Dy asimetri ishin në favor të Al-Qaida-s, më 11 shtator. Si fillim, asimetria e informacionit. Terroristët ishin të informuar mirë lidhur me ata që do të godisnin, ndërkohë që, para 11 shtatorit, Shtetet e Bashkuara kishin shumë pak informacion për ta dhe për identitetet e tyre, apo për gjetjen e vendndodhjes së terroristëve. Disa raporte zyrtare i kishin parashikuar pasojat, por konkluzionet e tyre nuk u shfrytëzuan.
Së dyti, kishte një asimetri përsa i përket kapaciteteve të vëmendjes që i kushtohej disa çështjeve. Numri i madh i të interesuarve dhe objektivave, sjell jo pak herë lënie mënjanë të atyre që quhen aktorë të vegjël, ndërsa këta të fundit mund ta fokalizonin më shpejt vëmendjen e tyre. Shërbimet sekrete amerikane kishin mbledhur një numër të madh informacioni mbi al-Qaida-n, por ajo ishte shpërndarë mes shumë agjencive dhe nuk mundën që të trajtoheshin në mënyrë koherente.
Megjithatë, eliminimi i drejtuesve kryesorë të Al-Qaida-s, përforcimi i shërbimeve të inteligjencës amerikane, një kontroll më i rreptë në kufi dhe një bashkëpunim më i mirë mes FBI-së dhe CIA-s e kanë përmirësuar sigurinë në Shtetet e Bashkuara.
Por mësimet më të mëdha të 11 shtatorit kanë lidhje me peshën e fjalës dhe të argumentit, po kështu dhe me pushtetin e influencës, në erën e informacionit. Tradicionalisht, analistët supozonin se fitorja shkonte në anën e atij që kishte ushtrinë më të mirë apo në anën e superfuqisë që sulmonte. Por tani fitorja varet nga kapaciteti bindës. Aktorët e vegjël nuk mund të konkurrojnë të mëdhenjtë përsa i përket fuqisë ushtarake, por ata mund të imponohen në skenën ndërkombëtare nga dhuna dhe mund të krijojnë një diskutim që prek pushtetin e influencës të personave që kërkon të sulmojë. Bin Laden ishte një ekspert në këtë fushë. Ai mund të dëmtonte SHBA-në sa herë të donte, por ai u përpoq që të vihej në qendër të problemeve ndërkombëtare për gati 10 vjet. Dhe meqë nuk u veprua që në fillim kundër tij, atëherë SHBA-të paguan një çmim shumë herë më të lartë.
Presidenti Bush bëri një gabim taktik duke deklaruar “luftën botërore kundër terrorizmit”. Do të ishte më mirë që ai të sulmonte Al-Qaida-n, e cila i kishte shpallur luftë SHBA-ve. “Lufta botërore kundër terrorizmit” shërbeu për të justifikuar një sërë veprimesh, sigurisht lufta e kushtueshme dhe e nisur keq në Irak, e cila dëmtoi shumë imazhin e Amerikës. Po kështu shumë myslimanë besuan se ishte një luftë kundër islamit, gjë e cila nuk ishte në qëllimet e SHBA-ve, por i përgjigjej më së miri asaj që donte Bin Ladeni: të dëmtonte imazhin e SHBA-ve në vendet më të rëndësishme muslimane.
Deri në masën kur 1000 miliard dollarë, që kushtoi lufta, shumë kjo që ka kontribuuar në defiçitin buxhetor që ka prekur SHBA-të sot, Bin Ladeni mundi që të dëmtonte edhe superfuqinë ushtarake. Çmimi real i 11 Shtatorit ndoshta mund të jetë ai i një gabimi strategjik. Përgjatë pjesës më e madhe të 10 vjeçarit të parë të këtij shekulli, teksa qendra e gravitetit lëvizte dalëngadalë drejt Azisë, ata përkujdeseshin më shumë për një luftë që ata kishin zgjedhur të bënin në lindjen e mesme.
11 shtatori tregon se nëse superfuqia ushtarake është e rëndësishme për të luftuar terrorizmin, forca e ideve e fjalëve, dhe legjitimiteti i tyre janë gjërat më të rëndësishme për të fituar mendjen dhe zemrën e pjesës më të madhe të muslimanëve, të cilët al-Qaida do të donte t’i rekrutonte. Një strategji e bazuar në pushtetin e “intelligence”, “smart power”, pushteti i influencës.
Por mësimi i madh i 11 shtatorit ka të bëjë me politikën e jashtme të Shteteve të Bashkuara. Ata nuk duhet të harrojnë këshillën e dhënë gjysmë shekulli më parë të Ajzenaurit: të mos hidhemi në luftëra pushtimi dhe t’i jepet prioritet ekonomisë.
***Ish-zv/sekretar amerikan i mbrojtjes
gjatë presidencës së Klintonit.
Përktheu nga frëngjishtja Aida Harka
No comments:
Post a Comment