend te lire, ku fjala eshte e lire nuk ke pse revoltohesh, njerzit jane te lire per te thene realitetin, jane te lire per te bere akuza, jane te lire edhe per t’u shpifur. Sejcili thote ate çka mendon e çka ndjen.Fjala ka vetem nje kontroll; logjiken dhe ndergjegjen e atij qe e flet.

Sa i perket asaj te drejte te Kishes Katolike per te organizuar aktivitete te tilla, eshte per te ardhur keq per ata qe mund te kene ankesa. Keqardhja eshte ne aspektin se sa pak e njohin historine dhe traditen e kultures shqiptare, sa pak e njohin rolin e madh qindravjeçar, qe ka luajtur Kisha ne ruajtjen e ketyre vlerave. Besoj se nuk ka nevoje te komentohet diçka qe dihet mire, por uroj ta dine me mire dhe te lexojne me shume ata qe kane paqartesi. Kishes i
takon, sepse kete legjimitet ja ka lene veprimtaria madhore e saj nder shekuj ne ruajtjen e gjuhes, kultures dhe gjithe vlerave me esenciale.

Kuvendi: Juve a jeni ne dijeni per reagimet qe ka lidhur me emertimin e festivalit si festivali i pare folklorik i diaspores shqiptare?

Qe do te ketet debat per emra te veçante pjesmarres ne festival e prisja, por qe te kete debat per emertimin e festivalit kete nuk ma merrte mendja, kete e kam degjuar edhe haptas. Nuk kam asnje paknaqsi ne kete drejtim, asnje kundervenie ndaj atyre qe e shprehin. Ketu ka nje gabim, apo keqkuptim te vogel, mbasi nuk dallojne artin nga argetimi. Festivali folklorik nuk ul vlerat, nuk zbeh aktivitetet rreth 30 vjeçare, qe jane organizuar dhe jane quajtur festivale. Ato kane qene dhe mbeten shume te rendesishme, meritojne nderim e respekt, sepse kane afruar shqiptaret e, veçanerisht
rinine, kane dhene kontribut te veçante ne ruajtjen e kanges e argetimit shqip, kane dhene ndihmese te konsiderueshmefinanciare edhe per ndertimin e Kishes, ndaj dhe gjej rastin per te shprehur respektin tim per organizuesit dhe te gjitha grupet muzikore pjesmarrese.

Kuvendi: Thene me nje fare perkufizimi, çdo te thote fjala Festival ?..

Nje pyetje pak si anakronike kjo, sot ne vitin 2008, e kuptoj perse e beni e ju jap te drejte, dhe po e shpjegoj mbase e di permendesh. Festival do te thote prezantimi i vlerave te artit dhe konkurimi i ketyre vlerave, konkretisht festivali folklorik , sepse i prezantoj keto vlera dhe pati konkurim te ketyre vlerave. Ne se do te kishte prezantim te ketyre vlerave, por jo konkurim, do te emertohej manifestim i vlerave folklorike,pra gjithçka eshte e qarte , festivali i pare folklorok e meriton kete emer dhe e gezofte!

Kuvendi: Theksohet shume se ne diasporen Shqiptare eshte kisha e New Yorkut qe ka realizuar 17 festivale te tilla ne skene.

Edhe kete e di, kam marre pjese tri here ne keto festivale, dy here si i ftuar ne skene per per ta pershendetur me humor, dhe nje vit kam qene antar Jurie.
Ata e kane zgjidhur drejt emertimin; “ Festivali i 16 apo i 17, Shqiptar” dhe, jo festivali folklorik i cili megjithse ka mjaft elemente te folklorit, nuk mund te quhet i tille, mbasi ka edhe kengen e lehte, edhe elemente te tjere jo folklorik, pra eshte nje festival “ Mix” Shqiptar, Diaspora Shqiptare asnjehere nuk ka organizuar nje festival te mirfillte folklorik , kete e realizoj vetem Kisha e ShenPalit, duke sjelle diçka te re ,qe une mund ta quaja nje mrekulli.

Kuvendi; Me kete juve do te thoni se jeni udheheqesi artistik i nje mrekullie ?...

Ju gazetaret jeni zhbirilues, por edhe pak cinike, une nuk e kam per natyre te nxjerr ne pah “UNIN” tim, jeta ime teper e thjeshte nuk e ka provuar asnjehere kete “Luks” Nuk i shmangem fjeles mrekulli, sepse e tille ishte, ajo ishte nje mrekulli organizative, ku qendron merita e Kishes se Shen Palit, e meshtarit, e keshillit te Kishes, e gjithe stafit te saj,ndersa ne pjesen e mrekullise artistike, qendrojne artistet, kengetaret, instrumentistet e sidomos valltaret, qe artistikisht ishin pjesa me vitale, ishin bukuria dhe larmia e festivalit.

Kuvendi: Dhe roli i udheheqesit artistik ishte i pa perfilleshem ne festival?

Nuk ishte as i pa perfillshem, e kurrsesi kryesor, ketu ka nje kuptim jo te drejte per udheheqjen artistike, udheheqes artistik nuk eshte titull per tu kapardisur, eshte pune e rende e me shume pergjegjesi, udheheqesi artistik eshte si puna e guzhinjerit.

Kuvendi: Dhe ju duket i gjetur krahasimi i udheheqesit artistik me guzhinjerin?

Plotesisht i gjetur, kete mund ta argumentoj. Guzhinjeri ka per detyre te pregatise gjellet, eshte pergjegjes per shijen dhe aromen e tyre, per bukurine ne paraqitjen e tyre ne tavoline, per radhen dhe rregullsine e shtrimit,te tavolines e te tjera. Kete pune ben edhe udheheqesi artistik ne libretin, prezantimin, lidhjen dhe radhen e çdo pjese artistike , kujdesin per njetrajtshmerine pa krijuar “kolpo”, guzhinjeri e ka absolutisht te ndaluar te dale neper tavolina , puna e tij eshte vetem ne guzhine. Udheheqesi aristik e ka te ndaluar te dale ne skene, ai qendron prapa saj. Ai ashtu si guzhinjeri ka pergjegjsine para te zotit te shtepise per ato qe pregadite, guzhinjeri dhe udheheqsi artistik nuk duken, nuk ka rendesi fare emri i tyre, puna e tyre eshte qe tavolina dhe skena te
jene te pelqyeshme, me rregullsine e shijen e duhur.

Kuvendi - Duke shikuar artistikisht festivalin a jeni i kena qur me nivelin, a keni arritur artistikisht pretendimet tuaja?

Ne ballafaqim me realitetin e ketushem, me kushtet dhe mundesite reale, veshtirsite per grumbullimin e pregatitjet e, veç kesaj veshtiresive te krijuara per shkak te konceptimeve jo te drejta, mund te them qe u realizua me e mira e mundeshme, jam shume i kenaqur edhe artistikisht per ato çfare paraqiten te gjithe pjesmarresit, dhe natyrshem ndjehem mjaft i kenaqur qe isha pjese e ketij realizimi.

Kuvendi: Diçka konkrete per programet e dhena, nivelin apo disnivelin ndermjet konkuruesve?

Kam mendimin se te gjithe u paraqiten mire, konkurenca ishte mjaft e forte, te gjithe ishin pretendues jo me fjale, por me vlera, me duket se gjithçka ishte e realizuar jo keq dhe kishte emocione, shperthimet e duartrokitjeve ne salle me jepnin sinjalet e suksesit, gjoksi me mbushej plot, por per
imtesi nuk mund te flas mbasi nuk e pashe festivalin.

Kuvendi: Si nuk e pate, nuk ju lane emocionet apo dicka tjeter?

Une isha i mbyllur ne ate dhomen e vogel qe komunikon me skenen, ne ate dhome qe mund ta quaj “dhoma e etheve”,mbasi e tille eshte per ata qe e ndjejne pergjegjesine e daljes para publikut, aty eshte “Guzhina” qe folem pak me lart. Nje mendim me kompetent mund ta jap per festivalin, vetem
mbasi te shoh filmimet, aty me siguri do te gjej shume difekte te punes time, te cilat mund te mos i kete kapur publiku,por syrit tim nuk do ti shpetojne.

Kuvendi: Megjthate nga kontaktet me grupet, nga provat te cilat i keni ndjekur ketu e ne New York, ju keni krijuar konsi deratat tuaja, a mund te na thoni diçka?

Vlersimet i ka dhene Juria, une nuk mund te ri-vlersoj, por mbeshtetur ne pervojen time mbi 35 vjecare, sidomos kur behet fjale per folklorin, dhe sidomos per skenen me vlerat folklorike , edhe pse pa tituj e grada shkencore, mund te debatoj me ata qe i kane keto tituj e grada, pra dua te them se pavarsisht nga vendimet e jurise te cilat jane te pa konte stueshme, une kam mendimet e mia, te cilat i bazoj ne vlerat reale te prezantuara…

Kuvendi: Konkretisht cilat jane keto mendime ?..

Pjesa me e bukur, me e realizuar, mrekullia e vertete e festivalit ishin vallet,. Edhe pse une jam me i lidhur me kengen, kjo nuk do te thote se nuk vlersoj vallen. Juria per vallet dha nje vlersim te mbeshtetur plotesisht ne profesinalizem dhe ne vlerat reale te prezantuara.E shfrytezoj kete rast per te shprehur mirnjohjen time, si dashamires i ketyre vlerave per te gjithe valltaret pjesmarrese,nga te vegjlit e grupit te valleve te qendres “Gjergj Kastrioti”te rinjte e te moshuarit, grupin shume profesional te valleve“ Bashkimi “ te Bostonit, grupin mjaft elegant te valleve “ Rozafati” te Kishes “ Zoja e Shkodres” New York, por
edhe valltaret Kelmendas qe prezantuan valle plotesisht folklorike te tradites se tyre.

Kuvendi: Cilat valle ishin me te realizuarat sipas jush?

Vallja e Pamvarsise eshte madheshtore, ajo te mahnite me madheshtine, forcen dhe mesazhet e saj e nuk te jep asnje mundesi te vrojtosh e te gjesh ndonje element te vockel te pa realizuar mire, madheshtia perlane perpara gjithçka. Nuk e di se si ka mundur Joli Paparisto te gershetoje aq madherishem te gjithe elementet perberes te valles ne nje bllok te mrekullueshem e unikal, kjo eshte pune artisti, talenti e vullneti.
Vallja me e veshtire per t’u realizuar per mendimin tim ishte vallja “ Vaj e mall per Camerine” Vetem koreografet e dine se çdo te thote te realizosh nje valle mbi motivet e nje kenge, kete mund ta beje vetem Bashkim Braho, i cili i ka dhene grupit te valleve ato nivele, qe sot mund te shihen me admirim, e pse jo edhe me zili prej trupave me profesioniste. Mjaft te realizuara ishin edhe vallet e grupit “Rozafati”.Aty gershetoheshin bukur motive, madheshtia e tije me elegancen. Personalisht une sapo e kam pare vallen e Flamurit i kam dhene piket e plota, ashtu si edhe valles se vajzave per elegancen e admirueshme, si edhe vallen e burrave me motive te veriut per karakterin burreror, dhe rrenjet e saje ne thellesite e e folklorit tone;
Ju lumte valltareve te “Rozafatit”, dhe koreografes se talentuar Angjelina Nika! Nuk mund te anashkaloj vallen e shpatave, vene ne skene
e luajtur me aq origjinalitet nga te rinjet e shoqerise kulturore artistike “ Kelmendi”, apo vallen e kendueme te tradites , e cila shpalosi folkun dhe madheshtine e bjeshkeve.

Kuvendi: Po per kenget keni rezerva, perderisa vlersoni aq lart vallet, mos jeni disi i zhgenjyer nga kenget?

Pse vlersova me lart vallet, nuk nenvleftesova kenget , te cilat per kohen qe u punua per to dhe mundesite konkrete i kaluan parashikimet qe kisha, jam dokort me vlersimin e kenges me te mire “Nuk kam djem me u kalbe ne qeli”,jo pse ishte teksti im dhe motivi i Fran Gjokes, kenduar nga Rrok e Lindon Gjelaj, por se ishte kenga me e fuqishme e veç kesaj ishte edhe me aktualja. Kam rezerva per çmimet e tjara, mbasi nuk u bazuan shume ne vlera reale, por me shume ne konsiderata.

Kuvendi – Sa e justifikoj emrin Folklorik ky festival me ato çka prezantoj ne skene?

Them qe e justifikoj plotesisht, gjithçka ishte mbi baza folklorike, edhe vallet pavarsisht nga perpunimet e zbukurimet koreografike, motivet i kishin plotesisht folklorike. Ne kenge erdhi bukur e gershetuar epika me liriken,Ne shoqerim erdhen instrumentet e tradites, kishte kenge ta kenduara edhe pa muzike, por kishte edhe ndonje kenge te karakterit koncertal, dihet nuk mund te shmangej gjithçka per te sjelle folklorin e kulluar.

Kuvendi: Cili ishte programi me i realizuar sipas jush?

Pa asnje diskutim qe ishte i qendres kulturore “Gjergj Kastrioti” i Kishes se Shen Palit. Aty kishte vlerat e nje ansambli te vertete, kishte shtrirje te madhe, kishte gjithperfshirje, aty ishte prezent kenga e Shqiperise se jugut e prezantuar mjaft bukur e me nivel nga Kastriot Ago, kenga e Shqiperise se mesme e prezantuar denjesisht nga Perparim Mefaja e Albert Abedini
Jarja Shkodrane u prezantua me origjinalitet nga Sokol Martini, qe u nderua edhe me çmim, ne program ishte Kenga e fuqishme shperthyese e Malsise se Madhe e Kosoves, aty perfshiheshin te gjitha moshat nga 8 deri ne 80 vjeç, grupi perbehej prej rreth 40 pjestaresh, nga te cilet 14 ishin femra. Nuk e di se si nuk kane influencuar tek Juria keto fakte absolutisht te pa diskutueshme nuk e di se si i anashkaloje, nejse kjo eshte pune e tyre, une nuk kerkoj anullimin e “golit” , edhe ne qofte se eshte pak si i dyshimte..

Kuvendi: Cila shoqeri, ose cili grup paraqiti program me te pasur folklorik, kush i kishte vene me mire e me origjinalitet ne skene vlerat folklorike?

Pa as me te voglin diskutim, shoqeria kulturore-artistike “ Kelmendi”, e cila solli ne skene shume elemente, kishte program jo vetem te pasur, por edhe te realizuar mire, aty ishte kanga burrnore, motivet e odes kelmendase , puna e dores, djepi dhe kanga e djepit, buljera dhe sherri i mejdanit. Ishte kushtrimi dhe lahuta,edhe pse me pak stonim, ishte i vetmi grup me lahute.

Kuvendi: Dhe me keto qe thoni Kelmendi mund te merrte nje çmim me prestigjioz ?...

Kjo nuk perben asnje shqetsim, ata sollen vlera ne skene, u duartrokiten fuqimisaht nga publiku, te tjerat nuk kane rendesi, kelmendasit historikisht jane mesuer me ju hanger haku, te shkoje edhe kjo tek te tjerat, Une nuk e paragjykoj, por e di shkakun; Kelmendi ishte nje emen i vogel , ne krahasim me emrat e tjere qe konkuruan ne festival.

Kuvendi: Nje pyetje disi e veçante. A ka patur ndonjehere reagime per drejtimin e ketyre aktiviteteve nga ju dhe kolegu juaj Fran Gjoka?

Ne me te shumten e rasteve kemi marre pershendetje, mesazhe falenderimi, jemi shperblyer maksimalisht me duartrokitjet e publikut per programet e realizuara, normalisht kemi patur edhe vrejtje e propozime per permirsime, te cilat kane qene shume dashamirese, duhet pranuar se veç kritikeve qellimmire per te rritur nivelin, ka patur e kaq edhe kritizere, te cilet nuk kane aftesine te flasin per vlerat artistike te skenes, dhe flasin per personat.

Kuvendi: Ne veprimtarite e viteve te fundit, cilat do te veçonit me te arriturat artistikisht ne qendren kulturore te Kishes se Shen Palit?

Jane shume, por une do te veçoja koncertin qe u dha me rastin e inagurimit te monumentit te Gjergj Kastriotit prane Kishes se Shen Palit, ku presidenti i atehershem i Shqiperise z. Alfred Moisiu tha; “Ketu ka vend per te marre shembull edhe Tirana , edhe Prishtina”. Ndonse me nje natyre tjeter, por mjaft i realizuar artistikisht ishte 40 vjetori i meshtarise te Don Anton Kqires ne qershorin e vitit te kaluar, ndersa per nga madheshtia, per nga vlerat dhe mesazhet qe solli, e pse jo edhe per vete nivelin artistik, festivali qe sapo u mbyll eshte nje kulminacion.

Kuvendi: Keni synime per te ardhmen ne kete drejtim, cilat mund te jene kerkesat kryesore ndaj vehtes suaj?

Ajo qe deshiroj eshte te shikoj nje te ri shqiptar te merret me udheheqje artistike programesh, do isha i gatshem per ta ndihmuar me gjithe shpirt e ne çdo kohe,nuk i sherbej te ardhmes, nese nuk mendoj keshtu, skena kerkon jo fetem forma te reja, por edhe fytyra te reja, pra mendoj largimin fizikisht per arsye moshe e mundesie, por duke qene i pranishem me ndihmen e pa kursyer me tekste, librete e çdo ndihme, qe te me kerkohet nga ata qe do te jene ne krye te ketyre puneve.

Kuvendi: Diçka per krijimtarine tuaj dhe synimet?

Nga miqte e mi , nga ata qe me njohin e me akuzojne si magazine pa inventar, kam marre shume sinjale e kritika, kam filluar ta sistemoj “magazinen” dhe po punoj per nje liber, i cili mund te dale deri nga fundi i vitit, ndoshta pak me vone, kjo nuk mvaret vetem nga une.

Kuvendi: Po per tekstet e kengeve ?..

Çdo dite e me pak, jam i gatshem pa asnje hezitim, kur eshte fjala per qendren kulturore “Gjergj Kastrioti” te Kishes se Shen Palit, dhe per shoqerine kulturore artistike“ Kelmendi” ne New York.

Kuvendi: Cila ju duket kenga me e sukseseshme nga krijimtaria juaj.

Ka shume qe kane patur sukses, suksesi i kenges nuk eshte vetem teksti, ai mbetet i vdekur ne nje cope leter ne se nuk ka muziken e mire te harmonizuar bukur me nje vokal te mire, pra me kengetarin. Nisur nga keto, nje nder me te mirat, ndoshta me e mira eshte “Lavdi te qofte Malsi e Madhe” kenduar nga Fran Gjoka, ajo i kalon caqet e nje kenge, ajo shembellen me nje balade. Nuk mund te mohoj suksesin e shume kengeve te kenduara nga Nikolle Nikprelaj, Shtjefen e Lena Lulgjuraj, Hane Nikprelaj e shume e shume te tjere pa harruar Vasel Shkrelin dhe veçanerisht djemte e mrekullueshem kelmendas, ku vargu im ngjitet si me magji.

Kuvendi: Cilen cilesi çmon me shume Gjovalin Lumaj?

Me shume se gjithcka çmoj moralin, kur ke moralin ke edhe te drejten morale per te pretenduar per gjithçka ne jete.

Kuvendi: Po çfare urreni me shume ?..

Urrej gjithçka eshte ne kundershtim me moralin, kjo ndoshta duket pak si anakronike sot, por.. ç’te bej, keshtu jam une.

Kuvendi: A ju duket vehtja ne nje fare menyre person publik, si ndjeheni ne kete aspekt?

Kur shkruan, kur krijon mire apo keq dikush shikon degjon, lexon, kritikon, por une kete e ndaj ne dy rrathe njeri eshte i vogel, por shume i rendesishem, tjetri eshte rrethi i madh por qe nuk ka shume rendesi per mua. Nese kam respektin dhe perkrahjen prej familjes sime, prej te afermve, prej fisit shokeve e miqve, prej atyre me te cilet kam lindur e jam rritur, per te tjeret nuk me intereson fare, nese me njohon apo jo, ne se flasin mire apo keq, aq me ben. Fale zotit qe deri sot jam mire me kete rrethin e vogel, te cilet i dua shume dhe qe edhe ata kane dhene provat e tyre te repektit e mbeshtetjes time, aty tek ajo mbeshtetje vazhdoj ti kem krahet.

Kuvendi: Cili mund te ishte mesazhi juaj?

Perseriteni edhe nje here pyetjen ju lutem

Mesazhi juaj cili do te ishte?

Une nuk jam i afte te jap mesazhe, qe te japesh mesazhe duhet te ngjitesh ne ato lartesi, te kesh akumuluar aq drite nga jeta, dhe pastaj ta shperndash ate si mesazh. jane te pakte, por jane te lumtur ata njerez qe e fitojne kete te drejte, nga qe nuk jam i afte per mesazhe, po jap nje pershendetje te sinqerte per “Kuvendin” dhe lexuesit e tij.
Mesazhet i dha festivali i pare folklorik i diaspores shqiptare ne Shtetet e Bashkuara te Amerikes. Ky festival, si shume te tjerve, me solli shume emocione, asnjehere nuk e kam ndier me shume krenarine si ahqiptar, dhe gjate koncertit te kelmendasve u ndjeva shume krenar qe jam i kelmendas, te gjithe festivalistet ishin te mrekullueshem, Vete festivali m’u duk nje mrekulli, ndoshta nga malli e nostalgjia per ato vlera qe u jam perkushtuar gjithe jeten
… Ndoshta nje vegim, nje enderr e bukur ..ndoshta ?....

Kuvendi: Diçka per “Kuvendin”?

Ju pershendeta, ah.. po.. edhe diçka, “Kuvend” eshte emer i madh, e kam dashte dhe e dua “Kuvendin” jo vetem per emrin qe ka, por edhe per ato gjera qe kam gjetur ne te. Normalisht qe gjate gjithe kesaj pune ka edhe ndonje “ rreshqitje “ te vogel, fjala e lire, shprehja e lire, shkrimi i lire, pa censure e auto-censure, do te kene edhe ndonje perplasje,por gjithsesi une uroj qe “ Kuvendi “ te mbetet “Kuvend” burrash, ku te debatohet logjikshem e me argumente, dhe pas debateve kuvendtaret te dalin bashke per nje kafe.
“ Kuvendi “ tani eshte i pjekur, ka pervoje, ka miq te shumte e, me siguri do ta rrise edhe me teper rrethin e kuvendtareve dhe autoritetin e “Kuvendit”, kete deshiroj kete uroj me gjithe shpirt per “Kuvendin” dhe ate qe eshte ne krye te vendit te ketij “Kuvendi”, Pjeter Jakun

Bisedoi: Trojan Berizhdoli