Parada e Gay-ve, Fetë, kundër. LGBT: Të shkarkohet Ekrem Spahiu

-Parada e gay-ve, pra shfaqja e homoseksualitetit në publik ka gjetur edhe kundërshtimin e besimeve fetare. Të pyetur nga "Gazeta Shqiptare" në lidhje me zhvillimin e këtyre aktiviteteve në datë 17 maj, në një prej shesheve kryesore të Tiranës, komunitetet fetare ai mysliman dhe katolik janë shprehur kundër shfaqjes në publik të homoseksualitetit. Dom Gjergj Meta, Zëdhënës i Konferencës Ipeshkvore të Shqipërisë ka theksuar se Kisha katolike është kundër çdo lloj forme diskriminimi përfshi edhe kundër diskriminimit për shkak të orientimit seksual, por këto lloj prirjeje që dëmtojnë rendin natyror apo moralin shoqëror për Kishën katolike janë të gabuara. Ndërsa Agron Hoxha Drejtor i Marrëdhënieve me Publikun në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë ka thënë se shfaqje të tilla publike janë diametralisht të kundërta me normat bazë të moralit dhe traditës kulturore të shoqërisë shqiptare dhe janë një rrezik permanent për shëndetin mendor dhe fizik të rinisë në veçanti dhe të familjes shqiptare në përgjithësi. Sipas tij, moslejimi i aktiviteteve të tilla nuk është një cënim i të drejtave të njeriut, por organizime të tilla janë abuzim me lirinë dhe të drejtat e njeriut.

Aktivitetet që pritet të mbahen në datë 17 maj në ditën kundër homofobisë në Tiranë kanë ngjallur një sërë reagimesh. Nje prej tyre ishte zv/ministri i mbrojtjes, Ekrem Spahiu qe deklaroi se 'do i kap me hu ata qe dalin ne parade'.
Organizatat që mbrojnë të drejtat e komunitetit LGBT në Shqipëri i kanë kërkuar kryeministrit të vendit shkarkimin e zv.ministrit të mbrojtjes Ekrem Spahiu, pas deklaratës që ai ka bërë në lidhje me zhvillimin e paradës së gay-ve në datë 17 maj. Veç shkarkimit të zotit Spahiu, drejtuesit e këtyre shoqatave, Kristi Pinderi dhe Xhani Karaj kanë bërë të ditur se kjo çështje do të shkojë deri në gjykatë. Ata kanë depozituar ankesë tek Komisionerja anti-iskriminim, duke kërkuar hetim dhe vënien para përgjegjësisë ligjore të zëvendësministrit. Ndërsa Komisionerja Irma Baraku ka bërë të ditur se çështja do të hetohet e më pas do të procedohet sipas ligjit antidiskriminim. Ajo u bën thirrje zyrtarëve që të jenë më të kujdesshëm me deklaratat.

Parada, në 17 maj LGBT ngrenë flamurin
Ambasada "Pink" ka bërë publike se në datën 17 maj do të 'pushtojë' një prej shesheve kryesore të Tiranës, duke organizuar një sërë aktivitetesh me rastin e ditës botërore kundër homofobisë. Nga drejtuesi i Ambasadës "Pink", Altin Hazizaj, është kërkuar që flamuri shtatëngjyrësh, i cili përfaqëson komunitetit LGBT në mbarë botën, të ngrihet krah flamurit shqiptar. Veç asaj, ky flamur do i dorëzohet kryeministrit të vendit, në shenjë simbolike për respektimin e të drejtave të këtij komuniteti.

Vizita, Rama: Në SHBA ramë dakord se 2011 nuk duhet të përsëritet më

Çfarë komenti do të kishit rreth festës?
Nuk e di se çfarë kanë menduar kur panë fishekzjarrët pensionistët që presin prej disa ditësh që të marrin pensionet nëpër sportele. Përjetova një ndjenjë negative, që të shohësh që Shqipëria e 100-vjetorit bën një festë përçarëse, një festë tipike për ato vende ku partia në pushtet qëndron e palëvizshme nga pushteti.
A pati vizita juaj në Uashington dhe Nju Jork një rëndësi të veçantë?
Është e rëndësishme, pasi vendosëm një gur të mëtejshëm në themelin e bashkëpunimit dhe krijuam kushte edhe më optimale për një komunikim të vazhdueshëm me atë që është partneri ynë kryesor strategjik, partner që mbështet Shqipërinë, popullin shqiptar dhe si të tillë, SHBA janë të patjetërsueshëm për ne.
Interesi i publikut për vizitën tuaj në SHBA lidhet ngushtë me takimet që patët në Departamentin e Shtetit. Kë takuat dhe çfarë u bisedua në këto takime?
Në vizitën në Uashington dhe Departamentin e Shtetit, u takuam me Zv/ndihmës- Sekretarin e Shtetit, zotin Riker, stafin e tij, si dhe me një grup kongresmenësh, me të cilët këmbyem mendime dhe opinione shumë të rëndësishme për sa i përket gjendjes në Shqipëri dhe programit tonë për një Rilindje Shqiptare, që konstatova me kënaqësi se ka ngjallur interes dhe shpjegohet në çfarë konsiston dhe çfarë politikash të reja duhet të jetësojmë për transformimin që kemi në plan të kryejmë.
Por cili ishte qëllimi kryesor i këtyre takimeve? Nëse i ftuar do të kishte qenë një funksionar, kjo do të ishte e natyrshme, por një lider opozite është paksa e veçantë…
Nuk do ta konsideroja ftesën si anormale. Ishte thjesht një dëshirë e mirë e Uashingtonit për të dëgjuar opozitën dhe për të këmbyer opinione lidhur me çështje se si e shikon opozita të sotmen dhe të nesërmen e vendit, se cili është vizioni ynë për Shqipërinë, për rajonin dhe partneritetin strategjik me SHBA, dhe të gjitha këto në funksion të një integrimi sa më të shpejtë në BE.
Çfarë biseduat dhe çfarë paraqitët diçka që Departamenti i Shtetit nuk e dinte nga ambasada dhe rrjeti i tyre në Shqipëri?
Në Uashington, vështirë të ketë gjëra që ata nuk i dinë sa i përket politikës në Shqipëri, zhvillimeve të saj. Por takimi ishte i një rëndësie të dorës së parë pikërisht sepse neve na u dha mundësia që të shpalosim vizionin tonë për një Rilindje Shqiptare dhe të tregojmë me radhë të gjithë hapat dhe vullnetin e plotë në funksion të integrimit të Shqipërisë në BE
Por nëse të thërrasin në Uashington, nuk ndodh sepse duan të të japin një ‘dush’. Ftesa është një moment historik për Partinë Socialiste dhe për kohën, po kaq rëndësi pati në 1996-ën një vizitë e atëhershme me krerët e atëhershëm të socialistëve, Pëllumbi dhe Islami, pas zgjedhjeve të majit 1996.
Vlerësoj se është një moment i rëndësishëm për opozitën kontakti i drejtpërdrejtë i qeverisë amerikane, që janë drejtpërdrejtë përgjegjës për rajonin dhe Shqipërinë, një takim shumë i çmuar dhe shumë frymëzues për ne.
E rëndësishme për të gjithë opinionin është edhe klima me të cilën u pritët në SHBA. Në vizitën e 1996-ës ekzistonte një klimë e caktuar dhe ajo ishte vizita e parë e një partie post-komuniste në Uashington, çka bëri lajm.
Më duhet të them që gjetëm një klimë dhe mikpritje të shkëlqyer, një dëshirë shumë të lexueshme për të na dëgjuar deri në fund lidhur me të gjitha aspektet e rëndësishme të jetës së vendit, sidomos lidhur me mënyrën sesi e shohim të ardhmen dhe se si ne mendojmë që ta projektojmë atë bazuar mbi programin tonë dhe në vullnetin tonë për ta qeverisur Shqipërinë sa më mirë.
Në intervistën e “Zërit të Amerikës” thatë që SHBA është partneri ynë strategjik i parë dhe i padiskutueshëm. Pak kohë më parë, Arvizu foli për qëndrime thelbësisht të kundërta lidhur me disa pika, përfshi dhe ‘21 janarin’. A u sheshua kjo diferencë qëndrimesh në takimin tuaj me zotin Riker?
Në takimin që patëm në Departament nuk patëm asnjë diferencë qëndrimesh dhe nëse mund të them diçka për takimin që u zhvillua pa praninë e mediave, është fakti që viti 2011 nuk duhet të përsëritet më si një vit që ishte traumatik, duke filluar nga tragjedia e 21 janarit dhe duke vazhduar me zgjedhjet shumë të kontestuara dhe njëkohësisht edhe shumë të diskutuara në 8 maj. Nuk folëm për detaje konkrete, por shprehëm vullnetin që gjërat të rikthehen në rrugën e duhur, një rrugë ku nuk kanë qenë që prej anëtarësimit në NATO.
Sa mbështetje gjetët ju për këtë vizionin tuaj për drejtimin e duhur të Shqipërisë?
Unë nuk mund të bëj spekulim lidhur me një takim të këtij niveli dhe për më tepër me miq dhe partnerë që kanë një rëndësi të dorës së parë për Shqipërinë dhe shqiptarët, por mund të them pa droje se u dëgjuam në shumë aspekte dhe me shumë vëmendje.
Mund të themi që SHBA njeh formalisht dhe zyrtarisht platformën tuaj për të ardhur në pushtet?
Nuk besoj se SHBA kanë pasur ndonjë moment që ata të kenë njohur apo mos njohur në kuptimin pezhorativ të fjalës një forcë apo një tjetër, apo të drejtën e secilës forcës për të qeverisur Shqipërinë. Përsëris, që SHBA nuk është aleat i ndonjë partie, por i popullit shqiptar.
Opinionistët mendojnë se një rotacion politik nuk ndodh pa konsensusin e ndërkombëtarëve. A mendoni se vizita juaj do të ndihmojë që Uashingtoni të ketë një opinion më të mirë për ju dhe partinë tuaj?
Partneriteti me SHBA-në ka qenë i mirë. Gjërat janë thënë hapur dhe në mirëbesim. Mënyra sesi SHBA-ja i është qasur Shqipërisë është e vetmja mënyrë që mund të ketë një fuqi madhore që ka luajtur rol historik për ne. Pa SHBA-në, rajoni nuk do ishte ky që është sot.
Morët këshilla lidhur me aksionin politik të PS-së?
Ne shprehëm vizionin tonë, folëm për mënyrën se si ne e shohim të tashmen dhe të ardhmen dhe ishim dakord se rruga që po ndjekim është ajo e duhura dhe po përshëndetet nga faktori ndërkombëtar.
A jeni ju një plan i besueshëm për SHBA, edhe në kuadër të stabilitetit europian?
Rajonalisht, SHBA dhe Shqipëria janë një, kështu që edhe po të shohim historinë e këtyre viteve, politika jonë ka pasur unison me politikën amerikane dhe kjo gjë do të vazhdojë gjatë. Politika jonë është shprehje e përkatësisë së popullit shqiptar ndaj vlerave amerikane.
Kush është qëndrimi amerikan për Presidentin?
Amerika dëshiron që Shqipëria të kapërcejë procesin e zgjedhjes së presidentit, si një provë pjekurie që t’i japë vendit një figurë të unitetit kombëtar. Edhe për BE-në zgjedhja e presidentit do të jetë një mënyrë për të provuar pjekurinë e Shqipërisë.
Në Uashington, a folët për Berishën? A ishte Berisha ende burrë shteti atje?
Nuk folëm për Kryeministrin, por për programin tonë, vizionin tonë për të ardhmen, mënyrën sesi e shohim të mundshme që Shqipëria të ringrihet dhe rikthehet në rrugën e vlerave që mishëron SHBA. Bëmë të qartë vullnetin tonë për ta qeverisur Shqipërinë si partnere të SHBA-së në të gjitha frontet ku aleanca me të na përfshin, por edhe për të qenë një qeveri që do të mishërojë një qeveri në funksion të një shteti në shërbim të të gjithëve. Për një politikë që të mbyllë kapitullin e ndasisë së gjatë dhe të këtij mllefi të pafundmë që gjeneron energji negative dhe për t’i hapur rrugën një politike të re, një qasjeje të re, raport të ri mes qytetarit dhe qeverisë”.
Mllef ku keni dhe ju kontributin tuaj…
Është e vështirë në një arenë si kjo e jona, kur pala tjetër ka zgjedhur të sundojë, jo të qeverisë përmes një lufte me opozitën, t’i shpëtosh asaj që quhet një përbaltje e përgjithshme. Me pak vëmendje, dallimi është shumë i qartë. As unë, as Partia Socialiste nuk kemi rënë në batakun e vulgaritetit të shpifjeve dhe sharjeve që nuk janë as në traditën e shqiptarëve.
Pas vizitës, a e sheh Partia Socialiste me afër pushtetin?
Besoj se kjo vizitë na shërbeu për të paraqitur nga shumë afër atë që ne jemi; si një forcë e angazhuar për ta rilindur Shqipërinë, rimëkëmbur ekonominë, për ta rivendosur demokracinë, ripërtërirë shoqërinë dhe për ta bashkuar Shqipërinë me Europën.
Diçka që ka bërë përshtypje nga kriza e paszgjedhjeve në Tiranë është fakti që SHBA, publikisht së paku nuk kanë qenë aq të ashpra sa ç’kanë qenë partnerët tanë europianë.
A u fol për zgjedhjet në këtë takim?
Ishim tërësisht në një mendje që 2011-ta është një vit që nuk duhet të përsëritet në të gjithë kompleksitetin e tij. Është një vit që ka kushtuar shumë jetë njerëzish të pafajshëm, por edhe zhgënjim të thellë të qytetarëve shqiptarë ndaj votës e të partnerëve tek qeveria…Për këtë arsye, reforma zgjedhore nga partnerët amerikanë, ashtu si ata europianë, shihet si një moment kyç, nga i cili duhet t’i jepet garanci popullit shqiptar se vota e tyre do të jetë e sigurt dhe që shprehja e vullnetit nuk do të cenohet si në të shkuarën.
A u lidhët në vizitën tuaj në Uashington me zotin Arvizu dhe cila ishte merita e tij në këtë vizitë që ai vetë e shpalli dhe përveç kësaj, a ka pasur një lobim tjetër ekstra për vizitën tuaj në Uashington?
PS nuk ka asnjë kontratë lobingu, pasi i besojmë kontaktit të drejtpërdrejtë dhe na mjaftojnë lidhjet që kemi me kongresmenë dhe senatorë, që janë njerëzit e interesuar për Europën, rajonin etj…Ftesa u bë nga ana e SHBA-së, prandaj nuk kishte nevojë për lobim. Ambasadorit Arvizu i shpreh mirënjohjen sepse ishte katalizator i realizimit të shpejtë të takimit, por nuk u takuam fizikisht, për arsye familjare, ai ndodhej diku jashtë Uashingtonit, por kemi qenë në kontakt të vazhdueshëm dhe ka qenë i kujdesur që gjithçka të shkojë mirë.
A patët mundësi të takoheshim me Withers-in në këtë vizitë?
Ai është një mik i madh i Shqipërisë dhe shqiptarëve dhe është për të ardhur keq që një pjesë e vogël e njerëzve në Shqipëri, ata që janë në një elitë pushteti, nuk e respektojnë si një amerikan që ka lënë gjurmë dhe që do të mbahet mend me respekt nga të gjithë ata që e kanë njohur dhe kanë qenë në kohën kur ai ndodhej këtu…
A gjeni një fije që bashkon vizitën në kryeqytetin e SHBA-së, të Edi Ramës, Lulzim Bashës dhe Kreshnik Spahiut?
Unë do të bëja komente nëse do të kishte shkuar Berisha në Uashington. Të tjerët janë të lirë të shkojnë ku i ftojnë apo ku janë të paftuar. Kjo është një çështje për të cilën nuk kam arsye dhe dëshirë të spekuloj.
Në delegacionin tuaj në SHBA ishte edhe deputeti Harasani. Është vendosur paqe edhe me të?
Ne nuk kemi pasur ndonjëherë luftë në PS. Ishte një periudhë e rëndë kur duhet të silleshim si rezistencë opozitare, për shkak të grabitjes së zgjedhjeve dhe mënyrës sesi u soll qeveria, që nuk lejoi as hetimin e zgjedhjeve, jo për të rrëzuar qeverinë, por për të mos lejuar përsëritjen. Vjedhja e zgjedhjeve në dritë të diellit në maj 2011 i dha fund atij qëndrimi, pasi protestat tona intensive kishin si qëllim që ne të dëgjoheshim dhe të gjithë ndërkombëtarët të kuptonin që ka diçka që nuk funksiononte në themel demokratik dhe sot nuk ka partner që mos ta dijë që problemi qëndron tek zgjedhjet dhe se ky është çelësi për të ecur përpara…
Ben Blushi ka folur me të njëjtën gjuhë në mungesën tuaj, pra ka një konvergjencë. Por, gjatë mungesës suaj publikoi një artikull, në të cilin e sheh Partinë Socialiste në një korsi disi më të ndryshme, më të majtë nga ajo që ju propozoni…
Nuk e kam takuar Benin, do ta takoj nesër, pasi është pjesë e strategjisë së komunikimit të PS dhe kemi disa kohë që po përpunojmë strategjinë edhe në funksion të vlerave që ne përfaqësojmë si një forcë e qendrës së majtë, si një e majtë e re. Në kushtet e reja të kohës që jetojmë, besoj se fjala platformë është një spekulim gazetaresk, pasi është e gjitha shprehje e një procesi që e kemi iniciuar dhe jemi angazhuar për të bërë të mundur që mesazhi të përcillet qartë, që ‘Rilindjen’ qytetarët ta perceptojnë si një program real dhe jo vetëm një titull të bukur në një kopertinë.
Megjithatë, zoti Blushi mbajti një qëndrim të ndryshëm për sa i përket Kodit Penal dhe në fund u duk se i gjithë grupi parlamentar i PS-së i shkoi pas qëndrimit të tij. Çfarë ndodhi? Ishte një qëndrim spontan, apo i organizuar?
Ne ishim të angazhuar si me të gjitha kodet e tjera që ta përmirësonim në disa pika nevralgjike dhe praktikisht arritëm të futim në Kod disa masa jashtëzakonisht të rëndësishme, duke nisur nga ndëshkimi më i rëndë i manipulimit zgjedhor, tek dhuna në familja dhe një sërë masash të tjera të domosdoshme edhe në kuadrin e procesit të afrimit të legjislacionit me BE-në. Një pikë ku ishim të ndjeshëm dhe jo për arsye partiake, ishte ajo e statistikave, ku hasëm shumë rezistencë, që vazhdoi deri në pikën tjetër. Konstatuam nga pala tjetër që e dëshironte rrëzimin e Kodit për të vazhduar me alibinë e bllokimit të vendit nga opozita. Sidoqoftë, ajo që ju patë ishte një taktikë për të marrë më të mirën e mundshme, pasi në asnjë moment nuk ka qenë në diskutim votimi apo jo i Kodit.
Përpara se të interesoheni për të përndjekurit politikë, Topalli apo Berisha ju ka kërkuar që të kërkoni ndjesë?
Kush? Ma kërkon ai që ishte në krye të PD-së në Sheshin e Demokracisë dhe që më drejtoi gishtin kur unë isha thjesht një rebel antikomunist, duke më thënë që ti nuk mund të flasësh në mitingun e PD-së, se kërkon të nxjerrësh llumin e kësaj shoqërie nga burgu… Zotëria që kërkon ndjesë nga unë, atëherë ai i quante (të përndjekurit) llumin e shoqërisë. Ndjesë ndaj të përndjekurve duhet të kërkojë partia që u ka marrë votën pa kushte dhe sot e gjithë ditën i ka lënë tërësisht të paintegruar dhe të padëmshpërblyer…
Në prill, ndoshta dalin emrat e parë kandidatë për president. Ju keni një të tillë?
Kam mendimin që procesi mund të nxjerrë emrin, dhe jo emrat procesin. Jozefina Topalli nuk konsiderohet si emër, e jo më të nisë procesin. Përjashtohet çdo figurë e PD-së. Për Fatos Nanon, them se nuk është kandidat i PS-së. Ai ka kohë që ëshë shkëputur nga PS dhe ka bërë një zgjedhje të tijën për të ndërtuar një profil mbi palët dhe ka shprehur ambicien për të gjetur konsensus për president. Ne nuk duhet të hyjmë në këtë se kush do ta kërkojë i pari konsensusin.
Do ketë proces të vetin selektues Partia Socialiste?
Nuk ka asnjë proces të tillë. S’ka kuptim.
Nano paradoksalisht është distancuar nga ju. Mund të jetë një zgjedhje in-extremis nga Partia Socialiste për të nxitur skenarin e zgjedhjeve të parakohshme, për shkak të mbështetjes që ka brenda LSI dhe PD. Zgjedhjet e parakohshme janë skenar për të cilën PS është gati?
Partisë Socialiste i duhet një figurë e unitetit kombëtar, mjafton vullneti i palëve për të nxjerrë vendin faqebardhë nga ky proces, që shihet nga miqtë si një provë e rëndësishme në rrugën e integrimit europian. Do ishte fatkeqësi të dilnim nga ky proces me imazh të dëmtuar.
E shikoni Topin dhe Spahiun si ndihmës për të forcuar një aleancë të majtë?
I shikoj si faktorë demokratizues për një të djathtë që ka nevojë të flasë shqip, të demokratizohet, për një të djathtë që ka nevojë për të respektuar shqiptarët.
Meta duket se po bën disa lëvizje të dukshme dhe disa të padukshme. Të padukshme janë ato si oponenca ndaj kandidaturës për zonjën Topalli, të dukshme, ajo e Metës për konsensus për presidentin dhe në fund, deklarata e tij se do të respektonte kontratën me PD-në deri në fund të mandatit dhe se ishte herët për një marrëveshje të re…
Ilir Meta është zgjatim i qeverisë dhe nuk është një zgjatim dosido, zgjatimi që mban qeverinë në këmbë dhe për sa kohë është në këtë pozicion, nuk ia vlen të diskutojmë për Ilir Metën, se ai është në këtë pozicion dhe ka zgjedhur të mbajë në këmbë qeverinë e Berishës.
Koalicion me Metën e Spahiun në zgjedhjet e ardhshme?
Ne do t’i fitojmë zgjedhjet me koalicionin e “Aleancës për të Ardhmen” dhe jam tërësisht i fokusuar tek domosdoshmëria për t’u dhënë shqiptarëve në prag fushate një program të qartë qeverisës.

Hoxha: Ndjej trishtim, jo pendesë, populli nuk më kërkon mua faj. Këta po rrjepin Shqipërinë

Nexhmija sulmon librin e Fevziut: Është bërë me dokumente false. Në 20 vjet tani është bërë shumë më keq se në 20 vitet tona të para. 
Intervista e Nexhmije Hoxhës në “BUGAJSKI HOUR” në Albanian Screen.
Herë herë duket sikur flet përçart, por Nexhmije Hoxha është e qartë kur flet për ata që erdhën në pushtet pas rrëzimit të diktaturës dhe që i quan trashgimtarë të kuislingëve. E veja e diktatorit nuk pranon të kërkojë ndjesë, madje në mjaft momente duket sikur mburret për atë që ka ndodhur në 50 vjet, ndërsa e mbyll intervistën se në 50 vjet janë vrarë më pak njerëz se sa në 20 vietet e fundit. Për herë të parë ajo pranon se ka pasur frikë për fëmijët në vitet 90’ dhe thotë se kjo ka qenë edhe një nga arsyet pse ka heshtur dhe nuk i ka kundërshtuar ato që janë thënë deri tani. “Nuk mё pёlqen, mё krijon trishtim, por pendesё nuk krijoj dot. Pse ata qё mё vranё mua gjithё shokёt e shoqet 28 mijё, nga tё Komitetit Qendror vetёm unё kam mbetur, tё tёrё u vranё. Kush ka kёrkuar falje pёr kёto, kush ka kёrkuar gjer mё sot. Ata nё fakt  kanё ardhur, kanё zёnё vend deputet tani, pse do t’u kёrkoj atyre falje, popullit po, por ai nuk mё kёrkon mua faj..”


J.Bugajski: Teksa flasim për disa nga ndryshimet radikale në Shqipëri në fundin e viteve 60-të, në vitin 1968, Shqipëria u deklarua vendi i parë ateist në botë.  Mund ta shpjegoni arsyen që fshihej pas kësaj politike?
Nexhmije Hoxha: Nё popullin tonё nuk pati mbёshtetje Kina. Krejt ndryshe me sovjetikёt gjeti njё afёrsi shpirtёrore, me kinezёt nuk mundi ta bёnte kёtё. Kinezёt ishin kёtu se erdhёn shumё nё industrira, ne gjёra tё tjera, por ata ishin shumё tё ftohtё, rrinin shumё tё bashkuar. Shqiptarёt janё mё ekspansivё. Politika ishte ashtu. Ështё kritikuar Shqipёria nё izolim, por nuk ka krahasim me atё qё u ishte ngulur kinezve nё marrёdhёniet me tё huajt. Ata rrinin vetёm bashkё dhe kёshtu nuk ngjitёn kinezёt kёtu, as politika kineze. Ne pёrfituam nga ndёrtimet, nga tё gjitha ato qё u bёnё, kurse Shqipёria nё Kinё edhe sot ka shumё ndikim, ka mbetur e paprekur dashuria ose respekti. Konkretisht djali im Iliri, ёshtё inxhinier. Ka mbaruar inxhinieri mekanike. Punё nuk ka patur nё gjithё kёto vite pёrmbysje. Ai tani ёshtё konsulent qё pёrcjell biznesmenё shqiptar qё marrin porosi nё Kinё dhe ata e presin me shumё dashuri atje, me ambasadёn kёtu dhe atje i shoqёron kёta. Nga ana tjetёr, qeveria e Partisё Demokratike nё fillim mbajtёn qendrim shumё tё keq duke e konsideruar Kinёn si njё vend komunist, ndaj ishin pёrbuzёs. Por shpejt ata shkuan dhe nё Tajvan, krijuan lidhje dhe nё Tajvan. Por ndryshoi aq sa kёto ditё mund ta keni dёgjuar qё Berisha propozoi  që si gjuhё e dytё nё shkollat tona tё vendoset kinezçja dhe ёshtё bёrё qesharak nё kёtё drejtim se ёshtё njё gjё e pamundur dhe panevojshme qё tё vihet si gjuhё e dytё.  Ka njerёz qё interesohen. Ështё interesant se ështё njё vend qё po zhvillohet dhe kulturёn dhe tё kaluarёn e ka tё shkёlqyer, ia vlen dhe ka njerёz qё tregojnё interesim, por nuk mund tё detyrosh tё rinjtё qё ta bёjnё atё gjuhё tё dytё, sepse kjo nuk shkon. Por tё mbetemi tek influenca. Filmat tanё p.sh qё janё bёrё nё kohёn  tone, atje vazhdojnё t’i shfaqin natyrisht sepse i konsiderojnё edukative pёr popullin.
J.Bugajski: Folëm për Bashkimin Sovjetik, Kinën. Le të flasim pak edhe për Shtetet e Bashkuara. Edhe pse nuk kishte një marrëdhënie formale, cili ishte ndikimi amerikan në Shqipëri? Ndikimi amerikan në Shqipëri gjatë viteve 70-të, 80-të, deri tek ndryshimet e viteve 90-të. Për shembull, cili ishte roli i “Zërit të Amerikës”? Si perceptohej ai nga partia?  Le tё flasim pak pёr marrёdhёniet me Shtetet e Bashkuara gjatё regjimit komunist dhe pas vdekjes sё Enver Hoxhёs. Si do ta përshkruanit atë periudhë për sa i përket ndikimit amerikan?

Nexhmije Hoxha: Po ndalem qё nё fillim lidhur me marrёdhёniet me Shtetet e Bashkuara. Unё mendoj dhe, kёshtu ёshtё e vёrteta e pёrgjithshme, qё miqёsia mё e pёrhapur, qё ligjet mё tё mira tё popullit tonё, nё vendin e parё e kanё Shtetet e Bashkuara, historikisht. E para, sepse për Shqipёrinë nё gjendjen e varfёrisё sё saj, papunёsisё sё saj, prapambetjes, Shtetet e Bashkuara ishin toka e premtuar. Kanё ikur emigrant, disa integroheshin atje, dihet kjo. Kanё krijuar ato shoqatat e tyre, Fan Noli, Faik Konica krijuan shtypin e tyre, shumё patriotik. Pastaj delegacione qё dolёn nё mbrojtje tё Shqipёrisё. D.m.th kjo ёshtё kryesorja. Disa nuk u ambientuan dot dhe u kthyen. Pёr kuriozitet mund t’ju them qё nё Amerikё nё atё kohё para luftёs nga 1912-1913  shkuan edhe babai i Enverit bashkё me djalin e madh. Babai punoi nё njё fabrikё tekstile, pa mjeshtri, duke mbledhur gjёra dhe nuk rezistoi dot, nuk e pёrballoi dot dhe u kthye. Ështё pёr tё qeshur se Enveri thoshte qё mё ka sjellё njё xhaketё alla amerikane me katrore kёshtu  tё trashё dhe njё stilograf tё trashё. Kaq mundi tё sjellё, kurse djali ndenji atje nё njё fabrikё hekuri mё duket. Mirёpo ai u sёmur dhe nga mosha 28-30 vjeç vdiq. Kurse ajo qё vlerёsohet lart nё rrethin politik ёshtё mbrojtja qё i ka bёrё Presidenti   Ëillson çёshtjes shqiptare, tamam nё njё moment qё Shqipёria po coptohej, si tё thuash nё mes, dhe ishte rrezik tё mos mbetej as kjo Shqipёri. Enveri thoshte copё Shqipёri. Kemi pёr detyrё i  thoshte dhe kosovarёve- duhet tё na kuptoni se detyra jonё ёshtё  tё mbrojmё kёtё copё Shqipёri,- pёr Shqipёrinё zyrtare e kishte fjalёn. Pastaj erdhi periudha jonё dhe me duhet tё them se kёto marrёdhёnie u ftohen. Neve, gjatё luftёs -dhe me fakte kjo- Enveri ka patur mё tepёr besim tek misioni amerikan megjithёse erdhi pak vonё, dhe ishte i njё niveli mё tё ulёt,  duke u kapur tek njё person qё kishte origjinё shqiptare, por qё politikisht  punёn e tij e bёnte mirё si qytetar amerikan, por nuk ishte nё nivelin e misionarёve anglezё qё kishin ardhur mё parё dhe disa nga ata u bёnё ministra pastaj, ose ishin general, major, qё kishin lidhje. Dhe  janё shkruajtur nё libra kёto nga vetё kёta pёrfaqёsues, amerikani ose shoku i tij dhe thoshin se Enveri kishte mё besim tek ai se atij i jepte mё shumё informacione, sepse atё konsideronte lidhje me  Shtetet e Bashkuara, jo me anglezёt. Nё fakt anglezёt e treguan edhe kur ishin kёtu qё ishin tё dyzuar, megjithatё nuk mundёn tё heqin dorё nga ndihma kundёr partizanёve, sepse ishte vetё objekti kryesor i luftёs sё tyre pёr shpёtimin e Anglisё dhe Anglia vuajti shumё. Por pёr  amerikanёt ai e dinte se u shkonte direkt departamenteve tuaja. Pastaj erdhi ftohja. Unё do tё them mendimin tim qё nga tё dy palёt ёshtё vepruar gabim, ose nuk ka patur mirёkuptim si tё thuash. Pse? Unё mendoj se ishin fajtor tё dy palёt sepse duhet tё ishte njё mirёkuptim mё i mirё. Unё pёrfytyroj Shqipёrinё qё propagandonte, qё hidhte bomba tё mёdha pёr antiimperializmin si njё fёmijё, qё tё vёrtetoj atё personalitetin e vet, rreh kёmbёt edhe bёrtet – ёshtё e njohur kjo. Kurse Shtetet e Bashkuara  qё ishin njё shtet i pjekur, njё burrё i pjekur pra, duhet ta kuptonte kёtё. Jo, Shtetet e Bashkuara u treguan shumё kёrkuese, shumё kryeneçe. Tё dy palёt nё gjёrat qё ne i kishim vendosur pёrgjatё luftёs si çёshtje e Zogut apo tё tjera. Nuk e trajtuan shumё nё kёtё kuptim, qё ky ёshtё njё vend strategjik. Dale tё bёjmё atё qё mendon Hrushovi apo t’ia hedhim Hrushovit. Nuk ka patur mesazhe tё kёtilla, por nuk kanё munguar mesazhet, nuk kanё munguar mesazhet edhe nga Enveri. Sot po shkruajnё persona tё ndryshёm qё kish dёrguar, duke gjetur mёnyra pёrmes pёrfaqёsuesve tanё nё OKB, se ata krijonin mundёsi bisedimesh, avancimesh, por kёtu pa prekur- kjo ishte tabu pёr Enverin-  interesat, vendimet qё kish marrё Enveri pёr pavarёsinё, qё ishim komunistё qё kishim kёtё pikёpamje, kёtё mentalitet. Pas Bashkimit Sovjetik u bёnё pёrpjekje ja kёshtu me mesazhe, por kёtu mё aktive u tregua Franca, Shtetet e Bashkuara jo.

J.Bugajski: Siç përmenda edhe më parë, “Zëri i Amerikës”…Presupozohej se ai nuk pritej mirë nga partia, nga qeveria…
Nexhmije Hoxha: Zёri i Amerikёs po tё dёgjoje programet fliste shumё gjёra keq pёr Shqipёrinё. Keq shumё keq.Unё e di kёtё. Atёherё ne nuk mund tё kёrkonim qё Zёri i Amerikёs dhe ndonjё tjetёr tё bёnte kёtё qё donim ne, por programi ishte i ndёrtuar i tillё. Si tani p.sh  ju vini kёtu, dhe bёjmё kёtё intervistё. Ju e dini kush jam unё dhe unё e di kush jeni ju, dhe unё them atё qё mendoj, por atёherё kjo nuk mund tё bёhej. Enveri i ka refuzuar njё intervistё Sulzbergerit, gazetar i njohur amerikan. Enveri nga ana tjetёr atё e kishte lexuar qё nё njё darkё tё mbretit tё Greqisё bashkё me kёtё kishin diskutuar pёr ndarjen e Shqipёrisё, jugun grekёt dhe veriun serbёt. Nuk mund ta pranonte njё gjё tё tillё. Ndoshta ёshtё mendimi im qё ai duhet tё kishte dalё pak mё shumё ose tё priste njerëz, jo Sulzbergerin. Jam dakord me kёtё, por meqё gazetarёt e vinin nё pozitё tё vёshtirё  qё tё afirmohej p.sh tё dilte me pozicion kundra Bashkimit Sovjetik, tё thoje diçka kёshtu. Ai këtë nuk e bёnte dot dhe irritohej dhe pastaj edhe e bezdisnin. Pse nuk u bё President?… Ai mund tё bёhej President, por nuk e donte atё pozicion thoshte do rri tё merrem unё me biseda. Ai nё fakt kishte qejf tё shkruante. Ka bёrё 100 libra, janё fjalime pune, nё pleniume, byro,nё sekretariat, 13 janё personale. Kurse Shqipёrisё nuk  i ka lёnё fshat pa parё. E rrahu nё çdo pёllёmbё, derisa nё 1973 erdhi kriza e parё e zemrёs. Ai kishte 40 vjet me diabet, por çdo e keqe ka tё mirёn e vet. Ai i vuri vetes njё disiplinё trajtimi tё sёmundjes sё tij, kushtet i kishte, natyrisht ia pёrgatisnin tё gjitha. Ai jetoi gjatё, por sëmundja  i preku sytё edhe zemrёn. Pastaj  ai shkruajti edhe kujtimet, 13 libra janё me kujtime, njё  vёllim ёshtё me Hrushovin, njё vёllim ёshtё Titizmi, njё vёllim pastaj ёshtё njё libёr  pёr Greqinё qё del nga ky ditari, dy popuj miq etj.
J.Bugajski: Më lejoni t’ju pyes. Ju përmendët rolin e Enver Hoxhës gjatë kësaj periudhe. A ishit ju një këshilluese e afërt? A kërkonte ai këshillën tuaj për çështje të rëndësishme politike? Për çështje të brendshme dhe ndërkombëtare? Ju ishit në dijeni të gjithçkaje që ndodhte. Ju ishit e mirë informuar mbi politikën ndërkombëtare.
Nexhmije Hoxha: Sidomos pёr çёshtjet ndёrkombёtare ishte tema qё ne e bisedonim rregullisht. Enveri ishte dhe njё person i tillё pavarёsisht akuzave qё bёhen, ishte shumё reflektiv. Pёr tё vendosur diçka ai reflektonte por kёrkonte dhe verifikim, dhe njё nga personat qё ai verifikonte  kёto gjёra isha unё. Ne pasdarkat i kishim tonat, se problemet familjare nuk i dinte, por kёto biseda ishin tё kёndshme nga pikёpamja e debatit qё bёnim lidhur me zhvillimet nё botёn ndёrkombёtare. Axhanset, buletinet e agjensisё tonё telegrafike i merrte Enveri  dy herё nё ditё, njёherё nё drekё, dhe  njёherё nё darkё. Ato lexoheshin nga ai dhe lexoheshin edhe nga unё dhe diskutoheshin, lidhur me Jugosllavinё, me Kinёn me kё tё ishin. Kurse çёshtjet e ushtrise dhe çёshtjet sekrete ishin tabu me mua, ato i trajtonte vetё, dhe unё isha e painteresuar pёr ato gjёra. Tani lidhur me  kёtё qendrim qё thoni juve, unё kam qenё gjithmonё dakord  e pohoj nё asnjё rast nuk kam patur kundёrshtim. Por mund t’ju them pёr mё vonё nё periudhёn kur iku Enveri. Nuk kam qenё konservatore nё periudhёn e tranzicionit siç mё konsiderojnё- njё konservatore qё kam frenuar shokёt. Unё nuk kam qenё asnjёherё nё Byronё Politike, mё kanё propozuar po unё nuk pranova, as Enveri nuk ka qenё dakord. Kam qenё jashtё, nuk kam qenё vendimmarrёse dhe jam akuzuar se frenoja shokёt qё ishin pёr njё ndryshim. Nuk ёshtё e vёrtetё. Unё kam aprovuar pjesmarrjen nё Bashkimin Europian, dhe kam pranuar ndёrhyrjen e NATO-s nё Kosovё, dhe e kam nё njё dokument, qё deri sot nuk e kam botuar dhe dua tjua bёj tё njohur juve. Kjo ёshtё bёrё shkas qё tё ndahen shokё marksist- leninist me mua, pse unё mbёshteta NATO-n, d.m.th tradhëtova vijёn tonё. Konservatore unё nuk kam qenё. Tani ka njё problem, se nuk dua tё futem nё çёshtje tё familjes, por kjo ёshtё bёrё shkak. Nё periudhёn e tranzicionit qё unё u ndodha shumё keq, se unё isha objekti kryesor i tёrё goditjeve nga ana e forcave qё po vinin nё pushtet, qё nuk ishin demokratë tё vёrtetё, por qё ishin trashëgimtarёt e kuislingёve e tё gjithё atyre qё ne i kishim patur armiq gjatё luftёs. Ndaj mua mu desh qё tё mos dilja me shpatё  pёr tё mbrojtur çdo gjё, tё luaja rolin qё mё pёrkiste. Nuk e bёra dot se tёrё preokupacioni im ishte tё mbroja familjen. Tre fёmijё kam unё, dy djem dhe njё vajzё. Kishim 7 nipёr, tash jam bёrё me stёrnipёr, kёshtu qё unё kisha 15 veta nёn mbrojtje. Duhej t’i mbroja se kёrcёnimet ishin tё parat. Deri mё sot unё nuk kam folur pёr kёto gjёra publikisht, kёshtu qё nuk luajta ndonjё rol kundёrshtar. P.sh njё grup komunist, antifashist nga  ata qё e donin Enverin dhe nuk ishin pak, le tё thonё kёta qё populli ishte kёshtu e deshi kёtë. Populli akoma mendonte me tё kaluarёn, tjetёr qё jeta i bёri, kёtu tashi na kanё harruar, na kanё braktisur, por atёherё nuk ishte ashtu, dhe u ngritёn ata dhe nga tё gjitha rrethet u mblodhёn nё Gjirokastёr, me delegacione. U njoftova qё do tё vinin  nё Tiranё tё vendosnin monumentin nё vendin qё ishte. Tё vinin ata nё Tiranё dhe tё vendosnin monumentin do tё thoshte qё nё sheshin Skёndёrbej tё luftohej, si tё thuash tё krijohej konflikti, se do tё dilnin dhe ata qё e rrёzuan. Pra vetё me popullin do tё krijohej njё gjakderdhje. Kёshtu qё nuk ka qenё vetёm Ramiz Alia kundёr gjakderdhjes. Kam qenё edhe unё dhe po them se kam patur  njё rol edhe nё gjёra qё pastaj mua mё kushtuan. Nё çfarё pikёpamje, megjithёse unё isha pak e ftohur me Ramizin nё atё kohё se nuk mё pёlqeu mёnyra si u proçedua nё rrёzimin e monumentit, sidomos nga Ministri i Brendshёm ose sekretari ndihmёs i Ramizit. Për këtë situatë unё shkova nё zyrёn e Ramizit. I thashё unё jam shoqe e vjetёr, jam bashkёshorte e Enver Hoxhёs. I thashë se  ky grupi qё po mblidhej  donte tё sulmonte Tiranёn, kёrkonte edhe dorёhqjen e tij. Unё i thash qё do tё shkoj nё Gjirokastёr dhe t’u flas kёtyre njerёzve tё mi dhe t’i bind qё kjo gjё ёshtё njё aventurё dhe kjo krijon njё gjakderdhje, nuk mund ta lejojmё qё tё derdhet gjak. Dhe Enveri sikur tё ishte gjallё nuk do tё lejonte qё kjo tё ndodhte, jo mё njё monument i bronxtё atje. Mirёpo Ramizi tha, dhe tё drejtё kishte- se kjo ёshtё njё gjë shumё  e rrezikshme pёr ty, nuk mund tё udhёtosh. Jo nuk bёhet nuk mund tё shkosh –më tha.Nё tё vёrtet ishte gjendja shumё e rёndё, nuk mund tё bёheshin udhёtime, tё ndalnin nё mes tё rrugёs. Dhe atёherё i thashё le tё zgjedhin delegacionin dhe tё vijnё nё Tiranё. Epo tha shumё mirё, dhe kjo u bё. U zgjodhёn 50 vetё nga rrethe tё ndryshme, erdhёn nё Tiranё dhe shkova unё atёherё me Ramizin pёrkrah. Por mua atёherё komunistёt e vёrtetё, se kёta ishin vullnetarё tё Enverit, ata nuk e pranonin Ramizin kёrkonin dorёheqjen dhe atёherё nga ky gjest qё bёra unё, se dola, fola atje nё mbёshtetje dhe thashё se nuk ёshtё koha tani pёr dorёheqje- tani kё do vёmё , kujt do t’ia dorёzojmё. Atёherё mua mё quajtёn tradhtare. Nga njё anё sulmohesha nga demokratёt dhe kёta mё sulmuan dhe pёr njё kohё ashtu mё trajtuan. Duke u plakur njё çikё dhe duke kaluar koha, jemi pak mё tё zbutur. Unё nuk kam lidhje me asnjё parti, me asnjё grup, qoftё dhe kёto tё Partisё komuniste. Unё jetoj tani me fёmijёt.
J.Bugajski: Si do ta përshkruanit Shqipërinë gjatë 20 viteve të fundit? A është Shqipëria një vend demokratik? A është ajo një demokraci e suksesshme? Si do ta përshkruanit sistemin tani?
Neshmije Hoxha:Mё vjen keq por çёshtja pёr mua nuk ka shkuar pёrpara,por ka shkuar mbrapsht, nё kuptimin qё pёr shumicёn e popullit jeta nuk ёshtё pёrmirёsuar por pёrkundrazi ёshtё pёrkeqёsuar. Tjetёr gjё ёshtё qё kёta thonё se varfёria ishte nё njё gjendje kaq tё skajshme, por nuk ёshtё ashtu. Bёhej njё jetё modeste. Vitet e fundit ёshtё e vёrtetё qё u vendos qё tё bёhej ky ndryshim, u bё. Unë e  kam thёnё se ky tranzicion nuk besoj se ngjau nga disa fenomene se nuk kishte qumёsht se nuk kishte ku di unё ndonjё gjё tjetёr, por ky ishte njё fenomen qё ngjau nё tё gjithё kampin dhe ngjau  pёr çёshtje jo të brendshme. Po i kthehem disa teorive tё vjetra se ndoshta sistemi jonё erdhi nё njё kohё mё tё hershme dhe kam lexuar diçka aty tё Marksit qё kur mbaroi njё nga vёllimet e “Kapitalit” i shkruan Engelsit: Nё qoftё se neve thotё do tё kuptohemi dhe idetё tona do tё pёrkrahen nё vendet mё tё pёrparuara të botёs, Shtetet e Bashkuara, Gjermani, Angli, Francё, neve duhet tё jemi shumё tё lumtur, shumё tё kёnaqur. Kurse thotё nёse kёto do tё pёrkrahen nga vende tё prapambetura si Rusia, India etj kjo ёshtё njё fatkeqёsi e madhe qё do tё shkaktoj shumё dhimbje. Mua kjo mё duket si njё profeci gjeniale si tё thuash dhe them se pikёrisht ndoshta ishte pak e parakohshme, por ama e them edhe që vetë kёto 70 vjet tё Bashkimit Sovjetik dhe 50 vjet tonat, prapё teoria e Leninit qё mund tё ndёrtohet komunizmi megjithёse teorikisht tek neve nuk ishte ndёrtuar  as socializmi i plotё qё ndanim prapё fazёn e parё nё dy pjesё. Madje nё njё kongres meqё Stalini kish thёnё qё ёshtё ngritur industria ne ndёrtuam fazёn e parё, thosha po dale ne kemi akoma njё prapambetje shumё tё theksuar, jo ne akoma socializmin nuk e kishim shijuar jo mё  komunizmin. Kёshtu qё mua kjo mё ka intriguer. Mbase mё tёrhoqi pak edhe profesioni im i vjetёr se isha edhe drejtore pёr njё kohё tё gjatё e Institutit tё Studimeve Marksiste-Leniniste. Pastaj fundi unё fantazoj tani kёtu, jam mbyllur nё vetminё time dhe kjo nuk i prish punё njeriu. Pёr tё tjerat çfarё ngjanё me familjen janё kaq tё dhimbshme dhe kaq skandaloze sa qё unё sot pёr sot nuk kam dashur qё t’i bёj publike. Kam vuajtur shumё, kam bёrё tre burgje, pesё vjet tё tёra nё moshёn 70 e ca vjeç, ka bёrё burg djali im kot, pse shkruajti njё artikull pёr babanё e vet nё njё gazetё, ka vuajtur burri i vajzёs sime, dhёndri. Ështё arkitekti mё i talentuar them unё i Shqipёrisё burri i vajzёs sime qё ka bёrё Pallatin e Kongreseve, Ish muzeun ose qё e quajnё Piramida tani. Ai u quajt kupolë, u akuzua se bёri atentat  nё njё supermarket. Tё nesёrmen  doli vetё Berisha dhe e quajti kupola e terroristёve, gjoja ekzistonte “Hakmarrja pёr Drejtёsi” kurse ky grup tani ёshtё nё Zvicёr dhe ka marrё tё drejtёn e strehimit. Kjo çёshtje ishte false fare, dhe ky ndenji 6 muaj pa kontakt me familjen, pa avokat, i izoluar komplet. Pastaj fёmijve tё tjerё,me kërcënime vijmё tё djegim shtёpinё. Unё kisha fёmijёt e vegjёl çtё bëj ti hedh nga ballkoni thosha, kёshtu qё unё nuk u mora shumё me politikёn pastaj. Nga ana tjetёr nuk mё shkonte nё mend qё do tё bёja burg. U burgosa, u çova gjer nё burg nё Tepelenё. Ju nuk e dini por ёshtё pikёrisht atje ku ёshtё bёrё edhe lufta italo-greke, ёshtё luginё e vёshtirё prandaj u mundёn edhe italianёt atje. Shumё e izoluar, tё mё largonin nga Tirana, tё mё largonin nga gazetarёt e huaj se vinin shumё intervista edhe nё burg. Dhe ç’bёnin nё burg, i lejonin. Kurse unё nuk i doja. Ata thoshin jo do t’i pranosh se thonё pastaj qё tё kemi ndaluar neve, se mbanin kёtё formёn e demokracisё. Mё detyronin qё unё t’i pranoja dhe tё flisja me ta. Pёrveç burgjeve unё sot nuk kam shtёpi. Kjo shtёpi nuk ёshtё imja ёshtё e vajzёs, se ato kanё shkuar nё qytet, se dhëndrri ёshtё arkitekt dhe vajza ёshtё arkitekte, kanё punuar bashkё, krijuan kushte. Ma kanё lёnё mua kёtё shtёpi. Dola nga burgu se ma morёn shtёpinё. Se kёtu na dhanё, kёtu e dini ju atё teorinё se tё gjithё dhanё diçka dhe morёn shtёpinё qё u bё pasuri e tyre, kur u bё ndryshimi. Mua mё thanё sa tё dalёsh nga burgu, por edhe sot mua shtёpi nuk mё kanё dhёnё. Unё marr 250 dollarё nё muaj, ku pёrfshihen edhe 30 dollarёt e veteranёs sё Luftёs Nacionalçlirimtare. Unё kam punuar 70 vjet vetёm pёr emancipimin e gruas, dhe nuk kam asnjё  favor tjetёr, 150 dollarё paguhet elektriku dhe telefoni dhe njё grua, se unё kam njё punёtore qё vjen disa orё e më ndihmon, se unё jam e vetme, djalin e kam ngjitur kёtu, rri veç, por komunikojmё…
J.Bugajski: Nuk kemi shumё kohё ndaj do tё bёj pyetjen e fundit. Tё kthehemi tek regjimi komunist. Cila ishte kostoja e izolimit, patёm pёrfitime apo tё kёqia?
Nexhmije Hoxha: Tani mua mё intereson qё kёsaj çeshtje ti pёrgjigjem tamam.. Atё qё ka pёrfituar Shqipёria gjatë kёtyre vjetёve nuk mund te krahasohet me asnjё periudhё tjetёr. Ne e gjetёm Shqipёrinё pa hekurudha me pak shkolla fare te kufizuar, 90% analfabetizёm, me sёmundje endemike nё zona tё tёra, vetёm disa shtresa ishin tё mbrojtura. Me njё varfёri të madhe,jo me elektrik por me qirinj, me pishё bile dhe tё papёrshkruar nga ana ekonomike nga ana kulturore. Nё tranzicion nuk mund tё mohohet, e sulmojnë komunizmin, por për mua kjo është e padrejtë. Pse ç’prish komunizmi.? Komunizmi shqiptar  domethёnё. Komunistёt luftuan pёr kёtё Shqipёri qoftё gjatë luftёs edhe pastaj nё ndёrtim, emancipimin e gruas, emancipimin e gjithë shoqёrisё,me elektrifikimin e gjithё vendit, prandaj populli pёrfitoi shumё me industrinё qё u ngrit, me hidrocentralet, u bё njё vend europian, shkolla shqiptare dhe sot vlerёsohet jashtё, dalin mё mirё fёmijёt tanё se sa atje, ka qenё njё shkollё e fortё. Artistёt tanё nuk u bёnё ata artistёt qё kanё zёnё skenat botёrore sot. Sot nё 20 vjet them unё ёshtё bёrё shumё mё pak dhe mё keq mё shtrembёr nga ç’ёshtё bёrё nё 20 vjetёt e para tonat. Tё kishim ne gjithё kёto fonde qё derdhen nё Shqipёri sot me tё drejtё, pa tё drejtё,- nuk e di, atë e shikojnё tё tjerёt, do shkonte para. Vetёm se ne shkonim pёrpara nё mёnyrё modeste, nga pak. Por ama shqiptari thotё njё fjalё qё atё e nxirrnim dhe nga dhjami i pleshtit si tё thuash me njё kursim tё madh, me planet pesёvjeçare. Unё vazhdoj tё kem admirim pёr planet tona pesёvjeçare. Mёnyra se si u krijonte dhe jepte rezultate. P.sh  këta hoqёn njё dimer tё fortё. Ne hoqëm dimra të fortë, por çdo fshat kishte maternitetin e vet, ambulancёn e vet,  rezervat siguroheshin qё nё verё, ishte aksion, kishim njё administratё shumё mё tё pёrgatitur. Gjithё ata tё rinj qё fola mё parё qё shkuan nё mal. Ata u kthyen. Shteti ngriti administratёn, madje shteti i ri u ngrit qё gjatё luftёs. Kёshillat nacionalçlirimtare ishin ato qё administronin fshatin edhe luftёn dhe që  u kthyen edhe nё administratë. Ne u kthyem nё Shqipёrinё e lirё me njё ushtri tё ngritur, tё pёrgatitur, tё gatshme. Tani kёtu ёshtё puna qё nuk ёshtё e drejtё qё janё kapur kёta tё mundurit them unё. Kёshtu i quaj dhe mundohen ta rishkruajnё historinё, po luftojnё edhe dёshmorёt edhe luftёn tonё, sakrificat. Nuk duan ta zёnё nё gojё çfarё ёshtё bёrё, kёto ndryshime,jo vetёm, por ata hynё dhe i prishёn varret e dёshmorёve tanё. Kur erdhi Berisha nё fuqi nё fjalimin e tij tё parё si President tha se jemi bashkёfajtor dhe bashkёvuajtёs. Nё qoftё se vёrtet do tё ndёrtohej politika e kёtyre politikanёve tё rinj, demokratёve e kam fjalёn, tjetёr ёshtё edhe socialistёt kanё ato tё tyret, se me mua nuk kanё kontakte, as unё me ta, dhe ata  kanё ndryshuar komplet, ёshtё kot qё ai thotё partia e Enverit. Ja edhe tani qё i kёrkohet nga ndёrkombёtarёt qё tё pёrgjigjet pёr statusin e vendit kandidat, ai prapё sulmon opozitёn duke e quajtur partia e Enverit, ose kryesinё e pinjollёve  ose tё fёmijve tё bllokmenvё, se kёshtu  e quan edhe Edi Ramёn, se ka patur njё baba tё mrekullueshёm, shumё njeri i lartё. Kёto janё gabime qё po bёhen nё kurriz tё popullit. Tani jemi para 100 vjetorit, tё pavarёsisё. 50 vjet nё kёto 100 vjet janё tonat. Si mund tё shuhen kёto si popull njёherё, çfarё ka sakrifikuar populli, e ka bёrё me gjak me djersё me varfёri dakord me ato sakrificat tona, por  thonё tani nuk keni qenё shumё mirё, keni qenё shumё keq, por pa borxhe. Enveri ka qenё gjirokastrit. Gjirokastritёt flitet se janё shumё kursimtarё qё dhe macen e lidhin kur hanё bukё. Enveri e vuri nё kushtetutё  kundra borxheve, kredive se e pa ku mbaroi edhe Titoja. Tani kёto duhet t’i njohin, si do tё shkojnё nё Vlorё, çfarё do tё thonё pёr kёto 50 vjet?. Kёto ditё ёshtё hapur njё fushatё e tmerrshme, pёrveçse janё shkruajtur nja tre libra pёr mua njёherё, pale pёr Enverin. U ngrit njё gazetar, bёri njё biografi – e parё thotё nё bazё tё dokumenteve personale tё Enver Hoxhёs. Shkuan 7 kryeministra tё vjetёr e tё rinj tё kёsaj kohe edhe tё Kosovës bile dhe promovuan kёtё libёr tё njё gazetari. Nё fakt nuk promovohet libri qё ёshtё bёrё me dokumenta false dhe ka marrё kujtimet e njerёzve qё janё kundra  Enver Hoxhёs. Ështё njё libёr shumё i poshtёr, shumё i keq. Si mund tё shkojnё tё tёrё qeveritarёt  tani. Por ka disa merita dhe ai tё tijat. Dakord bёje si Mao, 7 drita dhe tre izolime. Unё i vuaj tani, kёrkojnë edhe nga unё faje dhe unё tani kёrkoj pendesё. Pavarёsisht unё nё veten time, nё ndёrgjegjen time kёtё gjё jam nё gjendje ta gjykoj,  ku kemi bёrё gabim dhe ku kemi bёrё faj dhe sa kemi faj, por i kemi bërë  jo me ndёrgjegje jo me dashje. Psh  mund tё them se unё nuk kam pёrgjegjёsi, se mё quajnё kriminele mua – edhe nga shkrimtar tё shquar,- se  kam qenё gjithё ato vite anёtare e Komitetit Qendror dhe vendime  janё marrё atje, por  jo pёr njerёz tё caktuar, pёr kёtё vendimet i merrnin tё tjerёt. Kam qenё deputete nё tё gjitha legjislacionet, kёto po t’i mbledhёsh nё 50 vjet janё qindra mijёra vetё. Tani ёshtё fajtor gjithё ky popull pёr kёto gjёra. Tani unё e ndjej qё kёtu ka gjёra qё nuk mё pёlqejnё as mua t’i dёgjoj. Unё as i kam ditur shumё gjёra. Nuk mё pёlqen, mё krijon trishtim, por pendesё nuk krijoj dot. Pse ata qё mё vranё mua gjithё shokёt e shoqet 28 mijё, nga tё Komitetit Qendror vetёm unё kam mbetur, tё tёrё u vranё. Kush ka kёrkuar falje pёr kёto, kush ka kёrkuar gjer mё sot. Ata nё fakt  kanё ardhur, kanё zёnё vend deputet tani, pse do t’u kёrkoj atyre falje, popullit po, por ai nuk mё kёrkon mua faj. E mohojnё popullin ata sikur nuk ekziston. Po tё fillonte disi mё ndryshe, por kёtu ёshtё puna ёshtё kapur ters. Çdokush qё ka ardhur nё fuqi, po luftojnё si e si tё fitojnё atje ku janё deputet, ministra madje dhe ai kryetari i komunёs atje ku ёshtё, të fitojnë sa tё mundin tokё, favore. Me njё fjalё po e rrjepin Shqipёrinё, dhe jo vetёm e shkatёrruan.   Kush e bёri nga vendet e Europёs lindore kёtё, kush e bёri masakrёn qё u bё nё Shqipёri qё ishte mё e varfra, qё vetёm brezaret – i quajmё neve- tё detit Jon u shkatërruan, qё i bёri rinia, tё rejat me tё rinjtё, qё u dashuruan. Vinte nga mali ajo vajza pёr herё tё parё pa det, pёr herё tё parё u bashkuan me djem. Kush ishte mё bukur thonim ne deti apo brezaret . I shkatёrruan komplet.
J.Bugajski:Faleminderit
Nexhmije Hoxha: Edhe Ju Zoti Bugajski ju falenderoj shumё pёr mundёsinё qё mё dhatё tё shpreh mendimin tim. Kjo ёshtё njё ndihmё e madhe pёr mua dhe familjen time ёshtё njё kёnaqёsi, ёshtё njёkohёsisht njё shprehje e vёrtetё qё nё Shtetet e Bashkuara tё Amerikёs ku ju jeni njё qytetar i nderuar i saj çdo tё thotё demokraci qё pranoni tё bёni njё bisedё tё hapur me mua, dhe unё ju kam ndjerё juve sikur jam takuar me  njё mik qё e njoh pa asnjё rezervё dhe pёrkundrazi e bёra kёtё me kёnaqёsi tё madhe.

J.Bugajski: Ju faleminderit
Nexhmije Hoxha: Mё vjen keq qё shumё gjёra mbetёn jashtё, si Greqia. Mund tё thosha edhe disa gjёra qё i kemi trajtuar jo mirё, qё nuk na dolёn mirё. Çёshtja e dёnimeve, çёshtja  pse janё bёrё, pse kanё ndodhur kёto gjёra. Nuk jemi vetёm neve nё faj, se kёtu nё mёnyrё tё qellimshme pёrqendrohet tёrё lufta kundra nesh lidhur me njerёzit qё janё dёnuar,  duke bёrё heronj ata dhe duke ulur partizanёt  dhe komandantёt tanё. Se i zhvarosёn komandantёt dhe Enverin nё krye, por edhe gjithё tё tjerёt, duke ngritur kёta qё kanё luftuar kundёr Shqipёrisё. Kuislingёt  i ka dёnuar gjithё bota perёndimore demokratike. Nё Francё dhe ai Peteni ishte heroi i Vatёrlosё por u dёnua me vdekje. Ne i kemi dёnuar ata, tё tjerё qё nuk ishin dakord mirё kishin marrё  pёrsipёr  tё pranonin se ishin tё asaj pikёpamje, psh tё Ballit Kombёtar. Kur u bё Konferenca e Parisit delegati i Greqisё, dokumentet i kishte nga Mustafa Kruja, nga njё shqiptar, me ato na luftoi neve, dhe kёto qё kanё ardhur janё bijtё e tyre . Pёrveç kёsaj, njё masё e madhe 5-6 mijё veta thonё, janё tё tёra artificiale, sepse vetё kёto nё 20 vjet nuk e kanё zgjidhur problemin e tё pёrndjekurve, po bashkohen tani me opozitёn ata. Opozita që do vota u premton  tё pёrndjekurve politikë qё nuk janё politikë. Janё ata ordinerёt qё janё dёnuar edhe pёr vjedhje tё lopёs atje nё fshat, ku di unё ose qё ka vrarё siç po ngjasin tani. Nё 50 vjet nuk janё vrarё kaq njerёz sa janё vrarё gjatё 20 vjetёve, nuk janё vrarё jo. Do shihet nga historianёt kjo.
J.Bugajski:Faleminderit
Neshmije Hoxha:Faleminderit juve

Berisha: Presidenti, çështje shqiptare, nuk pranoj emër nga ndërkombëtarët

Z.Berisha, nga largësia e 20 viteve, çfarë mendoni që me eksperiencën që keni tani mund ta kishit bërë ndryshe në fillimet tuaja?
Me eksperiencën që kam tani, “piramidat” nuk do ishin lejuar kurrë. Këtë mendoj dhe e kam theksuar edhe një herë se ndjej keqardhjen më të madhe, por dhe aty unë kam marrë një vendim nga më të vështirët. Vendimi im ishte ky: Një borxh që nuk është marrë, nuk mund të njihet. Në mënyrë të përsëritur u kishim deklaruar shqiptarëve që bankat kishin intereset më të larta. Por megjithatë, qytetarët shqiptarët shqiptarë kishin shumë të drejtë të zemëroheshin me Sali Berishën dhe qeverinë, sepse duhet të mbroheshin nga ky fenomen. Kam pasur dy brejtje dhe pikëpyetje shumë të mëdha për veten time. E para: Neve na u shfaqën “piramidat” se nuk kishim ligjet, kishim vakum ligjor. Dhe e dyta: vendimi, që një borxh që s’është marrë, nuk mund të njihet.
A i keni stimuluar “piramidat” ju, z.Berisha?
Kurrë!
Qeveria juaj…?
Absolutisht. Ndodhi që vitet 2007-2010 ishin vitet e “piramidave” më gjigante në historinë e njerëzimit në botën perëndimore. Brejtja e parë e ndërgjegjes. Ato u shfaqën në vende të cilat kishin çdolloj institucioni për mbikëqyrjen e tregut. Dhe në fakt, jo që u shfaqën skemat, por më dramatikja ishte që bankat u shndërruan në “piramida”. Atëherë mbërrita në një konkluzion që problemi është genetik. Genet e babëzisë janë ato të cilat veprojnë kur ka mungesë ligji, por janë ato që gjithashtu tejkalojnë edhe ligjin. Ndaj nuk mund të them më se na ndodhën, sepse nuk kishin ligje, sepse këto ndodhën në vendet që kishin të gjitha ligjet. E dyta: rivali im doli dhe iu tha shqiptarëve se do t’ju jap çdo qindarkë. Unë u deklarova shqiptarëve se nuk mund të jap asnjë qindarkë. E vërteta është që mund të jepja. Kjo kërkonte që taksat e atij që s’kishte vendosur para në “piramida” t’i merreshin dhe t’i jepeshin këtij që kishte humbur para te “piramidat”, gjë që s’kishte moral. Ndaj dhe mora përgjegjësinë duke deklaruar se një borxh që s’është marrë, nuk njihet.
Përse ndërhytë ju kur këtë borxh nuk e kishit marrë ju dhe nuk kishit mekanizmat ligjorë për ta ndaluar? Pse i mbyllët fondacionet?
I mbyllëm sepse i gjetëm “piramida”.
Mund të ndërhynit më parë?
Ne iu drejtuam gjykatës. Gjykata e Apelit Tiranë iu dha të drejtë “piramidave”. Kur ato morën dhenë, ne përgatitëm ligjin. Ajo ishte veprimtari financiare private. Gjykata u dha të drejtë pasi shfrytëzoi një klauzolë të Kodit Civil që lejon huamarrjen me interes. Në këtë kontekst, unë mendoj se shqiptarët të cilët katër vite më vonë votuan më shumë partinë dhe personin që iu tha se nuk i kthej paratë…
Z. Berisha, a keni dështuar ju me ndëshkimin e krimeve të komunizmit?
Ne bëmë ligjin për lustracionin. Të njëjtin ligj që Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë e kishte quajtur të vlefshëm. Gjykata kushtetuese e Çekisë e kishte quajtur të vlefshëm..
Por Gjykata Kushtetuese Shqiptare e quajti të pavlefshëm…
E cila ishte e ndërtuar nga pesë gjykatës, që kishin në historinë e tyre me dhjetëra dosje dënimesh nga më monstruozet dhe më të rëndat. Në këtë ligj, Presidenti i vendit u rreshtua me persekutorët dhe nuk firmosi ligjin. Dua të them që përpjekjet për të përndjekurit politikë kanë qenë shumë të mëdha. Për sa i përket kompensimit, ne po e vazhdojmë këtë proces. Çdo vit kemi dhënë dëmshpërblim. Janë shtuar kategoritë që përfitojnë.
A ndiheni përgjegjës për ‘97-ën z. Berisha dhe, a mund ta kishit menaxhuar ndryshe?
Sigurisht, për shkak të përgjegjësisë thirra zgjedhjet e parakohshme. Qytetarët menduan dhe besuan një pjesë e tyre se paratë i kishte marrë qeveria. Unë thirra bashkëpunëtorët e mi dhe u thashë se kjo parti ka dy rrugë: ose t’u faktojë shqiptarëve se nuk ka prekur paratë e tyre, ose të shkrihet. Një parti politike që do kishte lejuar të prekeshin paratë e qytetarëve shqiptarë, nuk duhet dhe nuk mund të kishte asnjë të ardhme. Ky ishte vendimi im. Pas dy vjetësh kontroll të gjithanshëm brenda dhe jashtë vendit, kundërshtarët që erdhën me rebelim në pushtet, u detyruan të deklarojnë se qeveria e PD-së nuk ishte e implikuar në skemat piramidale. U faktua pas dy vitesh se asnjë institucion shtetëror nuk ishte implikuar në skemat piramidale, ndërkohë që në vendet e tjera kishte pasur implikime. Gabimi ynë ishte që i lejuam ato. Nuk mund të pendohem pse nuk njoha borxhin që s’më takonte ta njihja. Nuk mund të pendohem se thirra zgjedhjet e parakohshme. Nëse partia dhe qeveria do ishin implikuar në skemat piramidale, Partia Demokratike duhej të shkrihej.
Nëse figuronin ministra apo zyrtarë të tjerë të lartë të implikuar në skemën piramidale?
Partia Demokratike do merrte përgjegjësi të tjera. Nëse PD-ja do ishte e implikuar në ndërtimin e skemave piramidale, unë isha i vendosur të kërkoja shkrirjen e partisë.
A i qëndroni ende deklaratës suaj të bërë tre muaj më parë në këtë studio, se Presidenti i vendit do t’i takojë sërish Partisë Demokratike?
Nuk e kam diskutuar asnjëherë këtë gjë.
Dhe, e keni një emër tani pas tre muajsh?
Absolutisht jo! Nuk e kam, por unë vlerësoj debatin që bëhet, ndonëse nuk është etike që të hapet muaj përpara debati për zgjedhjen e vet, kur Presidenti është në detyrë. Por ky zotëria, në një rast unik në historinë e vendit krijoi parti politike, kështu që ky është një njeri që nuk ka minimumin e kurajës dhe ndërgjegjes qytetare, sepse në çdo rrethanë, para se të bënte këtë duhet të jepte dorëheqjen. Duhet të paktën të dilte baras me Kreshnikun e tij. Institucionet shtetërore nuk janë as të Kryeministrit, as të Presidentit, por janë të gjithë qytetarëve të vendit. Para se ta shndërrosh institucionin më të lartë të vendit në një partiçkë politike….
Por z. Topi mund të krijojë një parti që mund t’ju lërë ju në opozitë z.Berisha
E vërteta është që në zgjedhjet dhe fitoren në zgjedhje, një ndihmë konstante e kam nga vetë z.Rama. Së dyti, e falenderoj shumë se më dha një ndihmë shtesë me këto dy partitë që po u bën avokatinë. Në një analizë të plotë elektorale do të kem nja dy deputetë më shumë për shkak të tyre dhe kjo është absolutisht e vërtetë. Por ka disa probleme të thella etike. Nuk ka ndodhur kurrë që një president në detyrë të krijojë parti politike. Këtë e bën vetëm ai që është primitiv në politikë ose i detyruar, jo i lirë. Kur nuk je i lirë bën çdo gjë pastaj. Një njeri i lirë nuk mund t’ia bëjë kurrë institucionit të Presidencës  këtë. Z.Topi ka shkarkuar veten para çdo shqiptari si President Republike në momentin kur ka shndërruar Presidencën në parti politike.
A keni marrë ju paralajmërim apo këshillë nga ndërkombëtarët për të zgjedhur apo mos zgjedhur emra konkretë?
Tani dua të jem i sinqertë me qytetarët e mi. Gjatë këtyre 20 viteve ka pasur vetëm një rast që është vënë në diskutim bashkëpunimi me një zyrtar, por në tërësi rregulli është që të vetmen gjë që s’e marr parasysh dot është…Kam shumë respekt për të huajt, jam jashtëzakonisht respektues, fleksibël, por në çështje emrash unë nuk jam i hapur.
Nuk ju kanë bërë një bisedë të tillë, apo ju nuk e merrni parasysh?
Unë kam një kurrikul. Jam i lexuar. E dinë që tek unë kjo bisedë nuk bën.
Nuk jua kanë bërë, po thoni?
Absolutisht jo.
Dhe nëse ju vjen një sugjerim…?
Jo, në mënyrë absolute, më vjen keq. Dhe të më vijë, as edhe një nuk mund të pranoj. Jam njeri shumë i hapur, shumë fleksibël, por përzgjedhja e kandidaturës për kryetarin e shtetit është çështja e shqiptarëve. Janë disa çështje që, në qoftë se shqiptarët vetë nuk i zgjidhin, askush nuk mund t’ua zgjidhë. Në mënyrë absolute nuk ka as edhe momentin më të vogël të mosrespektit ndaj miqve, ndaj partnerëve, ndaj të huajve. Por fakti është fakt, se pastaj nuk funksionon. Vendi ka një procedurë kushtetuese për president. Presidenti është kryetari i shtetit.
Kur mendoni se do të dalë me një vendim mazhoranca për Presidentin?
Në afatin kushtetues.

Zoti Berisha, si e mendoni se do jetë në të ardhmen raporti juaj me historinë?

Është raporti i fundit që më intereson.  Në këto 20 vite mendoj se është bërë më evident identiteti i shqiptarëve.

Pas lidershipit tuaj, mendoni se do të vazhdojë modeli i “Berishizmit” në PD?

Në asnjë moment të vetëm unë nuk kam menduar se idetë e mia dhe parimet e mia të garantojnë një trashëgimtar për to. Jo, ne jemi një shoqëri e lirë, bazohemi në vlera që besojmë dhe jemi një parti e qendrës së djathtë. Tani unë dua të them diçka: ka një rregull në këto parti, ai që është nënkryetar është se do kryetari.

Berisha: Hoxhistët e bllokut u rrëzuan nga bijtë shqiptarë

Kryeministri në koncertin për 20 vjetorin e demokracisë në Shqipëri

Kryeministri Sali Berisha ka përshëndetur shqiptarët në koncertin e madh festiv me rastin e 20 vjetorit të zgjedhjeve të para pluraliste në vend. Ai e cilësoi këtë ditë si ditën më të madhe pas Pavarësisë së vendit, ditën e shembjes së regjimit më barbar që Europa ka njohur në historinë e saj, përmes votës së lirë.

Kryeministri shprehu nderimin dhe respektin më të thellë ndaj të gjithë burrave dhe grave që shembën në vitin ’90 murin e Berlinit shqiptar.

“Ju ftoj ju dhe mbarë qytetarët shqiptarë të shprehin nderimin më të madh dhe të përulemi me respekt të thellë para djemve dhe vajzave, burrave dhe grave, që së bashku me guximin dhe trimërinë e tyre në dhjetorin e vitit ‘90 shembën murin e Berlinit në uraganin e fuqishëm të lirisë e shpresës, që buroi nga zemra dhe shpirti i tyre dhe në 22 mars me votën e tyre të lirë shembën regjimin më barbar që Evropa kishte njohur në historinë e saj”- u shpreh kryeministri, ndërsa uroi shqiptarët: “Gëzuar ditën e lirisë suaj!”.

Më tej ai shtoi se 20 vjet më parë liria dhe demokracia ishin vlera për të cilat duhej luftuar, 20 vjet më parë u përmbys me votë regjimi i bllokmenëve hoxhistë, nga ata burra dhe gra që kishin lindur në sistemin totalitar, ndërsa përgëzoi 20 vjeçarët e sotëm që nuk kanë as edhe një orë të vetme në diktaturë, që nuk kanë njohur shtypjen dhe mjerimin ekstrem, urrejtjen klasore dhe barbarinë e sistemit, që i shndërroi shqiptarët në skllevër të të shtetit më barbar.

“Sot për të gjithë ne shqiptarët është dita e krenarisë, e frymëzimit dhe shpresës së madhe. Shqipëria sot është 20 vjet dritë më larg nga Shqipëria në të cilën jetuam 20 vjet më parë. Shqipëria e diktaturës së bllokmenevë hoxhistë ishte e burgjeve, ekekutimeve pa gjyq, e dënimit kapital të lirive dhe të drejtave njerëzore, ndalimit të Zotit dhe besimeve tona fetare. Pas 20 viteve është vendi i garantimit të lirive” deklaroi Berisha.

Ndërkaq kryeministri u ndal edhe në liritë dhe të drejtat që gëzojnë shqiptarët në të gjitha trojet ku ata jetojnë dhe në këtë 100 vjetor shqiptarët vijnë të lirë, të pavarur dhe krenarë.

“Kosova është e lirë, të lirë janë shqiptarët kudo që jetojnë. Kombi që 100 vjet më parë kishin parashikuar ta fshinin nga faqja e dheut vjen në 100 vjetorin pavarësisë i lirë, krenar dhe i sigurt në trojet e tij”-tha kryeministri

Gjithashtu Berisha renditi disa nga rritjet e këtij 20 vjeçari, ai anëtarësimi në NATO, lëvizja e lirë e shqiptarëve, rritja ekonomike, e cila kryeson në Europë duke shpallur Shqipërinë të bukurën e dheut, të cilat shefi i qeverisë i bazoi në vizionin dhe dashurinë për të ndërtuar Shqipërinë evropiane, ndërsa theksoi se do të shndërrojmë në realitet ëndrrën më të madhe të shqiptarëve anëtarësimin në Bashkimin Evropian.



Edhe pas 20 vitesh, ylli polar- integrimi në BE



Demokratët festuan sot 20-vjetorin e fitores së PD-së në zgjedhjet e 22 marsit të 1992-it. Një festë madhështore nisi në mesditë në sheshin 'Nënë Tereza', ku flamujtë kuq e zi dhe blu te selise demokratike valuan në duar të qindra njerëzve. Këngëtarë të shumtë të mirënjohur të skenës shqiptare kanë celur festimet ku mijëra njerëz në shesh kërcejnë nën ritmet muzikor.

Kryeministri Sali Berisha ka përshëndetur festimet në sheshin ‘Nënë Tereza’ me rastin e Ditës së Demokracisë. Në fjalën e tij drejtuar sidomos të rinjve, Berisha u bëri të ditur se në këtë 20 vjetor dëshmohet më shumë se kurrë se shqiptarët kudo ndodhen e kanë kapluar përfundimisht robërinë e diktaturën.

“Të dashur të rinj e të reja, për të gjithë shqiptarë, 22 marsi i vitit 92 është dita e krenarisë, besimit. Shqipëria sot është 20 vjet më larg dhe më larg sesa shqipëria në të cilën ne jetuam 20 vjet më parë. Shqipëria e bllokmenëve dhe hoxhistëve ishte vendi i ekzekutimeve pa gjyq, vendi i dënimeve kapitale, ndalimin, besimeve tona fetare. shqipëria, që ne ndërtuam në 2 dekada liri është atdhe i zotit i qytetarëve të lirë i besimeve të lira fetare, shembull frymëzimi për tolerancëne shkëlqyer. Neve sot sollëm tek liria, shqiptarët ia dolën, ne e kryem, rroftë liria".

“20 vjet më parë shqiptarët tanë në ish-Jugosllavi vuanin terrorin, një komb një qëndrim ishte motoja jonë. Populli sot është i lirë, krenar i sigurt në trojet e tij, besuam tek kombi, tek liria, shqiptarët ia dolën, ne e kryem”, tha Berisha.

Sipas kryeminsitrit Berisha, Shqipëria ka hedhur hapa galopantë përpara dhe arritjet kanë qenë të mëdha, duke kujtuar këtu dhe anëtarësimin në NATO.

“Shqipëria ishte vendi i 700 bunkerëve sot vendi i NATO, ne besonim tek NATO-ja, shqiptarët ia dolën, ne e kryem”

Kryeministri e vlerësoi 22 Marsin si ditën më të bekuar të historisë pasi sipas tij, atë ditë në vitin 1992 zyrtarisht me votë u përmbys regjimi totalitar dhe më barbarin në Europë.

“Ne 20 vjet më parë përmbysëm me votën tonë, regjimin e bllokmenëve hoxhistëve, jemi burra dhe gra, djem dhe vajza që jetuan në regjim totalitar. Për ne demokracia ishin thjesht vlera dhe ideale për të cilat duhet të luftonim, duhet të ndërtonim”.

Kryetari i qeverisë shqiptare u shpreh se ato burra dhe gra që bashkë me tribunin e lirisë Azem Hajdari shëmbën diktaturën komuniste do realizojnë ëndrrën e shqiptarëve, anëtarësimin në Bashkimin Europian.

“Ata që të udhëhequr nga tribuni i lirisë Azem Hajdari shëmbën në Tiranë diktaturën më të egër primitive ato që i shndërruan shqiptarët në qytetarë të lirë dhe i anëtarësuan në NATO, ato që bënë që shqiptarët të lëvizin të lirë në mbarë Europën ato janë burrat dhe gratë që me forcën, vizionin, dashurinë për të zhvilluar Shqipërinë Europiane do të shdërrojnë në realitet ëndrrën më të bukur të shqipëtarëve, në Bashkimin Europian. Ne do ta kryejmë zoti e bekoftë Shqipërinë”,- përfundoi fjalën e tij kryeministri Berisha.

Është hera e parë që demokratët e festojnë në këto përmasa fitoren e tyre të 20 viteve më parë që këtë vit përkon edhe me 100-vjetorin e pavarësisë së Shqipërisë. Festimet pritet te shtrihen në të gjitha qytetet e vendit dhe do nisin që sot nga selia qendrore e PD. Demokratët përgjatë këtyre viteve kanë kaluar ngjarje të rëndësishme, ndërkohë që për herë të tretë qeverisin vendin ndërsa 8 vite të tjera i kanë kaluar në opozitë.

Përmes votës së 22 marsit të 92-it, demokratët erdhën për herë të parë në pushtet duke marrë një fitore masive në mbarë vendit, gjë që përmbysi një herë e mirë regjimin diktatorial të Ramiz Alisë.

Leksioni gjerman: Joachim Gauck, një Prift për President

Artur Zheji
Gjermania e zgjodhi që në raundin e parë me 991 vota, nga 1288 vota të vlefshme të Bundestagut (Parlamenti gjerman), Presidentin e vet. Një ish-pastor protestant, një figurë e ngrohtë dhe e rreptë e Gjermanisë, tashmë një lokomotivë ekonomike europiane. Opinionistët thonë se kancelarja Merkel nuk e votoi me aq kënaqësi partiake këtë prift, që u kandidua në mënyrë transversale, edhe nga e Majta Socialdemokrate dhe të Gjelbrit, por i dashur edhe për CDU-në e Kancelares.
Përse i duhej Gjermanisë së fortë një President njerëzor dhe me kulturë ‘pastorale’ të mirënjohur si Joachim Gauck?
Përse u zgjodh dhe u preferua një JoPartiak? Përse u parapëlqye një personazh karizmatik publik afër politikës, por njëkohësisht edhe jashtë partive politike?
Një nga përgjigjet e arsyeshme është padyshim sepse pikërisht në këtë fazë kur kemi paqartësi politike dhe tension elektoral në Francën fqinje të Gjermanisë, një fushatë elektorale presidenciale të pritshme në Shtetet e Bashkuara, një Kryeministër teknik si Mario Monti në Itali dhe një Krizë Globale, Gjermania racionale dhe e mençur, zgjedh te Presidenti një simbol të mirëfilltë garantizmi dhe bashkimi. Duke lënë mënjanë ambiciet taktike ngushtësisht partiake, me egoizmin partiak që ato frymëzojnë dhe kushtëzojnë.
Figura presidenciale në Gjermani është padyshim një figurë me status mjaft dekorativ dhe me pushtete të zbehta, porse gjithsesi një figurë shumë e lartë publike, një figurë referenciale e moralit publik të Gjermanisë. I zgjedhur që në raundin e parë, ndonëse i rrëzuar nga kandidimi në vitin 2010, ku fitoi Presidenti i dorëhequr Wulff, vendin e të cili ai zuri dje, Joachim Gauck është mishërimi i nevojës për stabilitet dhe kohezion që Shteti Federal Gjerman ka shumë uri, në këtë periudhë lidershipi.
Është padyshim një leksion i mirëfilltë europian, një leksion edhe për Shqipërinë që de facto ka hyrë në ‘fushatën e vet presidenciale’, një vit përpara zgjedhjeve të përgjithshme politike të vitit 2013.
Betejat e kulisave shqiptare kanë filluar me pasionin karakteristik mesdhetar dhe kanë vënë nën një tension të panevojshëm atmosferën e politikës sonë, tradicionalisht të zjarrtë dhe nevrotike. Loja e fjalëve dhe e termave të mbipërdorur në këtë periudhë, në lidhje me modalitetin e zgjedhjes së Presidentit, me kundërshtinë jo substanciale e tipit se duhet ‘një president konstitucional dhe jo konsensual’, apo anasjelltas, nervozon artificialisht bashkësinë ndërkombëtare tejet të ndjeshme për balancat politike në Shqipërinë e mbas 21 Janarit 2011.
Presidenti i ardhshëm mund të jetë fare mirë: ‘një President edhe konsensual edhe konstitucional njëherësh’. Kushtetuta e ndryshuar e vitit 2008, e cila parashikon 5 raunde votimi, në tre raundet e para kërkon detyrimisht një shumicë me 3/5 e votave në Kuvend dhe vetëm në të katërtën, në Raundin e katërt pra, për të shmangur krizën dhe zgjedhjet e parakohshme, parashikon një ‘President të Shumicës’ parlamentare, me dysheme apo minimum të mjaftueshëm 50+1 të votave të përgjithshme.
Të marrësh të mirëqenë Raundin e Katërt kushtetues, Raundin antikrizë, Raundin minimalist me formulën 50+1, do të thotë të minimizosh që në koncept atë që duhet të përfaqësojë Presidenti i ardhshëm shqiptar. Koncepti i shumicës relative parlamentare funksionon mirë për dimensionin ekzekutiv të Shtetit, për Qeverinë, Buxhetin e saj, rrëzimin dhe zgjedhjen e ministrave, miratimin e Ligjeve, por jo për Garantin, për Kryetarin e ardhshëm të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, Dekretuesin e Ligjeve dhe figurën formale më të lartë të Shtetit. Figurën që me autoritet të natyrshëm dhe logjikë të ftohtë, duhet të ulë palët në rast krizash dhe jo të jetë palë, me një nga palët në krizë. Mënyra konsensuale, ose sa më konsensuale e zgjedhjes së Presidentit, nuk e bën vetë Presidentin më të fuqishëm, arrogant apo fodull, porse bën më të fuqishëm autoritetin e tij presidencial përfaqësues, garantues dhe negociues.
Leksioni gjerman është domethënës. Zgjidhet për President një Prift apo ish-Prift. Një Prift, është që në filozofi emërtesë dhe përkufizim, mishërimi dhe maksimumi i rolit mesianik (ndërmjetësues) që mund të sendërtojë një figurë presidenciale, me rol parësor shtensionimin dhe vendosjen e arsyes përpara pasionit. Kjo zgjidhje dhe kjo zgjedhje gjermane e çon deri në ‘bërtitje’ nevojën për rolin Parësor Presidencial: ‘Vendosjen e Interesit Kombëtar dhe Interesit Publik përpara Interesave të skuadrave partiake në luftën pasionante dhe shpesh nevrotike për pushtet’.
Dhe të mendosh që ky Leksion Presidencialist, vjen nga një Shtet i madh, që i ka ‘punët në terezi’, në raport me krizën dhe bazat demokratike e funksionale të Shtetit të vet, lider europian në shumë drejtime.
Po Shqipëria politike?
Do të verë në plan të parë logjikën politike, apo të inkurajojë mprehjen e ‘shpatave’, në emër të kushtetutshmërisë?
Leksioni Gjerman flet qartë. Le të mësojmë prej tij me modestinë që nuk na karakterizon.

“Mein Kampf” dhe “Manifesti” si libra

Ardian Ndreca
A ka ndonji njeri që mendon se themeli i krimeve të komunizmit qëndron në nji libër si “Manifesti i Partisë komuniste” i vitit 1848? Dhe a ka ndonji që kujton me të vërtetë se po të mos ishte shkrue dhe botue në vitin 1925 Mein Kampf-i i Hitlerit bota do të kishte shmangë tmerret e nazizmit?
Për me iu përgjegjë këtyne pyetjeve nji pjesë e shqiptarëve as që e ndien të nevojshme me i pasë lexue ma parë këto libra, prandaj edhe opinioni i këtyne mund të hidhet shumë lehtë mbas krahësh si i padobishëm.
Prej personave që i kanë lexue të dy ato libra do të merrja ma seriozisht opinionin e atyne që shprehen o pozitivisht o negativisht për të dy njiherit.
Për ata naivë që mbasi i kanë lexue kujtojnë se të këqijat në histori vijnë prej nji libri, shmangia e të zezave do të ishte mjaft e lehtë: do të konsistonte në djegien dhe në ndalimin e atij libri.
Sa libra antinjerzorë, ekstremista, minues vlerash, imoralë, shkatrrimtarë dhe të rrezikshëm janë botue gjatë shekujve XIX-XX?
Do t’ju numroja të paktën nja dy duzina, madje disa sish të shkruem me stil dhe me gjuhë shumë ma të zgjedhun dhe joshëse se dy të masipërmit, por asnjeni prej tyne, fatmirsisht, nuk ka gjetë ndjekësa dhe rrethana historike të volitshme për me shkaktue tmerre si ato të komunizmit dhe të nazizmit.
Nji debat idiot në faqet e të përditshmeve shqiptare po zhvendos vemendjen prej problemeve reale të vendit tue u marrë me punë boshe, si botimi apo ndalimi i Mein Kampf-it të Hitlerit.
Kushtet historike në të cilat nazizmi mori pushtetin, shkaqet e fitores së tij, nuk janë krijue prej nji libri që shpreh në mënyrë vulgare disa parime të njohuna ekstremiste, si superioritetin e racës ariane, inferioritetin e parlamentarizmit, rolin negativ të katolicizmit dhe të borgjezisë, luftën kundër ideologjisë bolshevike, nevojën e ekspansionit drejt Lindjes etj.
Kush ka lexue biografinë ma të mirë që asht shkrue ndonjiherë për Hitlerin, atë të historianit gjerman Joachim Fest, e cila do të duhej të shoqnonte botimin shqip të Mein Kampf-it, e ka të qartë se nazizmi dhe vetë Hitleri janë pjellë e nji epoke dekadente që e gjeti vetveten në zellin mohues e përmbysës të nji vegjetariani që donte kafshët dhe urrente gjysmën e njerzimit.
Ndalimi i Mein Kampf-it në do vende asht i lidhun me bremjen e ndërgjegjes dhe ndjenjën e fajit të disa popujve që kanë kontribue drejtpërdrejt në triumfin e nazizmit. Ketë raport e ka sqarue mjaft mirë Thomas Mann te vepra e tij “Mendime të nji jopolitiku” (që s’di nëse asht përkthye në gjuhën shqipe!).
Te ne kobin ma të madh në shekullin e kaluem e kanë shkaktue ndjeksat e Manifestit, por askujt sot, me të drejtë, nuk i shkon në mend me kërkue ndalimin e atij libreci.
Madje diçka vërtetë e pështirë siç janë kujtimet e Ramiz Alisë apo të Nexhmije Hoxhës, botohen dhe i përcillen lexuesit së bashku me nji aurë sentimentalizmi që përpiqet me nda të mirat esenciale prej të këqijave gjoja dytësore e të paqëllimshme të despotizmit enverian!
Nazizmi dhe komunizmi si ideologji janë varrosë. Në qoftë se ndonji ditë diçka e ngjashme ka me u ringjallë, kjo gja nuk ka me ndodhë siç ka ndodhë herën e parë, por në kushte dhe me premisa të reja historike. Pra, në thelb të ndonji ideologjije vrastare që mund të kërcënojë botën me terror dhe me dhunë kanë me qenë të tjerë libra, të tjera ide e të tjerë individë.
Sot shqiptarët duhet të shqetsoheshin jo prej nji libri të mërzitshëm si Mein Kampf, por prej leximit të “vendimeve të arsyetueme” që trupat gjykuese kanë depozitue apo do të depozitojnë së shpejti për çeshtjet “Meta”, për Gërdecin e për disa dhjetëra të tjera të ngjashme, por ma pak të famshme.
Janë ato vendime që dëshmojnë degradimin e demokracisë në Shqipni, dështimin e parlamentarizmit dhe tkurrjen e çdo shprese për përparim.
I vetmi që do të përfitojë diçka prej përkthimit të Mein Kampf-it në gjuhën shqipe do të jetë botuesi i tij, jam i sigurt se shumica e lexuesve do të mbetet tejet e zhgënjyeme prej atij libri. Pjesa tjetër e polemikës asht folklor dhe topitje shpirtnore.
Për me u ba revolucionar në Shqipni mjafton me lexue Fletoren Zyrtare dhe shpalljen e arsyetueme të vendimeve të gjykatave shqiptare. Mjafton me pa sesi Shqipnia po shitet copa-copa, si po minohen prej themeleve institucionet shtetnore me korrupsion dhe me partishmëni, si shqiptarët po vriten kundër çdo ligji dhe mandej poshtnohen prej vetë njerzve të ligjit, si krimi i organizuem vijon me mbetë i pandërshkuem, si e keqja triumfon e pandalun prej asgjaje.
S’na e kanë fajin librat, sado të mbrapshtë qofshin ata, pse e keqja buron prej vullnetit të gjallë të atyne që e realizojnë dhe të atyne që e lejojnë ketë gja.
I vetmi libër që do të doja të digjej, shkruente njiherë Karl Kraus, asht indeksi i librave të ndaluem.