Dy
ngjarje të kohëve të fundit, vizita e Papa Françeskut në Tiranë dhe
marshimi ekzotiko- qesharak i katër krerëve të komuniteteve fetare në
Paris, i kanë dhënë, edhe një herë, hov zërave të atyre që mbajnë gjallë
mitin e një vendi kampion për tolerancën fetare. Sipas tij, Shqipëria
është vendi ideal ku besimet e ndryshme bashkëjetojnë paqësisht, ku
muslimanë, ortodoksë dhe të krishterë mirkuptojnë njëri- tjetrin dhe pothuajse nuk kanë pasur asnjë përplasje të madhe mes tyre (me përjashtim të ndonjë episodi si ai i Haxhi Qamilit), në emër të besimit.
Këtij
miti goxha të përhapur në viset tona i është kundërvënë kohët e fundit
edhe një pikpyetje e madhe që e ka ngritur idhtari i paepur i
demistifikimit në këtë vend, Fatos Lubonja dhe disa mbështetës të tij.
Thelbi i qëndrimit Lubonjës ngrihet në një pandehmë: si është e mundur
që tek ky popull, tek i cili nuk shfaqen shenja të tolerancës dhe
mirkuptimit për tjetrin, ku nuk ka ndonjë përpjekje serioze për të
njohur të ndryshimin dhe për ta pranuar atë, mund të ketë mbirë nga
shkretëtira ky mirkuptim mes besimesh fetare?! Duke u nisur edhe nga
historia e tij personale prej të burgosuri politik, Lubonja ngre
pyetjen: Pse qenkemi treguar kaq të egër me njëri- tjetrin pothuajse në
gjithçka dhe vetëm kur vjen fjala për fetë paskemi qenë të ndryshëm?
Dua
ta them hapur që në fillim se jam me Lubonjën në këtë debat. Miti i
tolerancës fetare midis nesh, është një mit i ekzagjeruar. Simbolika më e
mirë për të treguar se si mbahet gjallë ai është pikërisht episodi i
fundit. Marshimi i katër klerikëve shqiptarë në Paris (ironikisht
përmes bulevardit Volter) në nderim të viktimave të revistës “Charlie
Hebdo”. Për të gjithë shqiptarët që banojnë këtu, ajo u tregua si një
triumf, si një duartrokitje e tolerancës shqiptare nga parizjenët, si
një brohoritje masive e parakaluesve të një vendi ku besimet dinë të
bashkëjetojnë në harmoni me njëri- tjetrin. Kështu e treguan këtë
ngjarje të gjiitha mediat tona e madje kështu e tregoi atë në një
intervistë edhe përfaqësuesi i komunitetit musliman (me emër aspak të
tillë) Ylli Gura.
Në fakt
dëshmitarët që kanë qenë bashkë me klerikët tanë në Paris, tregojnë se
ata që i duartrikitën, as nuk e kuptuan që ishin shqiptarë edhe as nuk
dinin gjë për bashkëjetesën vllazërore mes feve në Shqipëri. Ata u
emocionuan nga kostumi ekzotik i baba Mondit, e gjelbërta e ndezur e të
cilit, krijonte një kontrast të madh me mjekrën e zezë të përfaqësuesit
të ortodoksëve dhe me mantelin e bardhë të Yllit të delegacionit. Pra
shkurt u duartrokit bashkimi i disa specieve atipike dhe jo simbolika e
tolerancës që ata donin të kumtonin. Por me një “transformim të vogël” ,
lajmi i perceptuar ndryshe në bulevardin Volter, u shit në Tiranë për
t’i shërbyer mitit. Sikur Franca e tmerruar nga dhimbja terroriste e
kishte zili tolerancën fetare të shqiptarëve.
Po
nëse ky mit është ngritur pak e nga pak, me episode të tilla që
eksportohen jashtë për t’u bërë pastaj më të besueshme këtu brenda,
mbrojtësit e tij, me të drejtë, mund të ngrenë një pyetje: dakord thuhet
se miti i tolerancës është i rremë, dakord që ka njerëz që duan ta
shfryjnë atë, por a nuk është një argument kundër tyre fakti që
pothuajse kurrë shqiptarët nuk janë përplasur mes tyre për një konflikt
fetar? A nuk mjafton argumenti se ata janë përleshur për gjithçka, kanë
qenë disa herë në prag të përplasjeve civile, por si motiv për këtë nuk
ka shërbyer në asnjë rast feja? A nuk i shkon për shtat tezës së
bashkëjetesës edhe fakti se në disa nga aktet themeluese të shtetit
shqiptar, kanë qenë të gjithë bashkë, katolikë muslimanë dhe ortodoksë?
Të
gjitha këto pyetje retorike janë të vërteta. Shqiptarët pothuajse nuk
kanë hyrë kurrë konflikt për fenë. Ata kanë bashkëpunuar në emër të
kombit duke e anashkaluar atë. Por kjo nuk do të thotë aspak se ata janë
treguar tolerantë. Shpjegimi është tjetër. Ata thjesht e kanë shumë të
dobët, pothuajse të papërfillshëm sentimentin fetar. Vetëm kjo e
arsyeton faktin se ata mund t’i lënë pas ndasitë fetare për t’u marrë
vesh për gjëra të tjera. Vetëm kjo e arsyeton paradoksin se ata mund të
jenë konfliktualë për gjithçka, por jo në emër të zotit.
Se
sa e dobët është fibra e besimit tek ne, këtë e tregon edhe historia.
Jo më kot ishim populli i Ballkanit që u konvertua më masivisht në
muslimanizëm pas pushtimit turk. Të gjithë ata historianë që e kanë
rrëfyer këtë proçes, të nisur që në fundin e shekullit të XIV dhe të
masivizuar në shekullin e XVII, flasin për “adjemi oglan” arbërorë, që
ishin gati të ndërronin fenë në emër të të qenit xhandarë të ballkanit
për llogari të turqve.
Sesa
e dobët ishte kjo fibër mes nesh, e tregon edhe fakti se komunizmi na
kthehu lehtësisht në vendin e vetëm ateist në botë, pa ndonjë rezistencë
të madhe nga popullsia. Të gjitha diktaturat e kuqe komuniste, nga
Kamboxhia khmerëve të kuq e deri në Poloni, nga Kina e revolucionit
kulturor e deri në kubën e Fidelit, e margjinalizuan rolin e fesë, por
askush nuk mundi ta zhdukë atë.
Mjaftojnë
qoftë edhe këto fakte historike për të rrëzuar mitin e tolerancës sonë
fetare. Sepse askush nuk mund të jetë intolerant për diçka tek e cila
nuk beson. Sepse askush nuk mund të hyjë në konflikt, për një gjë të
cilën nuk e ka marë seriozisht.
Për fatin tonë të mirë apo të keq, ky ka qenë edhe raporti ynë me fenë.
(Lapsi.al)
No comments:
Post a Comment