Sa herë që politika përvshihet në debatët e spiunëve, nuk janë të paktë njerëzit që i drejtohen për të treguar me gisht “djallin” më fytyrë “ëngjëlli” që vazhdon të na rrëmbejë vota duke u bërë i gjithëpushtetshëm. Kështu ka ndodhur që në fillimet e viteve 90-të, kur ish shefi i SHISH i trokiste në qeli për të treguar “bashkëpuntorët”, që aso kohe ishin armiqtë e Berishës e që tashmë bashkëqeveris me ta. Kështu ndodh dhe sot. Shkojnë tek ai sa herë sa herë që dosjet e bashkëpuntorëve përmënden si shpata e Demokleut për politikën shqiptare. Një syresh i njeh mirë ish-punonjësi i një dekadë në Sigurimin e Shtetit. Të tjerë i ka patur nën hyqëm por kurrë nuk ulërët për të rrëfyer të vërteta që di, edhe për shak të të cilave është shpallur “armik”. Por Luan Pobrati është krejt i qetë në të vërtetat që di. Demaskimi i spiunëve nuk është roli i tij. Madje refuzon të flasë për bashkëpuntorë apo njerëz që sot kanë ngjitur majat e politikës shqiptare. Për të, shqetësim është procesi që mban peng “fëlliqësitë” e njerëzve që kurrë nuk kanë patur kurajon të rrëfehen e që e shkura e tyre i ka kthyer në “unuk” të çdo qeverisje që ka ardhur në pushtet pas 90-tës. Për të shqetësim është fenomeni jo individi. Kështu nis rrëfimi me njeriun që do të shkonte deri kryeinspektor i kryeministrit për SHIK-un, apo dhe qytetarin e shkuara e të cilit u bën jo pak hije njerëzve me të cilët puna i ka bashkuar por në eksperienca janë kaq të ndryshëm. Në një intervistë për “Shekullin”, një nga specialistët që njeh mirë shërbimet inteligjente, rrëfen të vërteta e dosjeve të sigurimit të shtetit dhe përse politika mbetet peng i së shkuarës së regjimit komunist.
Zoti Pobrati, herë pas herë politika shqiptare i rikthehet debatit të hapjes së dosjeve për ish bashkëpunëtorët e Sigurimit të Shtetit. Në gjykimin tuaj, përse ndodh kjo ? Vërtetë politika shqiptare është e interesuar për hapjen e dosjeve të bashkëpunëtorëve të sigurimit të shtetit?
Problemi i rikthimit të politikës në temën e hapjes së dosjeve, tashmë të përfolur gjerazi në këto njëzet vite të pas 90’, pa hyrë në komente dhe interpretime, sipas gjykimit tim, ka të bëjë me ngërçin në të cilin gjendet vetë politika. Ashtu siç kam theksuar edhe herë të tjera, edhe kësaj radhe është kjo arsyeja e rikthimit në qendër të vëmendjes të hapjes së dosjeve, thjesht për të spostuar pikërisht këtu morinë e problemeve që kanë mbërthyer politikën.
Në gjykimin tuaj, a ka sot politikanë, që për shkak të së shkuarës së tyre i tremben Kryeministrit, kur ai përmend “gogolin” e dosjeve të bashkëpunëtorëve të sigurimit të shtetit?
Përqendrimi gjatë kësaj interviste në emra politikanësh, apo nëpunësish të lartë të administratës shtetërore, të cilët mund t’i kenë shërbyer Sigurimit të Shtetit, do të ulte nivelin e komunikimit, pasi në arsyetimin tim, të merresh me “zbulimin e emrit” të tyre, nuk do të përbënte kuriozitet as për politikën, por as edhe për opinionin e gjerë. Padyshim kjo s’do të thotë që ajo nuk duhet të pastrohet nga individët që janë të kompromentuar me Shërbimin Sekret të së shkuarës. Ashtu sikundër duhet të largojë prej vetes ish-agjentët e shërbimeve të huaja. Kuptimi kësaj çështje në mënyrë të njëanshme, pra që nga politika të largohen vetëm ish-bashkëpunëtorët e Sigurimit të Shtetit, duke mos përjashtuar prej saj agjentët e shërbimeve të huaja, mendoj se nuk do ti shërbente të mirës së përbashkët, për të mos thënë se bëhet me qëllime të mbrapshta.
Çështja e agjentëve të shërbimeve të huaja është diçka që tërheq vëmendjen. Si është e vërteta e kësaj çështjeje?
Problemi në fjalë,“konflikti” përse politika është e interesuar të largojë apo të denoncojë vetëm bashkëpunëtorët e Sigurimit të Shtetit dhe të “fshehë” agjentët e shërbimeve të huaja, justifikohet me faktin se gjoja këta të fundit kanë kontribuar në favor të ndryshimit apo goditjes së regjimit dhe harrohet se ç’dëme të mëdha i kanë sjellë vendit, fjala vjen individë në shërbim të Serbisë apo UDB-së saj, duke dëmtuar rëndë sigurinë dhe çështjen tonë kombëtare.
Ndaj është domosdoshmëri hapja e dosjeve…
Nuk ka asnjë pengesë për të realizuar shtratin, i cili do të përbënte bazën ligjore për hapjen e dosjeve. Nëse në princip nuk ka arsye pse ato të mos hapen, në praktikë është vetë politika që e pengon këtë proces.
Pas vitit 90-të ka pasur një sërë deklaratash për zhdukjen e dosjeve të bashkëpunëtorëve. Në dijeni tuaj, a mund të ketë ndodhur kjo?
Për sa pyesni, fillimisht desha të shpjegoj një ngatërresë, e cila, me sa shoh ka nevojë për sqarim, duke u ofruar këtë koment: Në dinamikën e punës me agjenturën, mbetet korrekte e normale edhe sot, asgjësimi i dosjeve të bashkëpunëtorëve sekretë, sa herë që situata e diktonte dhe i gjithë ky proces, realizohej përmes një komisioni të pranuar e të njohur nga aktet normative. Praktikë kjo, që diktohej nga zhvillimi i situatës operative, por edhe nga ndryshimet në jetën e secilit prej informatorëve të shërbimit sekret; ku padyshim, siç përfshihen rastet e sëmundjes dhe deri vdekjet e tyre, s’mund të mos merrej në konsideratë pa përshtatshmëria, deri mos dashja për të bashkëpunuar më tej me sigurimin e shtetit. Në rastet e përmendura dhe të tjera si këto, dosjet e tyre asgjësoheshin përmes proces verbaleve te rregullta e të firmosura nga të gjithë anëtarët e komisionit, kur ato nuk kishin më vlerë operative apo historike, por në të gjitha herët, ruheshin domosdoshmërish kartelat dhe regjistrat ku përshkruhej emri dhe pseudonimi, sikundër të tjera të dhëna të hollësishme e të domosdoshme. Në këtë kuptim, mund të flitet për asgjësime, ashtu siç nuk mund të pranohet që ka zhdukje dosjesh. Mbi të gjitha ekzistojnë kartelat dhe regjistrat, me të cilët në asnjë rast nuk manipulohet. Mekanizmi i ndërtimit të kodit të tyre, është parashikuar i tillë, që të mos tjetërsohen dhe në çdo rast ndërhyrje të mbeten gjurmët. Madje, ato funksionojnë ashtu, që edhe në raste lufte, realizohej ruajtja. Është një procedurë e tërë që shpjegon dekodifikimin dhe zbërthimin e funksionimit të kartelizimit të personave të regjistruar si bashkëpunëtorë të shërbimit sekret, apo agjent të shërbimeve të huaja. Në bindjen time, është e vështirë të zhbësh, apo të zhdukesh një dosje. Kjo ishte në thelb përgjigja ime, por më lejo të shpjegoj edhe diçka të vogël, por jo pa domethënie për sa flasim: Pas vitit 1992, një ish-ministër i Rendit dhe një ish-kryetar i Shërbimit Informativ, janë arrestuar nën akuzën e asgjësimit të dosjeve. I gjithë procesi gjyqësor kundër tyre, nuk e vërtetoi këtë gjë, ndaj ata rezultuan të pafajshëm dhe krimi për të cilin u akuzuan, nuk ishte kryer. Nga ‘92 deri në vitin 1997, veçanërisht në marsin e 97-ës, në Shërbimin Informativ përflitet se janë asgjësuar materiale me rëndësi operative. A mundet që këtu të kemi të bëjmë me një vënie dorë në kuptimin figurativ, mbi regjistra e mbi kartela, ku bëhej fjalë për agjendë të shërbimeve të huaja dhe atyre të shërbimeve sekrete; mbetet e vështirë të konfirmohet, ndaj jetojnë legjendat urbane…
Atëherë në do të vazhdojmë me legjenda dhe nuk do të marrim vesh kurrë se kush kanë qenë bashkëpunëtorët e sigurimit dhe agjent të shërbimeve të huaja?
Demokracia është proces. Në këtë proces demokratizimi, ka vend për të njohur dhe mësuar të tjera të vërteta të hidhura, sikundër duhet përshpejtuar e përmirësuar ritmet e ecjes përpara, pasi kështu s’do t’i lënë kohë zgjerohet të realizimit të trillit, duke prerë mundësin e spekulimit dhe penetrimeve të atyre njerëzve që se meritojnë të jenë në politikë, ndaj flasim e diskutojmë se është koha të hapur dosjet.
Z. Pobrati mos është pak naive kjo, duke pasur parasysh çka thuhet se, janë njerëzit e politikës që kanë qenë bashkëpunëtorë të Sigurimit dhe janë këta që do të hapin dosjet! A mos ka këtu një konflikt interesi?
Teprohet kur thuhet se politika është mbërthyer nga njerëz të kompromentuar nga e shkuara, ndaj janë këta që pengojnë hapjen e dosjeve. S’mund të jetë kështu. Brenda politikës, ka pjesë të rëndësishme të saj që janë të interesuar dhe punojnë intensivisht për shkëputjen nga e kaluar e hidhur, sikundër janë të hapen dosjet. Individë të caktuar, sado të pushtetshëm, nuk mund ta pengojnë dot këtë proces.
Z.Pobrati! Edhe një pyetje, të cilën do të dëshiroja të ishit i drejtpërdrejtë: Para pak kohe jeni prononcuar mbi mënyrën si kontrolloheshin të huajt në të shkuarën, ku një vend parësor zinin informacionet e dhëna nga shoqërues përkthyesit. Vëmendja e lexuesve është tërhequr pas përdorjes si të tillë në atë kohë edhe e katër ministrave të jashtëm në këto vite të pas nëntëdhjetës. A mund të na thoni ju lutem, diçka me konkrete?
Shumëkush ka dëgjuar një komunikim timin bërë me një televizion lokal dhe pas kësaj, lexuesit njohën përmes shtypit intervistën e dhënë. Siç është theksuar në to, për sa juve pyesni, shpjegoja se brenda funksionit të zëvendës drejtorit të përgjithshëm të turizmit në ato vite, kryesisht, realizoja edhe detyra që i përgjigjeshin shërbimit sekret, të cilat përmblidheshin në kuadër të angazhimit tim në ato struktura. Ndërsa fola për çfarë ju cilësuat, synimi dhe qëllimi im, nuk kishte si objekt goditjeje personat në fjalë, aq më pak të ktheja në vëmendje veprimtarin e djeshme të tyre; unë veçse tentova të shpjegoja se në detyrën e shoqërues përkthyesit, ishte primare informimi me shkrim, gjë që ndërsa ishte domosdoshmëri, nuk prosupozonte pjesëmarrjen e patjetërsueshme në rrjetin agjenturor; ndërkohë kur ishte e qartë dhe e papranueshme për këdo që dëshironte të angazhohej në të tilla detyra, raportimi pranë punonjësve të shërbimeve sekrete, të veprimeve, ngjarjeve dhe gjithçkaje tjetër që këtyre u tërhiqte vëmendjen e u bënte përshtypje. Ndërkohë, që duhet të mos harrohet, se flasim për periudhën, kur ekzistonte “lufta e ftohtë” dhe për çështjet në fjalë, kështu veprohej edhe në vendet perëndimore. Për të joshur kuriozitetin tuaj, nuk nguroj të them se në një udhëtim drejt Italisë, para pak vitesh, ndodhesha në avion së bashku me një grup ministrash, me të cilët isha njohur nga pozicioni për të cilin fola. Pra e shkuara ka qenë e përbashkët, pavarësisht kush në karrige.
Z. Pobrati, nga biseda ndihet se e njihni mirë “fushën” tuaj, po kaq edhe njerëzit e politikës që puna u ka ofruar. A ndiheni i kërcënuar për çka ju dini? Apo ky është një informacion që nuk rrezikon jetës suaj?
Tashmë unë konsiderohem i mësuar nga kërcënimet e politikës dhe burgosjet prej saj. Imuniteti i përfituar më ka bërë të ndjeshëm dhe nuk gaboj po të deklaroj se goditjet e saj, kanë qenë dhe mbeten një arsye më shumë për të mos pasur frikë. Nga ana tjetër, është e vërtetë që njoh mirë një pjesë të politikanëve; pasi kur unë sapo kisha filluar punë, pra kur ende isha pa i mbushur 25 vjet, kryeministri ynë i sotshëm kishte pa kaq vite antar i Partisë së Punës. Njohja ime me të është e hershme, por në eksperienca jemi të ndryshëm.
Që do të thotë se, sot ju jeni një i papunë dhe ata që ju rrethonin, janë në majat e politikës ?
Po, është e ndodh edhe kështu…
Le te flasim pak për gjendjen në SHISH. Kjo strukturë ka qenë shpesh nën shigjetimin e Kryeministrit. Tani ndihet një lloj paqeje, e kjo për mendimin tuaj, mos ka ardhur se SHISH është vënë nën strehën, apo të themi, diktatin e Berishës?
Kur flasim për një “heshtje” të Kryeministrit ndaj veprimtarisë së SHISH, në arsyetimin tim, kjo është pozitive, pasi institucioni që merret me grumbullimin e informacionit, siç është shërbimi inteligjent, duhet të operojë përmes heshtjes dhe vetëm kur heshtet për detyrat që ai kryen, mund të themi se shërbimi sekret është në rrugë të mbarë. Por brenda kësaj heshtje, mos vallë fshihet diçka që s’duhet? Unë i përkas pjesës që dua të mendoj se Kryetar i Shërbimit Informativ, tashmë ka eksperiencën e nevojshme për të ditur si komunikohet me institucionet mbi të dhe nuk ma merr mendja që “kompromisi” të jetë i tillë që të dëmtojnë punën e shërbimit në tërësi. Shërbimi informativ, nuk mund të manipulojë për një periudhë të gjatë kohe; sepse shërbimi ynë kontrollohet në mënyrë të tillë, nga s’mund të devijohet, për shkakun e njohur se si një vend i angazhuar në NATO, e ka vendosur SHISH nën vëmendjen e partnerëve të rëndësishëm ndërkombëtarë. Kështu që çdo shkujdesje e kryetarit të Shërbimit, do të linte gjurmë në agjencitë e huaja, të cilat do të merrnin dijeni për çfarë s’shkonte . Në qoftë se “është rritur komunikimi” i drejtuesit të Shërbimit Informativ me kryeministrin, unë nuk shoh ndonjë të keqe. Në të kundërt, e dëshiroj këtë. Çka më ka shqetësuar ngaherë, është moskomunikimi në mes tyre, por nëse kjo është kapërcyer, tashmë në një tjetër sens, pra duke sjellë pas vetes rrezikun e rikthimit në SHISH të një Berishe diktues, të një Berishe ku kërkon të fusë aty partinë e tij, kjo do të ishte shqetësuese. Gjithsesi, le t’ia lëmë radhën një tjetër here për të folur për to.
Sali Berisha: Pse u bëra komunist
Sali Berisha, ish-komunist dhe ish-sekretar partie, ishte anëtar i Partisë së Punës nga viti 1970 deri në 1990. Sot ai është i vetmi ish-komunist që vazhdon të jetë në pushtet dhe në politikë në ish-vendet komuniste të Europës.
Në një intervistë televizive Sali Berisha e ka justifikuar kështu anëtarësimin e tij në PPSH: “…Unë jam anëtarësuar në Partinë Komuniste në vitin 1970. Ka pasur dy arsye. Arsyeja e parë, është sepse u ndikova në mënyrë shumë thelbësore nga pushtimi i Çekisë. Një natë, një ushtri prej 300.000 trupash, tanke e të gjitha mjetet, pushtoi një vend që tentoi të dilte në liri ose të paktën kështu besonim. Ishte shumë e përhapur ideja se pas Çekisë do të ishte Shqipëria. Gjë për të cilën unë isha shumë i vendosur si qytetar të qëndroja në atë pozicion që duhet të qëndrojë çdo qytetar në rastin e një pushtimi kombëtar…”
Topi: Berisha, komunist i vitit 1968
Presidenti Bamir Topi e cilësoi dy ditë më parë kryeministrin një ish-sekretar të Partisë së Punës dhe një komunist që prej vitit 1968, i cili pavarësisht se ka pasur të gjitha mundësitë, nuk ka bërë asgjë për të përndjekurit. “Kur bëhet pastaj ballafaqimi i figurave që nuk kanë të bëjnë fare me diktaturën, por që kanë konsumuar diktaturën e të tjerëve, ndërkohë që ky personazh që nga vitit 1968 është anëtar i Partisë së Punës, Sekretar Partie, dhe njëzet e dy vite të tjera bën përralla me komunizmin dhe nuk i kompenson realisht duke e pasur në dorë mekanizmin, atëherë thoni ju se ku qëndron e vërteta. Pra, unë jam edhe njëherë, për hapjen e dosjeve, dhe të jeni të sigurt se me hapjen e dosjeve shqiptarët do të shohin çudira edhe tek ata që merren me politikë. Berisha ka njëzet e dy vjet që u thotë shqiptarëve se do t’u kthejë pronat dhe nuk ua kthen. U thotë të përndjekurve politikë që do të kompensoheni dhe për njëzet e dy vjet me radhë nuk e bën”, tha Bamir Topi.
No comments:
Post a Comment