Të rinjtë themelojnë partinë e ndryshimit

Dritan Broka, kryetar i partisë Civile

Ditën e nësërme më 8 prill qytetarët e Tiranës do të bashkëthemelojnë një ndër partitë politikë më të reja në vend. Mësohet që quhet Partia Civile dhe do të drejtohet nga i riu Dritan Broka i cili njihet për aktivizmin e tij në çështje të rëndesishme qytetare. Ai njihet si ndër njerëzit më kritikues të punëve qeveritare dhe ndër organizatorët e protestave shoqërore në vend. Partia Civile mësohet se do të jetë një forcë reale që do të bazohet në parimet të drejtëpërdrejta qytetare dhe jo drejt ideologjive të majta e të djathta.
Burime brenda partisë Civile janë shprehur që kjo është parti e hapur për të gjithë qytetarët, ku të gjithë janë të ftuar të jenë bashkëthemelues të kësaj partia e më pas për tu zgjedhur në struktura drejtuese sipas parimit një anëtar një votë. Fushata për bashkëthemelimin e Partisë Civile do të filloj në qytetin e Tiranës, më pas do të vazhdoj në qytete të tjera të vendit.

“Sjellja e një epoke të re, larg ideologjive të majta e të djathta. Të afrojmë politikën me qytetarin duke bashkëvendosur me to. Jemi për bashkimin kombëtar sepse çdo shteti i takojnë pronat e veta. Jemi për një shoqëri të hapur duke i dhënë prijoritet brezave të rinj për të mbyllur shtegun e së keqes. Të vendosim vet ne civilët sepse askush tjetër nuk mund të vendos për ne. Jemi komunitet i revoltuar nga gjendja e vendit… tashmë eja ta ndryshojmë…” janë shprehur pjestar të kësaj partie.
Por nuk dihen se kush do të jenë veccantitë e kësaj force të re politike apo sa elektorat do të krijojë kjo forcë.

Vëllai i Arben Brocit flet rreth reagimeve të politikës

Ruçi ka kërkuar takim për vrasjen, por s’bëri asnjë hetim

06/04/2012  Vëllai i Arben Brocit flet rreth reagimeve të politikës për vrasjen e 2 prillit dhe zhdukjen e provave 2 prilli i vitit 1991 do të mbahet mend gjithmonë nga shqiptarët. Është një ditë e zezë, kur katër djem të rinj nga qyteti i Shkodrës humbën jetën në protestën antikomuniste. Kanë kaluar 21 vjet nga ajo masakër dhe ende nuk është zbardhur ngjarja. Për të folur mbi këtë ngarje në emisionin “Rrno për me tregue” në televizionin “Shijak” të drejtuar nga gazetari Nebil Çika ishte i ftuar vëllai i një prej të vrarëve në këtë protestë antikomuniste. Artan Broci, vëlli i Arben Brocit, tregoi disa detaje lidhur mbi këtë ngjarje. Si e ka përjetuar ai, çfarë mban mend për atë ditë të zezë. - 2 prilli është një ngjarje shumë e rëndësishme për familjen tuaj. Sot është 21-vjetori i vrasjes së vëllait tuaj, është ditë e dhimbshme për ju. Do të doja që emisionin ta fillonim me atë që ju mbani mend dhe ato që ju keni parë t’ia transmetoni edhe opinionit publik. - 2 prilli kujtohet me shumë dhembshuri jo vetëm nga falja ime, por dhe nga i gjithë qyteti i Shkodrës. Është dita që familja ime humbi Arbenin, por jo vetëm ai. Edhe tre djem të tjerë të Shkodrës humbën jetën atë ditë. Kjo ngjarje la një gjurmë mjaft të fortë në qytetin e Shkodrës. - Ju ishit në moshë madhore, mund të na thoni disa detaje në lidhje me këtë ngjarje? - Unë kam qenë maturant. Një ditë më parë nga ngjarja, më 1 prill, u zhvillua një protestë. Atë ditë nuk kishte dhunë. Aty ishin edhe anëtarë të Partisë Demokratike. Më datën 2 studentët e gjimnazit “Jordan Misja” dolën në protestë, përsëri paqësisht, për manipulimin e zgjedhjeve. Ka qenë mëngjes dhe forcat e policisë ndërhyn menjëherë. Unë isha në shkollë. Kur dëgjuam krismat, dolëm direkt nga mësimi. Një person më tha se Arbeni nuk ishte mirë, por faktikisht atë e kishin vrarë. - Ndoqëm disa pamje nga ngjarjet që ndodhën më 2 prillin 1991. Janë pamje shumë tragjike në lidhje me atë që ndodhi, çfarë komenti mund të bëni ju për këto pamje? - Këto pamje janë shumë të rënda. Veçanërisht për familjen time. Është një plagë që nuk do të mbyllet asnjëherë në familjen Broci. Është vërtet e dhimbshme të shikosh djem të rinj që përcillen në banesën e fundit pa e nisur jetën akoma. - Që nga dita e zezë e vitit 1991 përkujtohet me një vëmendje të madhe ajo ngjarje. Vëllai juaj dhe 3 dëshmorët e tjerë janë nderuar me titullin “Martirë të Demokracisë”. Sa jeni të kënaqur nga ky nderim që u kanë bërë? - Arbeni ka qenë iniciator i Partisë Demokratike. Dhe ai nuk ka qenë rastësisht në ngjarjet e 2 prillit. Ato vendime që janë marrë në lidhje me vëllanë tim dhe 3 djemtë e tjerë janë deri diku të kënaqshme. Përpara disa kohësh u vendos që edhe në Qytetin Studenti të vendosej një statujë në nder të tyre, por nuk u realizua. Statuja duhej vendosur pasi Arbeni ka qenë student i dhjetorit, gjithashtu ka shkuar edhe në takimin me Ramiz Alinë. Ne mendojmë se duhen më shumë nderime për ata djem, por mbase këto janë edhe mundësitë që ka shteti shqiptar. E them këtë se në vitin 1993 u bë një dekorim për Arbenin dhe u la me kaq. Ndërkohë që vit pas viti ngjarja përkujtohet me shumë interes nga forcat politike në vend. Por në asnjë vit nuk i është bërë i njëjti nderim siç i është bërë më 1993-shin. Nuk duhet harruar se është përsëri e djathta në pushtet, ashtu si në vitin 1993. Teorikisht është e djathta në pushtet. Unë nuk kam pritur ndonjë vlerësim nga Presidenca pas vitit 1997, por prisja diçka nga Presidenti aktual, pasi Topi ka qenë nënkryetari i PD-së. - Zoti Broci, dua të qëndrojmë në një çështje. Vëllai juaj dhe tre djemtë e tjerë u vranë. Ngjarja e dhimbshme e familjes suaj është edhe ngjarja më e përdorur nga politika. Janë në qendër të debateve midis së majtës dhe së djathtës. Si ju duket ky përdorim politik i kësaj ngjarjeje? - Në pikëpamjet e moralit, them se nuk duhet të përdoren këto ngjarje, por ne nuk mund t’i ndalojmë ato. A ka të drejtë PD-ja ta përdor këtë ngjarje? Sigurisht q ka të drejtë, pasi Arbeni ishte themelues i saj. Unë do të them diçka që nuk e kam thënë as një herë. Gramoz Ruçi është personi më i sulmuar nga PD-ja. Në vitin 1997, pas ardhjes së tij në pushtet me anë të Partisë Socialiste, ai ka pasur një interes të vazhdueshëm për t’u takuar me ne, kërkesë të cilën e kam refuzuar kur kam mësuar qëllimin e tij. Për të mësuar cili është qëllimi, ai me ka përcjell këtë mesazh: “Unë kam qenë në emigracion që nga viti 1991 deri më 1997. Unë nuk jam i përfshirë në ngjarje, nuk jam i përlyer, por do të bëj ç’është e mundur për ta zbardhur atë ngjarje.” Në 8 vjet që PS-ja ishte në pushtet ai nuk bëri asnjë tentativë për këtë që më ka thënë, çka tregon se ai është kthyer në Gramozin e vitit 1991. - Ju thatë se PD-ja u themelua nga Arbeni. Ai u vra si drejtuesi i Partisë Demokratike në Shkodër. Ju thoni se përdorimi i tij është i ligjshëm, por nuk shkon në vijë të drejtë me përpjekjet e PD-së për ta rikthyer apo për ta rizbardhur këtë ngjarje? - Duhet të ndajmë moralin nga profesionalizmi. Ne kemi hartuar që në vitin 1994 një paketë kodesh, Kodi Penal, Kodi Civil etj. Këto kanë standardizuar kodet nga ai inkuizitor para ‘90-s, duke qenë se para ‘90-s kodi inkuizitor, ku partia bënte edhe dënimet. Pas ‘90-s u kalua në një kod akuzator. Dua të them se PD-ja nuk i ka pasur të gjitha pushtetet që të zbardhte këtë ngjarje. Nuk di që Prokuroria e Përgjithshme pas 1997-s të ketë hapur ndonjë çështje të tillë. Unë di që deri më 1996-n, kur ishte PD-ja në pushtet, u bënë disa tentativa për ta rihapur këtë çështje. Që nga 1997-a e deri tani nuk është bërë asnjë lloj tentative për ta zbardhur këtë çështje. - Pas atyre ngjarjeve u hap një proces gjyqësor për të zbardhur këtë çështje. Kemi disa premtime për zbardhjen e kësaj çështjeje, por nuk ndodhi asgjë? - Duhet të kemi parasysh se gjykimi nga hetimi janë dy gjëra shumë të ndryshme. Sot unë kam një koncept krejt tjetër nga ia që kam pasur në vitin 1991. Një çështje penale zbulohet 90% në vendin e ngjarjes. Në çështjen “2 prilli” nuk ka pasur asnjë ekzaminim të vendit të ngjarjes. Ka pasur një tendencë nga Prokuroria e Përgjithshme e asaj kohe për të mos e zbardhur ngjarjen. U bënë disa arrestime, por u liruan më 1997-n. - Zoti Broci, tani ju jeni një jurist i njohur në Shqipëri. Nga ato prova që janë dhënë publikisht, me ato deklarata që janë dhënë publikisht, a mund të bëhet një hetim i asaj ngjarjeje? - Unë kam thënë edhe më përpara se disponoj një kopje origjinale të dosjes “2 prilli”. Kam rreth 12 volume, të cilat në vitin 1997 u tentua të asgjësoheshin, pasi u dogjën shumë gjykata, shumë prokurori. - Janë kërkuar që të asgjësohen? - Po, janë kërkuar që të asgjësohen, por unë kam marrë 12 volumet e dosjeve për masakrën e 2 prillit. Siç kanë bërë disa aktorë, që janë gjykuar mbas 1997-s me dosje gjysmë të grisura dhe kanë fituar pafajësinë, ashtu donin të bënin edhe më çështjen e 2 prillit. Mbase dikush ka qenë i interesuar për të asgjësuar materialet. - Me këtë dosje a mund të gjykohet ndryshe? - Ka probleme të forta të hetimit. Ka pasur një tendencë jo për të zbardhur çështjen në pikëpamjet profesionale. Një lloj siç është edhe sot, kur shumë ngjarje ngelin të pazbardhura. Nuk dua të shfajësojë gjyqtarët, por besoj se nuk ka gjyqtar që nuk gjen një fajësi apo pafajësi, nëse disponon të gjitha materialet. I vetmi organ që mbledh provat është prokuroria. Në çështjen “2 prilli” ka shumë prova që janë në erë. Ju e dini se edhe sot e kësaj ditë nuk është zbuluar arma me të cilën është qëlluar Arben Broci. Është bërë këqyrje ligjore dhe ekspertiza ka ardhur dy orë para se ai të varrosej. Mjekët nuk kishin as metër për të bërë këqyrje, prandaj them se ka qenë hetim formal. - A mund të rihapet çështja sot, duke e parë në syrin e një eksperti? - Nuk është e pamundur, pavarësisht se jemi jashtë çdo afati në pikëpamje të ligjit. Në këto ligje nuk parashkruhet gjenocide, por krimi kundër njerëzimit. - A mund të quhet “krim kundër njerëzimit” ose “gjenocid” vrasja e 4 personave dhe plagosja e shumë të tjerëve? - Në Kodin Penal nuk është parashikuar numri i personave. Aty thuhet “vrasje masive”. Është shumë e vështirë për t’u realizuar, pasi nuk mund të gjendet prova për këtë ngjarje. Kanë kaluar 21 vjet dhe arkivat janë boshatisur të tëra. Siç e thatë ju pak më parë, janë shumë fjalime që nuk ekzistojnë më. Akte të ministrisë, arkivat sekrete e shumë të tilla janë zhdukur. Është shumë e vështirë për të shkuar te një pjesë e aktorëve që kanë bërë atë masakër, por jo e pamundur. - Kalojmë në një pijë tjetër. Jemi 21 vjet pas ngjarjes. Kanë ndodhur edhe ngjarje të tjera, siç është vrasja e Azem Hajdarit. Po e marr si precedent ngjarjen e 2 prillit në Shkodër. Kjo dëshirë për moshapjen e dosjeve të komunizmit sa ndikon në zhvillimin demokratik të vendit? - Unë do të jap një statistikë. E djathta në përgjithësi ka vuajtur për juristë. Njerëzit e tjerë kanë dhënë prova që kanë qenë bashkëpunëtorë. Sistemi i drejtësisë duhet të pastrohet nga llumi i vjetër. Nuk jam ekstremist, që t’i përkas një strukture të caktuar. Duhet që këta njerëz të largohen automatikisht nga sistemi i drejtësisë. Qoftë ligji për lustracionin, qoftë ndonjë gjë tjetër duhet t’i largojë ata. Nuk mund të rrinë akoma në drejtësinë e vendit njerëz që kanë dënuar me pushkatime në komunizëm. Kjo është e papranueshme. - Këta njerëz të kapur kanë një material që i vërteton se ata kanë marrë pjesë në krimet e komunizmit. A ka ndonjë lloj presioni ndaj këtyre personave nga individë që kanë pasur akses në dosjet e komunizmit? A janë këta nëpunës të drejtësisë në presion për të marrë vendime gjykate për ata persona që kanë dijeni për implikimin e tyre në krime? - Sigurisht që po, në pikëpamjen time. Është shumë e rëndësishme që në një gjykim nuk duhet të ketë angazhime të tjera. Shumë të majtë kanë marrë drejtësi. Këta persona që thoni ju unë i njoh shumë mirë. Ata kanë një lloj ngërçi në marrjen e vendimeve të tyre. Pra, këta lloj njerëzish kanë një problem të fortë me moralin. - Por shantazhi a ekziston te këta individë? - Dikush mund ta gjykojë si shantazh, por perceptimi është i lirë. Fakti ka treguar se edhe mund të ketë ndodhur kështu. - Nëse këta persona do të iknin, kjo praktikë shantazhi do të ikë? Dua të kalojmë në një pikë tjetër. Kam bërë një investigim, nga ku del se të gjithë ata persona që kanë marrë pjesë në zbardhjen e çështjes së 2 prillit kanë pasur një karrierë shumë të suksesshme. Këtu flas për fusha ku ata merrnin pjesë: politikë, hetuesi etj... - Një pyetje mjaft interesante kjo. Duhet ta konfirmoj edhe unë se një pjesë e madhe e tyre kanë bërë karrierë. Janë hetues që kanë qenë në nivele drejtuese dhe sot janë në majat e pushteteve në vend. Unë jam i prirur të mendoj se asgjë nuk është e rastësishme, pasi mund të ketë rastësi me një dhe jo me disa. - Është rasti i vizitës së Ramiz Alisë në familjen tuaj. Çfarë u diskutua në atë vizitë? - Ka qenë një ngjarje mjaft e rastësishme. Ne ishim mjaft skeptikë, pasi thoshim: “Pse ai erdhi për vizitë 6 muaj mbasi kishte ndodhur ngjarja?” Duke gjykuar pjesën e traditës, ne kemi pritur edhe vrasësin në varrim. U bë një kërkesë që ai do të angazhohej për të zbardhur ngjarjen. - Një fisnikëri e madhe nga ju kjo. Çfarë tha ai konkretisht lidhur me ngjarjen? - Siç ju thashë, ne kemi pritur edhe hasmin. Ai erdhi me premtime që do të zbardhte çështjen, do të gjente fajtorët. Kishte marrë disa informacione të përgjithshme mbi familjen dhe filloi të bënte marifete. Ishte një farsë shumë e rëndë. Në fund ai mori përgjigjen nga qytetarët e Shkodrës. - A keni pasur kontakte me drejtuesit e tjerë të politikës së tjerë të vendit? Si kanë qenë marrëdhëniet me ta? - Me përjashtim të Dilaver Paparës, ish-shefi i rendit i Shkodrës, të gjithë të tjerët nuk kanë pasur asnjë angazhim në këtë çështje. Nuk ka pasur asnjë tentativë për të kërkuar falje. E vetmja ndërhyrje që unë kam bërë ishte për lirimin e sekretarit të parë të Shkodrës. E liruat ju personalisht? - Në atë kohë isha gjyqtar në gjykatën e Tiranës. Një koleg imi më kërkoi një mendim në lidhje për lirimin e tij, pasi ishte në gjendje shëndetësore shumë të rëndë. I thashë se “ne jemi një familje me shpirt human”, ndaj ia të vdiste në shtëpi dhe jo në burg. Dhe realisht mbas dy muajsh ai vdiq. Mbas kësaj nuk kam pasur asnjë lloj kontakti me të tjerët. - Ju jeni një familje me qëndrim të hershëm antikomunist, sa ka qenë përcaktues ky orientim i familjes suaj në atë që i ndodhi Arbenit? - Ne jemi një familje me tradita. Historikisht kemi dhënë kontribut për të mirën e kombit. Një nga stërgjyshërit e mi, Mustafa Broci, është vrarë në luftën kundër malazezëve më 1864 në luftën e Kornicës. Pastaj kanë vazhduar problemet e tjera me regjimin komunist. Ishte marrja e pronave, burgosja e babait tim dhe vrasja e Arbenit. Këto kanë qenë faktor kyç në formimin tonë antikomunist. Kjo ka qenë arsyeja pse Arbeni u indetifikua si organizator i lëvizjes së dhjetorit. Kjo ka qenë një zgjedhje e tij dhe jo një detyrim që ia kanë dhënë me zor. Siç duket edhe për shkak të formimit që ai kishte. Ishte i deleguar në takimin me Ramiz Alinë, krijuesi i PD-së në Shkodër. Ishte caktuar edhe në organizimin e zgjedhjeve të marsit. Ky ka qenë aktiviteti i tij në politikë. - Ka një debat sot të hapur për ish të-përdjekurit politikë. Një debat se sa janë ata kundërshtarë të regjimit dhe sa janë ata të vlerësuar. Ç’mund të na thoni për këtë? - Është një pyetje me goxha interes. Për mendimin tim të persekutuarit e regjimit komunist duhet të kishin krijuar partinë e tyre dhe të mos kishin ngelur në formën e shoqatës. Angazhimi dhe kalimi sa me xhelatin dhe me engjëllin ka deformuar rolin e kësaj çështjeje. E majta që është sot dhe ka qenë dje xhelati i tyre, nuk mund të përkrahë këtë shtresë dhe as ata nuk mund të mbështeten te kjo forcë. - Edhe kjo forca tjetër, PD-ja, ose e djathta, nuk duket se është aq e angazhuar në mbështetjen e tyre. Sot nuk kemi asnjë deputet që të jetë një ish-i burgosur politik. Si ju dekret ky fakt? - Asnjë nuk të pret me krah hapur. Të gjithë duhet të përpiqemi. Mos mendo se sot çdo forcë politike, qoftë edhe e djathta, po vjen në shtëpi dhe po të merr brenda në parti. Brenda partisë ka lobime të ndryshme, ka dhe përfaqësi. Jozefina Topalli është pinjolle e një familjeje të persekutuarish. Nuk mund të thuash se pasardhësit e tyre nuk kanë dashur që të angazhohen në brendësi të tyre. Unë personalisht nuk kam dashur të angazhohem në politikë. Kam pasur oferta, por kam zgjedhur të qëndroj në profesionin tim. - Është rikthyer prapë një debat në opinionin publik për çështjen e hapjes së dosjeve. Mendoj se do të jetë shumë e rëndësishme për zbardhjen e krimeve. Ka pasur një nga mazhoranca për të hapur dosjet, por u hodh poshtë nga Gjykata Kushtetuese. Sa është e mundur sot që të realizohet dhe sa i duhur është? - Mundësitë janë. Mazhoranca ka 71 vota dhe mund ta bëjë. Mendoj se edhe vetë e majta do që të hapen dosjet që të shkëputet nga e shkuara. A është e rëndësishme kjo? Të them të drejtën, po. Nuk ka asnjë lloj pengese për ta ribërë prapë. - Refuzimi ishte problem i ligjit apo i Gjykatës Kushtetuese? A mund ta kalojë ligji Gjykatën Kushtetuese, pasi, kur u refuzua ligji i parë, tre nga anëtarët ishin me konflikt interesi? - Po në qoftë se Gjykata Kushtetuese ka shprehur papajtueshmërinë me ligjin, ka pasur një sens. Qeveria e vendit duhet të çojë një ligj tjetër të modifikuar dhe jo të njëjtin ligj. Në qoftë se dërgon të njëjtin ligj, atëherë do ta kthejë përsëri mbrapsht ligjin. Ne duhet të shkëputemi një herë e mirë nga sistemi i komunizmit. Është shumë e rëndësishme për Shqipërinë që të ecë përpara. Sot ka profesione të lira, ku këta njerëz mund të punojnë. Nuk duhet që të vazhdojnë të vendosin drejtësi kur janë vetë të përlyer me gjak. Ne nuk mund t’i gjykojmë ata, pasi ka kaluar shumë kohë, por ata duhet të dalin një herë e mirë nga organet drejtuese të vendit. - Një pyetje të fundit. Sot, 21 vjet pas masakrës së 2 prillit, sa e shihini të realizuar ëndrrën e vëllait tuaj? - Shumë faleminderit për pyetjen! Lajtmotivi i parë i studentëve të dhjetorit ka qenë: “Liri-demokraci” dhe “E duam Shqipërinë si gjithë Europa”. Në fakt, një pjesë e asaj ëndrre është realizuar. Tani jemi në NATO, mund të lëvizim të lirë. Bashkimi me Kosovën është bërë i mundur de facto, por jo de juro. Unë nuk e harroj kurrë një thënie të tim vëllai se më 2013-n Kosova dhe Shqipëria do të jenë bashkë. Nuk e di nga e kishte këtë informacion. Të them të drejtën, shpesh e kujtoj. Ja që u realizua dhe pjesa më e madhe e vizionit të tyre është realizuar. - Një pjesë e atyre që u ngritën kundër janë ende në pushtet, si ju duket kjo në planin personal? - Është shumë e vështirë që të shkëputemi 100% nga kjo pjesë. Me futjen e ligjit të lustracionit dhe ligjeve të tjera besoj se do të bëhet e mundur shkëputja nga prej tyre.

100 gjëra që duhet të bëni për tu ndjerë i lumtur!

Si mund të jemi të lumtur? Sa herë ia kemi bërë vetes këtë pyetje? Në të vërtetë të jesh i pasur dhe me famë mendohet se të bën të lumtur. Në kulturat perëndimore hidhen ide se bukuria është një nga mënyrat për tu ndjerë të lumtur. Ky mendim mund t’i sjellë sukses tregut, por jo atyre që e zotërojnë këtë bukuri.
1. Kurrë mos e vini veten tuaj përfund
2. Kur jepni dorën për të ndihmuar dikë, duhet të jeni të kujdesshëm të mos ju shkelin me këmbë
3. Ndihuni krenar për atë që keni arritur në jetë
4. Pranoni suksesin tuaj së bashku me humbjen
5. Përpiquni për progres, jo për përsosmëri
6. Mos harroni të dëgjoni zërin tuaj
7. Së paku një orë në ditë uluni dhe mos bëni asgjë
8. Mos e ngushtoni zemrën tuaj kundër dhimbjes së jetës, por luftoni
9. Shijoni çastet e bukura që ju dhuron koha
10. Mos rrini të mbyllur
11. Festoni të gjitha ditëlindjet tuaja, pa marrë parasysh se kaloi dhe një vit
12. Shqyrtoni jetën tuaj për kufizimet dhe pyesni veten pse arritët atje
13. Mbillni një pemë dhe shkulni nga kopshti barërat e këqija
14. Zvogëloni dëshirat për mendimet e këqija
15. Qani kur ndjeheni keq
16. Gëzohuni me triumfin e njerëzve të tjerë
17. Mos lejoni që dikush të tallet me ju
18. Faleni veten për gabimet që bëni pa marrë parasysh sa i rëndë është ai
19. Zgjidhni shoqëri të mirë
20. Asnjëherë mos merrni një pilulë për dhimbjen që mund të ndjeni
21. Përdorni entuziazmin tuaj për tu veshur bukur dhe jepini vetes një shkëndijë për të ecur përpara
22. Shikojini në sy personat që doni kur bisedoni
23. Ecni në shi me çadër të mbyllur
24. Gëzojini të tjerë me një gjest të bukur
25. Mbani sytë dhe veshët hapur për të marrë mesazhet që ju duhet nga njerëzit dhe ngjarjet në jetën tuaj të përditshme
26. Jini të durueshëm
27. Hani ushqime bio
28. Ecni dorë për dore me të vërtetën
29. Shkoni me pushime sa herë të keni mundësi
30. Qeshni sa më shumë gjatë ditës
31. Mos e lini veten në vetmi
32. Jini të përkushtuar, por jo xheloz
33. Mos mbani mëri me njerëzit
34. Harroni të shkuarën dhe jetoni të tashmen
35. Mos gjykoni të tjerët për veprimet e tyre
36. Dërgojini një mesazh mendjes suaj
37. Kujtojini vetes se arritjet tuaja në jetë janë reflektim i asaj që ju keni bërë
38. Shkoni shpesh në piknik
39. Pranoni frikën tuaj dhe përballuni me të
40. Kujtojini vetes suaj sa të rëndësishëm jeni për dikë
41. Mos lejoni që mendimet e të tjerëve t’ju prishin humorin
42. Thuaj një lutje
43. Mendoni gjithnjë se jeni me fat
44. Jini të sigurt kur thoni jo
45. Shikoni anën pozitive të situatave negative
46. Mos harroni se jeni një qenie shpirtërore në një trup fizik
47. Shmangni mendimet negative të të tjerëve
48. Fluturoni në një balonë
49. Shmangni grindjet
50. Pranoni gjërat që mund t’i ndryshoni
51. Shihni jashtë vetes për zgjidhjen e problemeve
52. Mos harroni se ndjenjat janë për njerëzit
53. Mbrojeni veten nga ndikimet e këqija
54. Qëndroni në atë që besoni
55. Respektoni dëshirat e të tjerëve
56. Kapni çdo moment të jetës me dëshirë
57. Dhuroni çdo gjë që ju nuk e përdorni
58. Kurrë mos abuzoni me alkoolin
59. Merrni përgjegjësi për atë që ju bëni dhe mendoni
60. Përkëdheleni veten
61. Asnjëherë mos abuzoni me një fëmijë
62. Punoni si vullnetarë për të ndihmuar njerëzit në nevojë
63. Përmbahuni ndaj ushqimeve që ju bëjnë keq
64. Mos hyni në biznes pa qenë të sigurt
65. Jetojeni jetën me sportivitet
66. Gjeni një prizëm për të shfryrë zemërimin tuaj
67. Mendoni për bollëk në vend të mungesës
68. Mendoni se jeni një i mbijetuar dhe jo një viktimë
69. Përqafoni një kafshë
70. Jeni të hapur me jetën
71. Shihni suksesin si diçka që tashmë e keni dhe jo si një gjë që duhet ta arrini
72. Përjetoni shkëlqimin dhe frikën e një muzgu
73. Mësoni të jetoni të ardhmen
74. Në vend që të besoni në mrekulli, luftoni për to
75. Faluni shumë gëzim fëmijëve
76. Ndryshoni qëndrimin tuaj dhe e gjithë jeta juaj do të ndryshojë
77. Mos përdorni pushtetin tuaj kundër dikujt
78. Kur zemra juaj është në kundërshtim me kokën, ndiqni zemrën tuaj
79. Gjithmonë kujtoni se e kaluara është zhdukur gjithmonë
80. Jetojeni jetën tuaj sipas asaj që ju mendoni se është e drejtë për ju
81. Pranoni gabimet tuaja
82. Shihni si rritet pema që ju keni mbjellë
83. Shihni mikun në vend të armikut në një fytyrë të huaj
84. Shihni se si ushtria e milingonave ndërton folenë e vet dhe reflektoni për jetën tuaj
85. Besojini vetes suaj
86. Mos nxitoni me vendimet që merrni
87. Zgjidhini problemet tuaja ngadalë
88. Pranoni komplimentet nga të tjerët dhe do të shihni të vërtetën për veten tuaj
89. Uluni në lëndinë pa u brengosur për njollat e barit
90. Mos e dënoni veten për defektet tuaja
91. Mos u përulni para askujt
92. Tregojini njerëzve sa i vlerësoni ata
93. Kurrë mos merrni vendime që janë vetëm për të mirën e të tjerëve
94. Flisni pak dhe dëgjoni shumë
95. Trajtojeni mirë trupin tuaj
96. Lexoni librat që ju pëlqejnë
97. Plotësojini çdo tekë vetes suaj
98. Mendoni se dikush tjetër mund të jetë më keq se ju
99. Dashuroni deri në fund
100. Mendoni se çdo sekondë nuk kthehet më

Maksim Haxhia: Berisha donte dënimin e Pashkos e Imamit

TIRANE- Ish-prokurori i Përgjithshëm, Maksim Haxhia, në një intervistë për gazetën “Shqiptarja.com” deklaron për herë të parë si e propozoi Azem Hajdari në këtë post, si refuzoi Ministrinë e Mbrojtjes, marrëdhëniet e acaruar me ish-Presidentin Berisha, ish-ministrin e Mbrojtjes Zhulali për Sazanin dhe ish-ministrin e Rendit, Kopliku.
Ish-kryeprokurori rrëfen përgatitjen e dosjes për Ramiz Alinë, për 2 prillin, për Ilir Metën, si mbrojti nga burgu dy drejtuesit e qazetës Koha Jonë, Nikollë Lesi dhe Aleksandër Frangaj, presioni për dënime në shkallë të gjërë. Kryetari I Dhomës Kombëtare të Avokatisë, prof. as. dr. Maksim R. Haxhia tregon se udhëheqja e atëhershme kërkoi goditjen përmes drejtësisë të "mocionistëve" Ceka, Pashko, Imami, Keko dhe Zogaj por dhe si përdorën pretekste për ta shkarkuar, pasi nuk dha dorëheqjen siç ia kërkuan. Në një rrëfim të gjatë, Maksim Haxhia flet për përplasjet dhe klanet në PD, të cilat vepronin si njësi më vete dhe që sollën dhe shkatërrimin e drejtësisë shqiptare.

Zoti Haxhia, jeni Kryeprokurori i parë për periudhën postkomuniste. Si erdhët në krye të Prokurorisë shqiptare?
Është e vërtetë që unë kam qënë Kryeprokurori jo vetëm i parë pas rrëzimit të regjimit totalitar komunist, por mund të them që kam qënë dhe prokurori më i ri në atë periudhë. Kuptohet që në atë periudhë kërkohej një kryeprokuror që të mos kishte implikime në pozicionet e drejtësisë së nomenclatures komuniste. Unë në atë kohë kam qënë pedagog, shef katedre dhe zv.dekan në fakultetin e drejtësisë.

Cili ishte personi që ju propozoi në krye të Prokurorisë shqiptare dhe si u arrit të përzgjidhej emri juaj?
Kuptohet që lidhjet e mia kanë qenë me studentët, me iniciativën e tyre për grevën e urisë, heqjen e emrit të Enver Hoxhës nga Universiteti, pluripartizmin dhe hapjen e shoqërisë shqiptare drejt ekonomisë së tregut dhe pronës private. Lidhjet e mia ishin me studentët, të cilët ishin dhe iniciuesit e lëvizjes demokratike në Shqipëri, siç ishte dhe heroi I demokracisë, i ndjeri Azem Hajdari. Pikërisht Hajdari ishte dhe promotori i propozimit për emërimin tim. Fillimisht qe një përpjekje për të më emëruar ministër të Mbrojtjes, ku natyrisht presidenti i asaj kohe Sali Berisha insistoi, me atë njohje që i kishin referuar. Por unë refuzova disa herë, pasi nuk më lidhte asgjë me Ministrinë e Mbrojtjes. Por me idealet e kohës kërkoja të kontribuoja në profesionin tim, për të cilin kisha akumuluar dhe një bazë tetorike dhe praktike. Kështu që përfundimisht m'u propozua posti i Prokurorit të Përgjithshëm.

Ishte detyrë e vështirë, i parashikoje presionet politike...?
Gjithsesi, unë e pranova këtë detyrë. Kuptohet që nuk doja të luaja "djalin e përkëdhelur", megjithëse e parandjeja se ishte detyra më e vështirë e kohës. E them këtë sepse në fund të fundit, të gjitha presionet do të përfundonin tek prokuroria. Qoftë nga forcat demokratike, të cilat aspironin për drejtësi, por që po ta themi dhe në mënyrë të sinqertë kishin dhe sensin e hakmarrjes ndaj nomenklaturës, qoftë dhe për t'i hapur rrugë zhvillimit dhe për të frenuar eksodet. Por ishte dhe mentaliteti i kohës, sepse shoqëria shqiptare vinte nga një mbyllje e gjatë dhe nuk mund ta pranonte që dhe shtypi të merrte atë zhvillim që mori në atë kohë, siç ishte gazeta 'Koha Jonë' apo gazetat e tjera që filluan në atë kohë, të cilat dashur pa dashur filluan të bëhen opozitë e fortë e qeverisë së kohës, qeveri e cila harroi se kishte ardhur dhe kishte marrë një mision demokratik, por që harroi dhe një gjë tjetër të rëndësishme, misionin informues të medias.

Pra u përballët me presionet dhe përplasjet e para...?
Ritheksoj, në mes të këtyre përplasjeve ishte prokuroria, e cila përgithësisht përbëhej nga prokurorë të rinj, pasi u lëvizën të gjithë për shkak të një reforme totale. Mjete nuk kishim, eksperincë nuk kishim, mbështetje nuk kishim. Aq më tepër që unë nuk militoja në strukturat e larta të PD, që të kisha dhe unë përkrahjen e ndonjë klani të caktuar. Gjithashtu filluan dhe eksodet nga Shqipëria në drejtim të vendeve fqinje.

Po përplasjet e para reale kur filluan, duke ua bërë të vështirë detyrën?
Kishim ngjarjen e Poliçanit, ku pretendohej se ishte implikuar dhe deputeti I Partisë Socialiste, atëherë në opozitë, Ilir Meta. Kam qënë vetë personalisht në vendngjarje, bëmë diferencimet tona juridike, duke u pozicionuar dhe qëndruar në ato linja ku unë I kisha vënë qëllim vetes, që të mos implikohesha politikisht.
Pra pavarësisht se kisha presione politike, isha më se i vendosur që prej
këtyre presioneve politike të evidentoja dhe të merrja vetëm atë që ishte juridike, jo të bëhesha mashë për të realizuar qëllimet politike ndaj një grupi apo ndaj një grupi tjetër.

Por, situatat e vështira nuk mbaruan, me sa duket mandati juaj do të ishte me përplasje të tilla...?
Më 8 gusht u krijua dhe grupi i mocionistëve me Neritan Cekën, të ndjerët Gramoz Pashko e Teodor Keko, me Zogajn, Imamin etj, të cilët kuptohet si grup i parë në një fluks të madh siç ishte pozicionimi dhe autoriteti i Partisë Demokratike, ishte e pakonceptueshme një dalje e tillë. Në këtë këndvështrim kuptohet pati dhe presione dhe reagime për ndonjë ndërhyrje të fortë juridike kundër tyre, pasi ishin pozicionuar kundër PD. Por që unë isha i vendosur, zbatim të ligjit dhe vetëm të ligjit.

Pra, ka pasur presione nga të gjitha anët dhe për gjithçka...?
Ka pasur një sërë denoncimesh për gazetarët, të cilat unë nuk i pranova. Unë nuk mbroja ata nëse do të kishin ndonjë aktivitet riminal, apo që kishin elementë penale, or duke kërkuar të isha gjithnjë sa më profesional. Edhe shtresa e të përndjekurve politikë që ndoshta nuk e kuptuan pozicionin tim, ose isha i parakohshëm në atë situatë bënë presionin e tyre. Të gjitha këto krijuan rrethanat dhe presionin që mua më çuan deri në largimin nga detyra.

Me zotin Berisha keni komunikuar apo jeni takuar në atë kohë dhe si kanë qënë marrëdhëniet me të si President i asaj kohe?
Në atë kohë unë kam pasur marrëdhënie shumë të mira me Berishën dhe ai në atë kohë ishte i përkushtuar për drejtësinë. Duke e pare sot në retrospektive, e shoh shumë ndryshe pozicionin e tij.... Pasi bëj një analizë të të gjithë ecurisë politike, sociale të vendit mund të them që Berisha në atë kohë ka qënë nën trysninë e grupeve të ndryshme brenda partië, sepse kërkonin një prokuror që të kënaqnin dhe ata kërkesat e tyre. Ndoshta unë, duke qenë profesionist dhe i paanshëm, më quanin si një njeri që doja të mbroja nomenklaturën komuniste ose të bëja lojën e ndonjë klani brendapërbrenda PD. Kështu që erdhi momenti qe dhe zoti Berisha u vu në një pozicion të tillë, që u bë pjesë e konfliktit. Pas kësaj situate, konflikti i agravua, pasi pa miratimin e Berishës nuk mund të bëhej asnjë hap. Siç duket ishte e natyrshme që unë duhej të sakrifikohesha përballë të gjithë atyre klaneve që ishin në PD-në e asaj kohe.

Ju kërkuan dorëheqjen...?
Mua m'u kërkua dorëheqja dhe nuk e dhashë. Dhe jo se nuk e njihja institucionin e dorëheqjes, por sepse arsyet për të cilat më është kërkuar një gjë e tillë, nuk më bindën. Aq më tepër që unë isha i përkushtuar dhe isha ëndërrimtar për atë mision që kisha marrë. Sakrifikova për këtë mision, pasi pata një bursë në Gjermani, 5 vjet për doktoraturë dhe sakrifikova për të ardhur në këtë detyrë. Por nuk ishte vetëm kjo, por që dhe gjithë brezi ynë në atë kohë kishte ideale dhe ishim të përkushtuar për një sistem të ri, me ato parime, secili në fushën e vet.

Si nisi shkarkimi juaj në atë kohë...?
Kur më kanë thirrur në interpelancë në Kuvend me grupin e ish-mosionistëve, kryetari i Kuvendit, i ndjeri Pjetër Arbnori, pasi në bazë të dispozitave kushtetuese mua nuk më takonte të thirresha në interpelancë në Kuvend si Prokurori i Përgjithshëm, por vetëm ministrat, më tha që 'mund të ikni pasi nuk lejohet'. Në një bisedë konfidenciale me të, I thashë se "unë do të vij në interpelancë, pavarësisht se nuk më takon, por do të vij vetëm e vetëm se dua të iki nga detyra. Më mirë iki tani dhe gjejnë ndonjë sebep dhe ia lë vendin bosh një personi që mund të përshtatet dhe të kënaqë interesat e klaneve se sa të përdhos të ardhmen time. Më mirë iki tani me këtë kosto",i thashë.

Po çfarë kërkonin realisht...?
Konflikti filloi që me ministrin e Rendit të asaj kohe, Bashkim Koplikun, pasi filluan ca kontrolle banesash te ish-ushtarakët e Laçit që i bënin në 2 të natës, ndërkohë që mund t'i thërrisnin vetëm duke u marrë armën. Unë këtë e kundërshtova duke filluar dhe penalizimet në Ministrinë e Rendit, sepse ishte atribut I Prokurorit të Përgjithshëm që të jepte lejen për kontrolle.

Pastaj konflikteve sikur u "hape" derën...?
Një konflikt tjetër ishte dhe problemi i Sazanit. Kishte një eksod me një anije nga Sazani, ku ishin disa ushtarakë me fëmijët e tyre. Për herë të parë gjetëm një grup të organizuar për eksodet drejt Italisë, sepse deri atëherë ishin kështu në mënyrë sporadike dhe të paorganizuara, kapej një anije dhe me të ikej. Anija u rrëmbye dhe vajti në Itali, dhe gjithë këta persona, bashkë me familjarët nuk erdhën. 14 veta që ne zbuluam i vumë përpara përgjegjësisë. Me të ndjerin ministrin e Mbrojtjes, Safet Zhulali patëm një konflikt, pasi ai kërkonte që të penalizoheshin të gjithë ushtarakët që ishin në anije, me idenë se përse nuk luftuan për të mbrojtur anijen. Unë i thashë se nuk mund të luftonin, pasi nuk jemi në kushtet e filmit 'Duel i Heshtur', ndërkohë që në anije kishte fëmijë dhe gra.

Dhe të gjitha këto përplasje me politikën e kohës bëheshin kur goditeshin gazetarët, por dhe "fabrikoheshin" juristë me kurse tremujore te "plepat" në Durrës...?
Kam qënë kundërshtar i prerë ndaj kurseve të përshpejtuara të përgatitjes së juristëve, të cilët për tre muaj kurs u bënë gjyqtarë. Kam pasur përplasje të forta dhe për problemin e gazetarëve. Më është bërë presion, madje më është kërkuar me këmbëngulje arrestimi i disa gazetarëve të Koha Jonë, por unë nuk e kam pranuar një urdhër të tillë, pasi nuk kishte asnjë element të veprës penale, jo se doja thjeshtë t'I mbroja. Bëhet fjalë për Nikollë Lesin dhe Aleksandër Frangajn. Ata më erdhën të dy në zyrë dhe unë i garantova ata se, duke vënë në funksion anën time profesionale dhe se si e shoh unë këtë problem, pasi shqyrtova akuzat, se sa të jem unë Prokuror i Përgjithshëm në këto veprime nuk ka vepër penale. Jo se desha t'i mbroj por s'kishte shkelje.

Goditjet të bëheshin se s'kishe mbështetje politike...?
Përplasje kisha, siç e thashë dhe më lart për problemin e mocionistëve, që më bëhej presion të bëja diçka kundër tyre. Ishte dhe problemi I Hajdin Sejdisë që pati një konflikt juridik. Këto ishin elementë të një treguesi që unë s'isha pjesë tu u bë derisa çështja shkoi në Gjykatë. Pastaj unë e lashë sepse kështu erdhën situatat.

Po për arrestimin e ish-presidentit Ramiz Alia...?
Po, unë kam qënë Prokuror i Përgjithshëm në momentin e mbledhjes së dokumentacionit për procedimin penal ndaj ish-presidentit Ramiz Alia. Kam kërkuar me insistim që çdkush që kishte prova t'i sillte, në mënyrë që të krijohej dosja për të dhe më pas të kalonin për gjykim. Atëherë pas dy ditësh, unë më 17 shtator të vitit 1992, u shkarkova dhe pastaj Ramiz Alia u arrestua nga pasardhësi im në detyrën e Prokurorit të Përgjithshëm.

Pas kësaj kohe ju keni ushtruar profesionin e avokatit...?
Për hir të së vërtetës unë kam qënë shumë I apasionuar pas procesit akademik. Kërkova të kthehesha pranë fakultetit juridik, por m'u mohua kjo mundësi dhe kështu fillova në profesionin e avokatit. Që në fillesat e punës sime si avokat më zgjodhen në krye të avokatëve të Tiranës, sepse kryetar i përgjithshëm u zgjodh I nderuari Kleanthi Koçi.

Ju keni pasur çështje të rëndësishme që keni mbrojtur, cilën vlerësoni si më të rëndësishmen...?
Unë kam pasur shumë çështje, por nuk mund të them se cila ka qënë çështja më e rëndësishme. Në gjuhën tuaj gazetareske mund të thuhet çështje e rëndësishme dhe persona të rëndësishëm. Por për një avokat nuk ka çështje dhe persona të tillë. Për një avokat ka një çështje, të cilët duhet t'I përkushtohet me përgjegjësi dhe ta vlerësojë maksimalisht, si për atë që ka një çështje të vogël se për atë është një çështje e madhe, dhe si për atë që ka një çështje të madhe, pasi sërisht është çështje e madhe për të. Si ai që është fukara, si ai që është i pasur, si ai që ka një poizicion social si ai që nuk e ka një të tillë. Jam munduar të jem i përkushtuar, por mund të them që nuk ka profesion më të vështirë se sa avokati. Është shumë i vështirë, pasi me hallet e tua çmendesh dhe jo më të jetosh dhe me hallet e tjetrit. Aq më tepër që tjetri të ka besuar jetën, të ka besuar lirinë, të ka besuar familjen, të ka besuar pasurinë, përgjegjësia jote shumëfishohet. Dhe me këtë përgjegjësi duhet të ruash balancat që të ushtrosh maksimalisht profesionin tënd, dijet profesionale, ta mbrosh sa më me efektivitet sa më me besnikëri, kuptohet duke shfrytëzuar dhe ndonjë lidhje me prokurorinë, gjykatën apo palën, në kuptimin e drejtë që të të mos mohohet e drejta që të takon për palën që t'i mbron si avokat.

Keni pasur përballë dhe prokurorët dhe gjyqtarët, si e mendoni ecurinë e drejtësisë në Shqipëri, sa profesionale është?
Kjo është pyetja që unë e kam pritur prej kohësh dhe që mendoj se duhet të jetë objekt i një tryeze të përbashkët me politikanë, juristë, ekonomistë, me shoqërinë civile dhe me ndërkombëtarët. Unë kam qëndrimin tim të prerë që konsiston: Demokracia në Shqipëri do të vendoset vetëm ateherë kur të vendoset drejtësia. Drejtësia në Shqipëri do vendosetatëherë kur të perfeksionohet Gjykata e Lartë. Gjykata e Lartë do të perfeksionohet atëherë kur një president të jetë I përgjegjshëm që të përfillë e të respektojë gjithë mendimin e shoqërisë civile dhe duke lënë të fundit fare interesat politike, në emërimin e gjyqtarëve. Këtu fillon dhe mbaron përgjegjësia dhe tulla e parë e themelit të drejtësisë dhe demokracisë në Shqipëri.
Eshtë kjo drejtësi që është dhe po e vuajmë ne sot, sepse nuk janë respektuar pikërisht piketat e kriteret e përgjedhjes së gjyqtarëve. Kam insistuar, dhe në emër të komunitetit që përfaqësoj që pika më e dobët, pra dhe korrupsioini politik, dhe ai krahinor, klanor dhe korrupsioni financiar, është në këtë pikë.

(aq/shqiptarja.com)

Maks Haxhia: Preferoj Nanon President, Gërdeci jo aksident
TIRANE - Ish-prokurori dhe kreu i Dhomës Kombëtare të Avokatisë, Maksim R.Haxhia, në pjesën e dytë të intervistës për gazetën "Shqiptarja.com" flet për sistemin e drejtësi, emërimet skandaloze në Gjykatën e Lartë, Kushtetuese, KLD dhe Avokatin e Popullit dhe se preferenca e tij për President është Fatos Nano. Njëherësh ai thotë se "Gërdeci" nuk ishte një aksident por vepër e grupeve që s'donin anëtarësimin në NATO. Sipas tij, NATO kishte lajmëruar për këtë incident një muaj përpara.

Ju keni pasur në dorë këto kohët e fundit çështje të nxehta. Ka pasur presione nga politika?
Në eksperiencën time 22 vjeçare si avokat dhe 30 vjeçare si jurist, kuptohet që të thuash se nuk ka pasur presione është që të mbulosh gjithçka me dafina. Për të qënë realist ka pasur presione. Por presioni nuk bëhet tek avokatët, rrallë bëhet. Presionet i ke tek prokuroria dhe tek gjykata. Në çështjet që ju përmendet duke marrë shkas nga çështja e "Gërdecit", kjo është një temë që nuk zgjidhet me këtë intervistë. Por vetëm mund ta përmbledh që, ata që janë të pandehur, dhe personalisht që ai që kam mbrojtur unë, Mihal Delijorgji, mund të them me plot gojën që është i pafajshëm. Eshtë fryrë dhe është spostuar përgjegjësia reale tek një person që ka bërë një biznes të ligjshëm.

Por ka pasur reagim dhe nga familjarët...?
Natyrisht që ky konkluzion nuk u vjen mirë shumë shtresave dhe familjeve, të cilat kanë mbajtur një qëndrim që nuk ka qënë dinjitoz, por që unë i justifikoj me hallin që kanë pasur. Por halli i tyre lehtësohet kur vihen përpara drejtësisë jo njerëz që nuk kanë qënë kurrë fajtorë....

Mendoni se përgjegjësia është më lart...?
Përgjegjësia është zinxhir. Në këto lloj ngjarjesh nuk ka përgjegjësi individuale. Ndërsa sot unë po bëj një deklaratë e cila nuk është bërë seriozisht, apo është anashkaluar më përpara. Ngjarja e Gërdecit nuk është aksident njerëzor, por është një ngjarje e paralajmwruar. Dhe po të citoj deklarimin e një personi të rëndësishëm në ministrinë e Mbrojtjes, në procesin e zhvilluar i cili tha: Një muaj më përpara na kanë thirrur në qendrën e NATO-s, Ministrin e Mbrojtjes dhe mua dhe na kanë thwnë tekstualisht kështu "bëni kujdes, se nga të dhënat që kemi ne nga informacionet sekrete (NATO do të thotë gjithë bota, në krye CIA), grupe individësh dhe grupe të interesuar për të minuar procesin e futjes së Shqipërisë në NATO janë të interesuar të krijojnë incidente për të ulur reputacionin e Shqipërisë si i garantuar dhe i mbështetur nga fuqitë e mëdha me në krye SHBA për t'u anëtarësuar në NATO". Dhe është e vërtetë, pas një muaji ndodhi ky incident.

Por nuk është analizuar kjo deri më tani...?
Nëse kjo do bëhej analizë, dhe kam shumë materiale në dosje që kanë shumë të dhëna, me specialistë që unë i kam kërkuar për ekspertimin hetimor, kurrë nuk ndizej baruti nga karroca, e cila ka ardhur pas 20 minutash sipas tyre. Sepse djali i atij që është vrarë dhe që pretendohet se ka sjellë karrocën thotë që babai i tij atë ditw nuk ka ardhur të saldojë karrocë në shtëpi sepse unë po lidhja hardhitë. Pra kjo është e vërteta. Dhe specialistët thonë se baruti pa dotenator nuk shpërthen. Po të shikoni me vëmendje ngjarjen që jepet nga mediat, ka një shpërthim. Edhe dëshmitarët thonë se dëgjuam një plasje pastaj zjarr. Këto janë elementë që habitem përse shteti shqiptar, përse shoqëria shqiptare, përse media shqiptare nuk e vlerësojnë këtë rrethanë.

Por ata akuzohen nga Prokuroria dhe është dhënë vendimi...?
Përsa i përket anës juridike, procesi jo vetëm që ka shkelje të tmerrshme dhe të papranueshme procedurialisht, por nuk është pranuar në asnjë rast që të pandehurit të jenë përgjegjës për këtë shkelje. Dritan Minxholli flinte aty, rrinte 24 orë aty dhe si mund ta akuzosh për vrasje atë. Ky proces tërë të keqen e ka nga prokuroria. E cila, duke mos qënë e aftë të bënte punën në afate, sepse ashtu e filloi çështjen me akuzën e shkeljes së rregullave mbi lëndët plasëse, djegëse dhe radioaktive, dhe e kaloi në vrasje për të fituar afate më të gjata. Kushdo e kupton se kur thuhet një aksident njerëzor, ai nuk është bërë me dashje, sepse asnjë njeri nuk do që të vrasë. Por si ky proces ka pasur dhe procese të tjera në karrierën time dhe kënaqësia më e madhe është kur merr pafajsinë, më shumë se sa vetë personi të cilin mbron. Dhe po kaq emocione të mëdha provon dhe kur rri prapa derës së gjykatës që pret vendimin.

Si e vlerësoni drejtësinë shqiptare, emërimet e reja në krye të gjyqësorit dhe plotësimin e vendeve vakante në gjykatën Kushtetuese, Gjykatën e Lartë dhe në KLD?
Uhnë kam qënë fatmirësisht në grupin e teknik kur u përgatit Kushtetuta e vitit 1998 dhe kam insistuar sëbashku me kolegët e mi të stafit teknik që të vinim kritere, sa më serioze, sa më pak të manipulueshme për emërimet në Gjykatën e Lartë dhe në Kushtetuese. Pse? Sepse duke lënë kritere evazive, atëherë bëhej gjithçka. Bëra lobing atëherë me disa deputetë me kryetarin e ndjerë Sabri Godo, Majkon, Gjinushin etj që të vendoseshin kritere të qarta por nuk u dëgjuam. Dhe Godo më tha: I dashur Maks, mos kujto se këta nuk e dinë rëndësinë e Gjykatës së Lartë dhe Kushtetuese, mos kujto se këta nuk e kuptojnë çfarë do të thotë kritere, por këta vënë këto kritere, sepse që tani i kanë përcaktuar emrat se kush do të jenë. Dhe kriteret vendosen për emrat dhe jo emrat për kriteret. Pra për sa kohë të vëmë kritere që të fitojë filani dhe filani nuk ka për t'u bërë drejtësi.

Si i mendoni anëtarët e drejtuesit e këtyre gjykatave...?
Po ta shikosh me kujdes, pikërisht ata që plotësojnë minimumin e kritereve ata janë vendosur. Po të shohim Gjykatën e Lartë, pikërisht ata që kanë plotësuar minimumin e kriterit janë vendosur. Por një gjë nuk kuptoj, këta që venë në Gjykatën e Lartë, janë 9 vite, pas nëntë vjetëve ku do shkojnë. Eksperienca ka treguar se asnjë nuk mbetet i respektuar nga shtetit shqiptar, ai i lë rrugëve, qoftë anëtarët e Gjykatës së Lartë, të Kushtetueses, qoftë dhe Prokurorin e Përgjithshëm. Pra unë kam qënë gjithmonë që pa 50 vjeç minimumi, nuk janë të gatshëm profesionalisht dhe për probleme të tjera për të qënë pjesë e këtyre institucioneve. Pra, duhet të jenë mbi 50 vjeç, të jenë persona me integritet, të kenë miratimin e komunitetit nga kanë ardhur, të kenë një status ekonomik dhe e fundit kush ka tituj akademik, aq më mirë dhe të mos jenë të prononcuar politikisht. Pra jo se nuk i dinë këto, por nuk duan ti bëjnë, sepse duan të vendosin njerëzit e tyre.

Keni bërë ndonjë propozim ju...?
Dhe ne, si Dhomë Avokatie i kemi kërkuar dhe Presidentit aktual që kandidatët që kalojë për Gjykatën e Lartë, nëse ka pesë vende bosh, ne si komunitet i avokatëve, i gjyqtarëve, i prokurorëve ti shikojmë dhe të themi se nga këto që kanë ardhur këta janë 10 më të mirët. Pastaj ndër 10 kandidatë, zgjedhja e pesë kandidatëve është çmimi subjektiv i Presidentit. Por i gjithë komuniteti thotë shkoi ky apo ai, por ishte në dhjetëshe ama, plotëson standrtet më të larta. Këtu plotësojnë standardet ata që s'kanë standarde, pra katapultohen njerëzit në këto pozicione dhe nuk dihet nga dolën, siç është rasti i këtij Elvis Cefës. Më vjen keq se nuk e njoh, por ai s'ka lidhje me drejtësinë. Madje nëqoftëse mendohet që do të jetë dhe nënkryetar i KLD është e tmerrshme, sepse nënkryetar i KLD duhet të jetë patjetër nga trupa e nëntshes së KLD që vjen nga gjyqësori, sepse ata e njohin më mirë gjyqësorin, e drejtojnë më mirë atë. Aq më tepër që ky nuk ka as eksperiencë avokatie, as gjyqësore, as prokurorie, pasi do marrë vendime, do jetë pjesë e vendimmarrjes.

Por nënkryetarin e KLD e propozon Presidenti...?
Aq më tepër që nënkryetari i KLD është personi më i afërt i Presidentit. Ne i dërguam një letër grupeve parlamentare, parlamentit ku u thamë që dhoma kombëtare e avokatisë të dërgojmë dhe ne disa kandidatura që të vendoset. Sot po deklaroj një qëndrim personal, që nëse duam të tregohemi të përgjegjshëm për këtë detyrë, ta stopojmë procesin e zgjedhjes së nënkryetarit të KLD. Sepse kushdo që do të shkojë në këtë post, do jetë personi bashkëpuntor më i ngushtë i Presidentit. Ky president është në ikje, dhe mendimi im është ta lënë zgjedhjen kur të vijë presidenti i ri dhe ai ta zgjedhë personin me të cilin do të bashkëpunojë. Pasi ligji e procedura e zgjedhjes së nënkryetarit e KLD thotë me propozim të Presidentit dhe miratimin e anëtarëve të KLD. Atëherë ky president do të propozojë një nënkryetar që do të punojë me presidentin e ardhshëm. S'kam gjë me kandidaturat, por duhet të jemi më të përgjegjshëm. As ata vetë nuk duhet të bëhen pjesë e një sistemi që nuk e njohin.

Po Avokati i Popullit, është zgjedhur përmes një procesi transparent nga PS...?
Në parantezë, personalisht dhe me aq sa kam parë dhe në bashkëpunim me kolegët, nuk kemi absolutisht asnjë gjë me personin konkret që tashmë është zgjedhur Avokat i Popullit. Përkundrazi, ne mund të themi fjalët më të mira. Por nëqoftëse ka proces më të përdhosur për mua, është procesi i zgjedhjes së Avokatit të Popullit. I cili, jo vetëm la një shije të hidhur por krijoi një precedent tepër tepër të rrezikshëm. Deformoi, kuptimin, rolin dhe aktivitetin e Avokatit të Popullit, vetëm e vetëm se ndërhyri politika në këtë proces. PS ka bërë një nga gabimet e saja më të mëdha, sepse Avokati i Popullit e cila është një eksperiencë e huazuar nga vendet nordike, është një figurë e cila duhet të marrë konsensusin e gjithë shoqërisë civile. Duhet të vijë nga sgoqëria civile, jo nga politika. Ai mirë që erdhi nga politika, por u bë dhe me konsensusin e dy partive të mëdha. Pra, Avokati i Popullit u politizua, është anëtar apo simpatizant i PS, kur çdo kush mund t'i kërkojë të ikë, sepse je zgjedhur nga PS dhe s'je pjesë e konsensusit të shoqërisë civile, e cila duhej të bënte përzgjedhjen dhe të dërgonte kandidaturat dhe jo PS. Prandaj politika e ka paralizuar aktivitetin e këtij institucioni që në embrion.

Kur flitet për drejtësinë, menjëherë mendja të shkjon te Presidenti që do zgjidhet. Janë disa kandidatura, Nano, Topalli, Bode, Beja etj. Mendimi juaj?
Eshtë një proces shumë i rëndësishëm, pasi është e para punës kryetari i shtetit dhe do të jetë ai që do ti lidhë të gjithë, në kuptimin në kuptimin e mirë të fjalës, do t'i bashkojë, do t'i harmonizojë, do t'i urtësojë, do t'i bëjë bashkëpunues dhe kuptohet duhet një figurë që duhet t'i ketë këto cilësi. Kandidatutat i kemi të dëgjuara dhe nuk kemi asnjë kandidaturë zyrtare. Kuptohet që çdo forcë politike kërkon të vendosë kandidaturën e vet, në kuptimin e skanimit që ka, që e realizon më lehtë. Nëqoftëse kërkohet një proces më civil, mirë do të ishte që kandidaturat zyrtare të hidheshin në shoqërinë civile. Unë kam dëgjuar shumë kandidatura dhe kam dhe unë preferencën time. Por të mos harrojmë që Presidenti është personi përgjegjës për drejtësinë, është kryekomandant i FA. Atëherë këto dy pozicione të rëndësishme, bashkë me atë që thashë që të jetë harmonizues i forcave politike për ta integtuar vendin në BE, duhet të shikohen sa janë të materializuara te kandidatura e ardhshme, dhe sa garantuese është kjo kandidaturë për t'i realizuar ato. Sepse do të gjejë një drejtësi të shkatërruar, të korruptuar, jo profesionale nga paraardhësit e tij. Gjithashtu dhe ushtria, situata politike, marrëdhëniet pozitë-opozitë, Kodi Zgjedhor dhe Zgjedhjet që janë përpara. Ne kemi nevojë për një President të tillë, por me kuadrin kushtetues që ka ky nuk e ka kopetencën e gjithashshme për të realizuara të gjitha ato veprime që thamë. Por do të jetë hapi i parë për të shkuar drejt ndryshimeve Kushtetuese.

Ndonjë preferencë...?
Përsa i përket kandidaturave konkrete, unë kam dëgjuar shumë, ka personalitete, problemi është nëse do zgjidhet ai që duhet, pasi eksperienca pak e ka treguar këtë. Fatos Nanon e preferoj pasi është shumë bashkëpunues. Me thënë të drejtën ka dhe një kontribut. Pra unë e preferoj Fatos Nanon për president, ashtu sikurse preferoj profesorë nga shoqëria civile. Por këmbëngul, presidenti i ri që do vijë duhet që të njohë shtetin. Duhet të njohë të drejtën administrative, ç'është shteti, ç'janë institucionet, si funksionon, si dhe duhet të mbajë balancën. Por eksperiencën e kemi që nëse janë pesë kandidatë në listë, zgjidhet i gjashti. Uroj që kjo të mos ndodhë.

Jeni kryetar i Dhomës Kombëtare të Avokatisë, ku konsiston puna juaj dhe projektet tuaja për të ardhmen?
Unë do të bëja një paraqitje të tillë për avokatinë shqiptare. Avokatinë shqiptare unë e krahasoj pasionin e brezit të ri për fenë. Si avokatia dhe feja patën një shkëputje në Shqipëri. Pra ne nuk trashëguam aktivitet fetar, mentalitet fetar, respekt fetar. Gjë që dotë thotë që e filluam çdo gjë nga e para. Dhe ishte meritë e atyre që e përthithën dhe e përhapen dhe instaluan dhe fenë, por dhe avokatinë. Ne vijmë nga një mentalitet që e shohim avokatin bashkë me fajtorin dhe avokati barazohet shpesh me fajtorin. Dhe nëse humbet gjyqi, njëra palë gjithnjë akuzon avokatin. Sot janë 4500 avokatë të licensuar, por që e ushtrojnë aktivitetin rreth 1200 avokatë. Shumë shpejt avokatia do të bëhet një institucion shumë i madh, duke patur parasysh se ne organizojmë dy herë provime në vit, janë 17 fakultete juridike private dhe 6 publike. Pra fluksi që do të vijë është shumë i madh. Pavarësisht nga opinioni në institucione ku avokatia u është bërë pengesë, pasi gabimisht avokatia shihet si një institucion që do të ndihmojë drejtësinë, kjo nuk mund të ndodhë. Pasi ajo është për t'i marrë drejtësisë maksimalen në favor të klientit të vet.

Kur keni filluar të organizoheni...?
Ne kemi filluar nga hiçi, më 2010 kemi filluar të organizohemi, kemi krijuar regjistrat, kemi krijuar kartën e identitetit, rrobën e avokatit, kontributet financiare, kemi organizuar provimin, kemi bërë statutin, ligjin për avokatinë, kodin e etikës, kemi organizuar në të gjithë Republikën dhomat e avokatisë dhe ajo që mund të them është se jemi i vemti institucion shqiptar që jemi pranuar në BE. Pra dhoma kombëtare e avokatisë është anëtare e dhomave të avokatisë të vendeve të BE. Në këtë kuadër ne thithim gjithë eksperiencat dhe raportojmë për aktivitetet. Por mes nesh ka dhe avokatë që luajnë rolin e sekserit apo luajnë rolin e penguesit të një procesi. Por po ti analizosh dhe ata ka një të drejtë. Sepse po të shohësh një proces, ku nga 10 kërkesa që bën prokurori, pranohen 11 dhe nga 10 kërkesa që bën avokati nuk pranohet asnjë, duhet të gjejë rrugë për të përfituar, për të zgjatur për të zvarritur procesin.

Pra dhe për këtë e ka fajin gjykata...?
Pra nëse do të kishim një drejtësi me integritet moral dhe profesional, do të disiplinonte jo vetëm avokatinë por dhe prokurorinë. Nëse një avokat kur sheh drejtësi me integritet, e garanton dhe klientin, të cilit i thotë drejtën humb ose fiton. Dhe jo të hysh për të fituar dhe të humbësh dhe anasjelltas. Avokatia ka filluar procesin e bashkëpunimit me USAID-in dhe qeverinë britanike ku po ngrihet shkolla e avokatisë. Kemi krijuar qendra trajnjimi dhe asistence ne Durrës, Vlorë dhe Tiranë dhe për asistentët dhe avokatët. Avokatia ka dhe organin e vet botues, Revista e Avokatisë. Mund të them me plot gojën që avokatia në këto vite ka bërë një hop cilësor. Nuk e prish avokati gjyqësorin, një mijë avokatë nuk prishin një gjykatë, por një gjykatë prish një mijë avokatë. Por ka dhe porokurorë dhe gjyqtarë të përkushtuar dhe që duhen stimuluar nga shteti.

(jm/im/shqiptarja.com)

Muho Asllani: Si i priti Byroja Politike trazirat e vitit 1997 dhe rënien e Berishës

Kur ndodhën trazirat e vitit 1997 unë gjendesha në burgun e Tepelenës, së bashku me anëtarët e tjerë të Byrosë Politike, të cilët ishin dënuar për genocid kundër njerëzimit”. Kështu u shpreh dje, ish anëtari i kësaj byroje dhe kreu i Partisë së Punës, Muho Asllani, i cili ndodhej në të njëjtin burg ku ishin edhe Ramiz Alia, Fatos Nanua, apo Sudja e firmave piramidale.

Aty ku ndodheshin gjithashtu edhe anëtarët e tjerë të Byrosë Politike. Më tej Asllani rrëfen se si e pritën byroistët tragjedinë e këtij viti, rënien e Berishës dhe çfarë ndodhi pasi ata u kthyen në shtëpitë e tyre. Në këtë mënyrë gazeta “Sot”, duke bërë radioskopinë e ngjarjeve të vitit 1997, ka hedhur dritë mbi aktivitetin e grupimeve të ndryshme shoqërore, ndërsa sot zgjodhëm grupin e anëtarëve të Byrosë Politike për t’i fokusuar në këtë projeksion. 

Zoti Asllani, sipas mendimit tuaj, a ishin trazirat e vitit 1997, pjesë e rebelimit komunist, apo një reagim për humbjen e parave në firmat piramidale?
Mendoj se termat e përdorura si psh, “rebelim komunist”, “revansh i të përmbysurve”, apo gjëra të tjera me ngarkesa politike janë të tepërta për t’u përdorur në raste të tilla. Por do të thosha se këto etiketime nuk zgjidhin gjë dhe nuk mund të shkarkojnë në asnjë mënyrë përgjegjësinë e ngjarjeve.

Përse e thoni këtë?
E para, këtë e them se për periudhën e vitit 1997 Partia Komuniste kishte dalë jashtë ligjit dhe në një farë mënyre ishte inekzistente. Pavarësisht, nga organizimet e vogla që thuhej se bënin një aktivitet të kufizuar në ilegalitet, (deri tek shkëmbimi i mendimeve) përsëri ndihej qartë se ora e komunistëve në atë fragment të kohës ishte stopuar. Dhe komunistët i kishin hapur rrugën një zgjidhjeje më të mirë duke mos u bërë pengesë për skemat e reja që po aplikoheshin nga koalicioni qeverisës. Pra, ne në asnjë mënyrë nuk donim të bëheshim pengesë për zhvillimin e Shqipërisë dhe në atë kohë mendonim se nëse kishim gabuar, duhet të tërhiqeshim nga pushteti, për të gjetur një zgjidhje të re për mirëqenien e popullit. Por edhe për të reformuar veten tonë.

Pra, sipas jush cili ishte shkaku i fillimit të protestave?
Shkaku ishte humbja e kursimeve të shqiptarëve në firmat piramidale. Dhe kjo besoj se dihet prej të gjithëve. Pastaj, në lidhje me atë se kush i krijoi këto firma piramidale dhe kush lejoi shtrirjen e tyre në të gjithë Shqipërinë, është një çështje tjetër, së cilës më mirë se kushdo duhet t’i përgjigjen specialistët e ekonomisë. Por sipas mendimit tim, tolerimi që iu bë firmave piramidale kishte të bënte me një tendencë fillestare për t’i ndihmuar shqiptarët që të pasuroheshin disi më shpejt. Dhe fakti që këto firma po funksiononin në fillimet e veta tregonte nuk kishte ndonjë gjë për t’u shqetësuar.

Ju doni të justifikoni qeverinë e Berishës dhe të Meksit?
Duhet ta kuptoni pozicionin tim. Unë shumë më kollaj mund të shkrehesha me akuza kundër qeverisë së atëhershme të Berishës dhe Meksit, për traumën që u krijua nga firmat piramidale, por këtë nuk mund ta bëj për disa arsye.

Cilat janë këto arsye?
E para, ka të bëj me moshën time, kur njeriu e ka për detyrë të shprehë gjithmonë atë që mendon. Pra, këto që thashë më lart janë të vërteta. Dhe e dyta ka të bëjë me faktin se këto ngjarje ndodhën në një moment kur politika shqiptare nuk kishte eksperiencën duhur për t’i paralajmëruar. Sidoqoftë, gabimi ishte tepër i madh për faktin se lulëzimi i tyre vazhdoi për shumë kohë. Por piramidat janë piramida dhe një ditë butaforia e tyre të rrëzon.

Ku  ishit ju, kur nisën trazirat e vitit 1997?
Unë isha në burgun e Tepelenës. Isha dënuar sipas vendimit të Gjykatës me akuzën për genocid kundër njerëzimit. Dhe për hir të së vërtetës, nuk kam pasur shumë njohuri për atë që ndodhte jashtë burgut. Por natyrisht, që komunikimi ynë me të afërmit ishte normal në bazë të rregullave dhe gjatë bisedave mësonim ndonjë gjë. Por sidomos, më shumë mësonim nga bisedat me njeri-tjetrin, apo me punonjësit e burgut. Në një libër të Shekspirit, thuhet se: “Nëse do të mësosh se çfarë ndodh në pallatin e mbretit, shko pyet të burgosurit politikë”.

Si u ndjetë kur mësuat se kishin plasur protestat në lidhje me firmat piramidale?
Të them të drejtën jemi ndjerë shumë keq për shumë arsye. Sepse ne të gjithë që ndodheshim në atë burg, ishim ish zyrtarë të lartë të nomenklaturës dhe gjëja e parë që kishim krijuar si edukatë ishte respektimi i shtetit dhe institucioneve të tij. Sepse e dinim mirë që nga trazirat, vendi do të kishte pasoja. Por sidomos shqetësoheshim për jetën e shqiptarëve. Sepse lajmet që vinin, njoftonin për hapjen e depove dhe ne e dinim fare mirë, se çfarë do të thoshte që armët të binin në duart e civilëve.

Çfarë ndodhte me byroistët e burgosur, kur situata politike po dilte jashtë kontrollit të shtetit?
Nuk ndodhte pothuajse asgjë. Ata prisnin se çfarë do t’i thoshin eprorët e burgut dhe zbatonin pikë për pikë porositë, apo këshillat e tyre. Në ato ditë para se të dilnin nga burgu i takova të gjithë. Ishin të shqetësuar e të merakosur për familjet e tyre, por edhe për kombin. Më shumë dukeshin të tronditur. Disave i dridheshin duart. Nga sëmundja dhe mosha. Gjatë periudhës së shpalljes së gjendjes së jashtëzakonshme, ata dolën të gjithë nga burgu, së bashku me të burgosurit e tjerë. Ikën në shtëpitë e tyre, duke mos e ditur se çfarë do të ndodhte në javët vijuese. Por thuajse të gjithë u shprehën të gatshëm, që nëse do t’i kërkohej nga eprorët,  që të riktheheshin për të kryer pjesën tjetër të dënimit, ata do të vinin përsëri. E thashë edhe më lart se ata kishin qenë vetë zyrtarë të lartë të shtetit dhe e respektonin anën ligjore pa bërë asnjë lloj diskutimi.

A pati trazira nga të burgosurit në burgun e Tepelenës, gjatë këtyre momenteve?
Po, pati disa trazira. Pati grindje dhe përleshje midis disa individëve. Madje, kishte edhe disa plagosje. U qëlluan me thika. Armët kishin hyrë edhe në burg. Këto ishin gjëra që mund të priteshin të ndodhnin në momente të tilla.

Po ju, ish- politikanëve të lartë a ju hapën telashe nga të burgosurit e tjerë?
Jo, ne nuk patëm ndonjë telash, ose më mirë të them se nuk patëm asnjë problem me ta. Por këtu është momenti për të nënvizuar faktin, se ne respektoheshim pa hipokrizi nga nëpunësit e burgut, apo nga të burgosurit e tjerë. Bashkë me mua ishin edhe shumë anëtarë të Byrosë Politike, në atë burg, por ishte edhe ish presidenti i Shqipërisë Ramiz Alia. Gjithashtu, në atë burg vuante dënimin edhe kryetari i Partisë Socialiste, Fatos Nano. Të gjithë këta emra që përmenda gëzonin një respekt të padiskutueshëm prej të burgosurve të tjerë. Por edhe prej drejtuesve të burgut.

Ju thatë se “të gjithë dolën nga burgu”. Po ju vetë përse nuk ikët që andej?
Unë mbeta në burg me Ramiz Alinë, Fatos Nanon, një mikun tonë që quhet Marash, e ndonjë tjetër. Ne nuk pranuam të dalim, pa komunikuar me gjykatën e cila kishte marrë vendimin e dënimit tonë. Në realitet, ne kërkonim vendimin e së njëjtës gjykatë, që të sanksiononte faljen, apo pafajësinë tonë. Në mënyrë që të mos konsideroheshim sikur ishim arratisur nga burgu.

Si vepruat më pas?
Unë shkova në dhomën ku ishte Ramiz Alia dhe Fatos Nano. Po kështu edhe Marashi. Dhe të gjithë bashkë qëndruam në pritje të një zgjidhjeje nga drejtoria e burgut. Për pak harrova të thosha se aty në burg vuante dënimin e saj, edhe njëra nga drejtueset e firmës piramidale të Tiranës, e cila quhej Sude. Edhe ajo nuk pranoi të dilte nga burgu.

Përse nuk pranoi të dilte nga burgu Sudja?
Ndofta për të njëjtën arsye. Ajo kërkonte dokumentin e gjykatës për lirimin e saj. Ose thjesht për faktin se donte të mbrohej, ngaqë kreditorët e shumë mund ta rrezikonin gjatë ditëve vijuese.

Dhe sa ditë pritët në burg pasi kishin ikur të tjerët?
Kemi pritur pak kohë. Pastaj ka ardhur drejtori i këtij burgu, i cili ishte një njeri i nderuar dhe na kërkoi që të dilnim. Madje, ai na tha se do të na shoqëronte vetë deri në shtëpitë tona. Dhe kështu u bë. Ai mori në makinën e tij Ramiz Alinë dhe Fatos Nanon, ndërsa ne ishim në makinën pas tyre.
Ju u kthyet në shtëpi me autoburgun?
Jo. Ishte një makinë me xhama të blinduara dhe e sigurtë në rast rreziku të ndonjë sulmi spontan që mund të na bëhej. Por për fat, nuk ndodhi asgjë e papritur dhe rruga na shkoi mbarë.

Çfarë thoshte Sudja gjatë atyre ditëve të fundit të burgut?
Thoshte se ajo do të rikthehej përsëri, për të kryer pjesën e mbetur të dënimit, sapo të stabilizohej shteti. Ishte bindur se do të rikthehej në burg për këtë gjë. Ndërsa, për fajdet ajo e pranonte se kishte gabuar dhe prandaj, kishte falimentuar.

A iu tregoi gjë Sudja në burg, se cili ishte personi që qëndronte pas saj, të cilin ajo e kish quajtur “kompetenti”?
Jo, nuk tha gjë për këtë. Por isha i bindur se pas saj nuk kishte asnjë kompetent apo ekspert. Historia e fajdeve ishte një papjekuri e iniciuar prej saj, apo edhe prej ndonjë mbështetësi tjetër. Askush prej tyre nuk e kishte parashikuar gjerësinë dhe thellësinë e shtrirjes së kësaj tragjedie që pasoi më vonë.

Çfarë ndodhi pasi drejtori i burgut iu shoqëroi për në shtëpitë tuaja?
Unë për shkak të itinerarit, por edhe të rrethanave nuk zbrita në Durrës, por erdha në Tiranë. Dhe atë natë fjeta në shtëpinë e Marashit, i cili ishte në mik shumë i mirë. Ndërsa të nesërmen u nisa për në Durrës. Ika me një makinë.

A ju ndalën rrugës gjatë vajtjes për në Durrës?
Jo, patëm fat që nuk na ndali askush, megjithëse rrugët ishin plot me postblloqe civilësh. Të mos harrojmë faktin se ishte gjendje e jashtëzakonshme. Por qeveria ishte dorëhequr. Ndërsa Qeveria e Pajtimit Kombëtar u dekretua atë ditë kur ne dolëm nga burgu. Dhe për këtë arsye ishte e pafuqishme për të kontrolluar situatën. Ndërsa, pjesën tjetër të ngjarjeve e përjetova në Durrës si të gjithë qytetarët e tjerë.

Çfarë thoshin anëtarët e Byrosë Politike, më vonë për trazirat e këtij viti?
Nuk kishin asnjë pikë entuziazmi. Përkundrazi, ishin mjaft të tronditur për atë që po i ndodhte shoqërisë shqiptare. Ata nuk ishin shumë të shqetësuar për aftin e tyre personal, sepse ishin të vjetër në moshë. Ata ishin të shqetësuar për fatin e gjithë shqiptarëve. Sepse e dinin mjaft mirë se çfarë vonese do t’i shkaktonte kjo ngjarje, zhvillimit të vendit.

A shprehën byroistët ndonjë entuziazëm të shfrenuar për faktin se qeveria e Berishës kishte dështuar?
Asnjë entuziazëm. Ata ishin në fund të jetës dhe reflektonin zhgënjim për shumë probleme. Natyrisht, disa prej tyre duke përfshirë edhe Ramiz Alinë i pranonin disa gabime, apo disa teprime të sistemit të kaluar. Por në të gjitha rastet, askush prej tyre dhe prej nesh, nuk u gëzua për gjëmën që po i ndodhte vendit tonë. Ne, me të vërtetë ishim komunistë, por në rradhë të parë ishim patriotë që e donim Shqipërinë me një ndjeshmëri tepër të lartë. Dhe e kuptonim se përpara nesh po shfaqej një rrezik për luftën vëllavrasëse, të cilën nuk e dëshironte asnjë shqiptar. Sepse të gjithë shqiptarët janë vëllezër të një gjaku e të gjithë meritonin një fat të mirë.

Si vepruat në Durrës, pas lirimit nga burgu?
Me aq sa pata mundësi ndikova tek njerëzit e afërt për të ulur armët. Për të rivendosur paqen, qetësinë dhe stabilitetin. Meraku im kryesor në ato ditë ishte vetëm që kjo tragjedi të kalonte me sa më pak pasoja. Prandaj, këdo që takova gjatë atyre ditëve, pra të majtë e të djathtë, i thashë që të punonim së bashku për paqen. Sepse në ato momente vendi ynë nuk kishte nevojë për thellimin e luftës politike, por për  rivendosjen e shtetit dhe mirëkuptimit midis njerëzve.

Çfarë keni biseduar më vonë me byroistët e tjerë për ngjarjet e atij viti?
Jo vetëm që nuk kemi biseduar ndonjë gjë, por disa prej tyre vdiqën njëri pas tjetrit, fill pas ngjarjeve të vitit ‘97. Kjo ndodhi për shkak të sëmundjeve që kishin, por sidomos edhe për shkak të moshës. Kështu që asnjëherë më vonë nuk u mblodhëm për të biseduar lidhur me këto ngjarje. Madje, as me Ramiz Alinë nuk kemi folur për këto probleme. Ajo tragjedi e vitit 1997 na ra si një ortek mbi kokë të gjithëve dhe na tronditi. Pasojat e kësaj tragjedie ishin aq të mëdha saqë askush nuk pati kohë të gëzohej për humbjen e të djathtëve, apo të majtëve, për humbjen e kundërshtarëve politikë, apo anasjelltas.

Përse e thoni këtë?
Sepse ne e dinim se ajo që kishte humbur ishte Shqipëria. Dhe në vorbullën e fatit të përgjithshëm të shqiptarëve, ish anëtarët e Byrosë Politike përbënin një pjesë shumë të vogël e të papërfillshme për zhvillimet e ardhshme.  

Kush është Muho Asllani
Muho Asllani ka lindur në tetor të vitit 1937 në Bërdicë të rrethit të Shkodrës në një familje të varfër, por tepër patriotike. Gjyshi i është vrarë nga serbët në vitin 1913. Në vitin 1953 mbaroi shkollën 7-vjeçare në fshatin e lindjes (Bërdicë). Pas kësaj shkon në shkollën e mesme bujqësore në Lushnje, por bën vetëm një vit dhe ndërpret shkollën për tu kthyer sërish në shtëpi. Mbaron teknikumin bujqësor të Shkodrës, në vitin 1958. Në viti 1961 fillon Institutin Bujqësor dhe e mbaron në vitin 1964. Ka mbaruar Shkollën e Partisë me korrespondencë në vitin 1968. Nëntori i vitit 1971, pikërisht në Kongresin e VI të PPSH-së, u zgjodh direkt anëtar i Komitetit Qendror të Partisë, pa kaluar fare fazën e kandidatit. Ndërkohë kryente edhe detyrën e Sekretarit të Komitetit të Partisë së Shkodrës, ku sekretar i parë ishte Prokop Murra. Më 3 janar të vitit 1974 u emërua Sekretar i Parë i Komitetit të Partisë së rrethit të Matit. Nuk do të vononte shumë dhe në korrik të po atij viti, pra në 1974-ën, u emërua me detyrën e Sekretarit të Parë të rrethit të Kukësit. Në maj të vitit 1976 u emërua zëvendësministër i Bujqësisë. Në mars të vitit 1979 emërohet Sekretar i Parë i Komitetit të Partisë së Burrelit. Ka qenë Sekretar i Parë, në Shkodër. Në nëntorin e vitit 1981, pikërisht në Kongresin e Tetë të Partisë u bë anëtar i Byrosë Politike të Komitetit Qendror. Më pas, duke qenë anëtar i Byrosë politike u emërua sërish Sekretar i Parë në Durrës. U shkarkua në vitin 1991 nga Byroja politike e drejtuar nga Ramiz Alia. Dhe pas periudhës së pluralizmit politik, Muho Asllani është dënuar për genocid nga gjykata.

Ilir Bushi

Zbulohet godina/ Selia e partisë së Topit përballë PD, gati programi dhe spoti

Habjon Hasani
Tiranë Mbështetësit e presidentit Bamir Topi kanë nisur numërimin mbrapsht për shpalljen e partisë së re, pasi u kanë dhënë zgjidhje çështjeve organizative. Njëra prej tyre është selia e partisë, e cila tashmë mund të konsiderohet një kapitull i mbyllur. E pozicionuar në krah të Institutit të të Përndjekurve Politikë, përballë Parlamentit dhe në një distancë të shkurtër nga selia e Partisë Demokratike, godina 4-katëshe në krah të Komunitetit Musliman është parë si vendi më i mirë i mundshëm nga mbështetësit e presidentit Bamir Topi për startin e partisë së re . Burime të gazetës MAPO bëjnë me dije se tashmë është mbyllur kontrata me pronarët e godinës, ndërsa kanë filluar punimet për përshtatjen e dy kateve të sipërme të saj për zyrat e partisë së Topit. MAPO është interesuar dje pranë personave që ushtrojnë aktivitet tregtar në këtë godinë, të cilët shprehen se pritet që në këtë godinë të vendoset partia në krijim e sipër e presidentit Bamir Topi. “Ka nisur rikonstruksioni lart. Po bëhen zyrat e reja. Ne na është thënë se do bëhen zyra për partinë e Bamir Topit. Pritet të hyjnë pas rikonstruksionit, por si kohë të saktë nuk di të them”,-thotë një prej tregtarëve që ushtron aktivitetin e tij në katin e parë të godinës. Ai shton se partia e re do të shtrihet në katin e dytë dhe të tretë të godinës, në një hapësirë të konsiderueshme, ndërsa bizneset në katin e parë do të vazhdojnë aktivitetin sipas kontratës. Tregtarët tregojnë për MAPO-n se kanë parë shpesh në këtë godinë Aleksandër Biberajn, një ndër eksponentët kryesorë të partisë që pritet të shpallet, duke u interesuar për punimet. E ndërsa në selinë e re të partisë vazhdojnë me shpejtësi punimet, themeluesit e partisë më të diskutuar të momentit po kujdesen për detajet e fundit, para shpalljes së saj. Burime nga të njohurit si mbështetës të presidentit Topi në këtë iniciativë politike bëjnë me dije se aktualisht janë duke punuar në krijimin e logos së partisë, emri i së cilës mbahet ende sekret, posterave promocionalë dhe, ç’është më e rëndësishmja, programi dhe statuti i partisë. Të gjitha këto përgatitje kanë shtyrë edhe datën e shpalljes së partisë së re, së cilës presidenti Bamir Topi pritet t’i bashkohet pas mbarimit të mandatit të tij. Nisma politike e etiketuar deri më tani si partia e Topit u ravijëzua si projekt në kohën e përplasjeve të Presidentit me mazhorancën, të cilat e shtynë atë të deklaronte se nuk synonte një mandat të dytë dhe se do të rikthehej në politikën aktive. Një tjetër akt në favor të projektit politik të presidentit Topi ishte largimi nga Partia Demokratike e deputetit Gazmend Oketa, me deklaratën se do t’i bashkohej kësaj partie. Oketa paralajmëroi fundin e marsit si ditën e shpalljes së partisë së re, por përgatitjet morën kohë përtej parashikimeve. E ndërsa duket se pjesa më e madhe e përgatitjeve është mbyllur, themeluesit tashmë të njohur për publikun të partisë së re nuk kanë përcaktuar ende datën e zyrtarizimit. E megjithatë, shpallja e partisë së projektuar nga presidenti Bamir Topi është vetëm çështje ditësh.

Selia
Partia e re do të vendoset brenda “korpusit” të disa godinave kryesore, si Parlamenti i Shqipërisë, selia e Partisë Demokratike, dhe Instituti i ish-të Përndjekurve Politikë, shtresë që synon të tërheqë pas vetes kjo parti.
Data
Mbetet ende e papërcaktuar data e zyrtarizimit të partisë së re, por edhe elemente të tjera, si emri, logoja dhe mënyra e drejtimit, gjatë kohës që Topi është duke ushtruar mandatin e tij si President i Republikës.
Aleancat
Deputeti Gazmend Oketa ka pohuar se koalicionin më të madh synojnë ta krijojnë me qytetarët shqiptarë që ndihen të papërfaqësuar nga politika, me të rinjtë e të rejat e arsimuara, ish-pronarët, ish-të përndjekurit apo mësuesit e mjekët.

Qelepirllëku dhe Ndërrimi i Fesë faktorët e një Shqipërie të dobët

Qelepirrllëku që në në turqisht do të thotë kelepir- shitblerje, marëveshje, por që në të folurën shqipe ashtu sikundër dhe fjalë të tjera turke kanë marrë kuptime të tjera si p.s.h, po për këtë fjalë merret kuptmi i njeriut pa principe e moral që shet e blen cdo gjë që kë pronë të tij por dhe të të tjerëve, duke mashtruar me marëveshjet e bëra. Kjo fjalë mund të karakterizonte në më nyrë të qartë sidomos klasat sunduese në Shqipëri që prej qindra vitesh por kryesisht klasat sunduese gjat kohës së sundimit turk duke u bërë një fjalë si e urryer ashtu dhe sarkastike.kjo karakteristikë ka vazhduar edhe pas pavarësisë së vendit e deri në ditët e sotme, duke u bërë një nga tiparet karakteristike në përgjithësi të të gjithë drejtuesve kryesisht në raport me fqinjët dhe brenda vendit, duke patur të njëjta atribute të fjalës.
Në fakt, është për të ardhur keq kur mendon se si klasat drejtuese të dhe të pasura të krahinave të Shqipërisë gjatë gjithë periudhave të pushtimeve kanë patur një karakteristikë të vecantë: atë të shitjes tek pushtuesi me qëllim që të ruajë pasurinë dhe pushtetin. Kjo karakeristikë e vecantë e konfirmuar nga historia e Shqipërisë nuk është gjendur në vendet fqinjë dhe as në Europë përvec rasteve të veçanta duke filluar që nga koha e pushtimit turk të Ballkanit kur Mbreti i Serbisë i dha motrën Sulltanit për të ruajtur vendin dhe fenë duke u bërë sigurisht dhe vasal i tij. Shqiptarët e asaj kohe të përfaqësuar pikërisht princërit e Arbërisë dhe të Epirit (duke i u referuar historisë) në luftë me turqit patën rast të binin në ujdi me këta pushtues sidomos pasi turqit përdornin pengjet për të bindur krerët e Arbrit dhe të Epirit duke i nënështruar, por duke qënë një rracë krenare këta krerë e deri në vdekjen e Gjergj Kastriotit-Skënderbeu e luftuan deri në fund pushtimin duke mos u pajtuar me qelepirit që përdorte Turqia në formën e Agallarëve të cilët në fakt ishin drejtues të krishterë shqiptarë të konvertuar në fe qoftë se ishin rrëmbyer që të vegjël, qoftë duke sjellë në tokat shqiptare sidomos në fushat e trojeve shqiptare bujq nga Azia e vogël (Irani, Abkazia, Andollia, etj), pra një popullatë jo-shqiptare në trojet shqiptare të zbrazura nga emigracioni i jashtazakonshëm që ndodhi pas pushtimit përfundimtar të Shqipërisë më 1478 e më vonë si dhe nga largimi i popullatës që u vendos në Malësitë e Veriut e të Jugut.
Lindja e njerëzve Qelepirë që filluan të drejtojnë vendin me pëlqimin e Sunduesit turk nu ka qënë një tipar i shqiptarëve por jë tipar i klasës sunduese që manaxhonte trojet shqiptare të pushtuara. Lindja e njerëzve qelepirë pati një arsye më të thellë e cila gjithashtu ishte pasojë e pushtimit: konvertimi i detyruar në fe i popullatës vendase, konvertim i cili u theksua në fund të shek XVIII-XIX, qoftë për shkak të reformave të Tanzimatit qoftë për shkak se një pjesë e popullatës tashmë shqiptar-folëse ishte me besim tjetër fetar sepse ishte e ardhur. Një pjesë e kësaj popullate qëndroi në fushë kosovë (kryesisht krahina e Gashit dhe më pak e Krasniqes), kurse në trojet e tjera shqiptare sigurisht qëndruan në fusha që sidoqoftë ishin të pakta .Rëndësi patën dhe martesat e dyanshme të cilat zbutën gjakrat, shtuan tolerancën por shtuan dhe qelepirllëkun. Një pjesë e zëvëndësve që lanë ish-princërit e vjetër shqiptarë për të mbajtur tokat dhe gradat që ofruan pushtuesit, e ndërruan fenë por ata ruajtën mbiemrat e zotërërve të tyre ( Muzaka- në të gjitha llojet e ndryshimeve të këtij emri, Kastratët, Gropa, Toptani nga Topia, etj), ose muarën në variantët e tjera si mbiemra- profesionin përkatës kryesisht mbiemra fetarë (Shehu, Myftiu, Hoxha, Mulla), apo ushtarakë (Spahiu, Aga, Beu,Pasha),ose bazuar në vendbanim (Korca, Shkodra, Tirana), ose bazuar në karakteristika të ndryshme ( si Kodra, Fusha, Lakra, Molla), apo nofka të cilat sidomos i muarën të varfrit (Pleshti, Brumbulli, Koka, Daci, Keqi, etj). Ri-emërtimi i familjeve të reja që lindën pas largimit të ish-princërve të krishterë së bashku me popullatën qytetare, pas martesave me të ardhurit, pas konvertimit të malësorëve që zbrisnin në qytezat apo kasabatë për shkak të varfërsië e skamjes, mbizotërimi i rrymës shia dhe bektashinj në jug e qëndër të Shqipërisë, në krahasim me sektin e ashpër synii dhe armiqsor në Veri e Kosovë, krijoi kastën e re të drejtuesve Qelepirë e dallaveraxhinj të shitur por dhe oportunistë e snobë ndaj fuqive të tjera perëndimore të krishtere, të cilët ndihmuan Sundimin turk të jetojë kaq gjatë, dhe sigurisht lanë popullatën në varfëri dhe pasiguri ekstreme, e detyronin të largohej dhe të cpronësohej, dhe duke i lënë trojet shqiptare të pazhvilluara krejtësisht dhe njëlloj si vendet e Azisë së vogël e të mesme, duke e larguar vendin e shqiponjave nga Europa dhe duke e armiqësuar me fqinjët për shkak të besimit jo-të krishterë por dhe për shkak se duke qënë drejtues me përkrahjen e turqve, këta drejtues qelepirë sunduan mbi popullatat jo-shqiptare duke krijuar një urrejtjeje vetëm ndaj këtyre drejtuesve por dhe ndaj vetë popullatës shqiptare të cilën e konsideronin si popullatë turke-pra dhe armike.
Ndërrimi i fesë mbetet faktori kryesor dobësimit të nacionalizmit shqiptar, krahas elementit pozitiv të tolerancës fetare kryesisht sepse feja e ndërruar është brenda të njëjtës popullatë. Dihet gjithashtu që binomi Fe+Atdhe është binomi që krijon dhe mban një shtet të fortë, kurse në Shqipëri heqja e shtyllës së një feje shkatërroi formimin e një kombi monolit, por krijoj si në asnjë vend tjetër- një komb pa shtet.
Këto janë arsyet e mosbesimit të Europës perëndimore dhe hezitimit të BE për ta integruar sa më parë Shqipërinë në BE.
Këto dy tipare qenë vendimtare në copëtimin e Shqipërisë, qoftë sepse klasat sunduese që drejtuan vendin menjëherë pas pavarësisë vepruan si pro-turq duke favorizuar akuzat e shteteve fqinjë ndaj shqiptarëve si `turq`, qoftë duke frenuar shtetet europiane në përkrahjen e patriotëve të vërtetë shqiptarë për të krijuar një shtet shqiptar i cili do të përfshinte të gjitha trojet shqiptare. Ajo klasë drejtuese, ashtu sikundër dhe sikundër dhe përfaqësuesit e klasave të mëvonshme drejtuese në kohën e Zogut pavarësisht konsolidimit të shtetit shqiptar, mbajti Shqipërinë të varfër, e tradhtoi vendin në kohën e pushtimit, nuk arriti të bindë shtetet evropiane perëndimore që Shqipëria ishte e shkëputur përfundimisht nga lindja, pikërisht sepse këta drejtues vepruan si individë qelepirë, duke vënë interesat e tyre personale mbi ato të kombit. Mendoj se shmangia dhe gjetja e metodave të zbutjes së këtyre tipareve do të mund të afrojnë dhe integrojnë Shqipërinë me BE dhe do të krijojnë një të ardhme më të sigurtë në stabilizimin e vendit, sigurisht tashmë që janë gjetur aleatët e vërtettë dhe të sinqertë të shqiptarëve si SHBA dhe BE; Megjithatë këta janë faktorë të jashtëm shumë të rëndësishëm, faktorët e brëndëshëm të cilat do të konsolidonin shtetin shqiptar, do të ishte edhe pjesëmarrja e intelektualëve të komuniteteve fetare në drejtimin e vendit dhe duke ndarë postet kryesore drejtuese sipas besimeve fetare, sigurisht duke ruajtur laicitetin e shtetit shqiptar. Kjo për shkak se politika dhe në përgjithësi, politikanët shqiptarë vazhdojnë të kenë karakteristikat e individit qelepirxhi.
Analist
Pirro Prifti/